سیر تا پیاز عشق و عاشقی

خواجه شیراز گفته است همه مجلات علمی را باید انداخت دور و حتی در آب حوض شستشان، چرا «که علم عشق در دفتر نباشد» با اینحال اگر هنوز حرف خواجه را باور ندارید، خودتان باید بیایید و نتایج جدیدترین آزمایش ها درباره ساز و کار عشق و عاشقی را ببینید و متوجه شوید که این دانشمندان محترم، بعد از کلی تحقیق، خودشان هم تازه به حرف شاعرها می رسند.

۱ عاشقی مخصوص جوان ها نیست

برخلاف تصور رایج که عشق و عاشقی مخصوص سنین پایین است، نتایج یک تحقیق جدید نشان داد که اتفاقا برعکس، ۳۵ تا ۴۴ ساله ها بیشتر به عشق اعتقاد دارند. این تحقیق در مورد عاشق شدن در یک نگاه بود و در آن از ۴۱۰۸۰ آمریکایی پرسیدند که آیا به این مسئله عقیده دارند یا نه؟

افرادی که کمترین باور را به این مفهوم داشتند، افراد مجرد و با دستمزد بالا بودند. مجردها ۲۰ درصد کمتر احتمال می دادند که اینگونه روابط به موفقیت ختم شده و بیشتر آن را با طلاق همراه می دانستند. جالب اینکه مردها بیشتر از زن ها (۶۱ درصد مردان در مقایسه با ۵۳ درصد زنان) طرفدار نظریه عشق در نگاه اول هستند اما نتیجه گیری اصلی تحقیق این بود که افراد ۳۵ سال به بالا، به دلیل داشتن زمان برای تجربه و ارزیابی بیشتر این مفهوم، اعتقاد بیشتری به عشق در نگاه اول دارند و معنی عشق پیش آنها نسبت به جوان ترها، وضوح بیشتری دارد.

۲ عاشق شدن در یک پنجم ثانیه اتفاق می افتد

وقتی شما به یک فرد خاص نگاه می کنید، در یک پنجم ثانیه مواد شیمیایی که احساس سرخوشی را ایجاد می کنند در مغز شما منتشر می شوند و بر مغز شما تاثیر می گذارند. در یک تحقیق، به افرادی که در دستگاه MRI قرار داشتند، عکس نامزدشان و بعد عکس یک غریبه نشان داده می شد و بعد عکس های مغزی آنها در این دو حالت مقایسه شد. نتیجه این بود که ۱۲ بخش مغز در احساس عشق درگیر هستند.

وقتی شما در حال فکر درباره محبوب تان هستید در این قسمت های مغز هورمون های دوپامین و اکسی توسین آزاد شده و احساس لذت ایجاد می کنند. جالب اینکه محققان ایتالیایی می گویند تغییراتی که در مغز بر اثر عاشق شدن اتفاق می افتد، درست مثل تاثیرات مصرف کوکایین است!

۳ عاشق حسود می شود

در یک پژوهش دیگر در دانشگاه سیدنی مشخص شد اکسی توسین که به هورمون عشق هم شهرت دارد، علاوه بر تحریک حس دوستی و عشق، در بروز عادات منفی و رذایل اخلاقی هم نقش خاصی بازی می کند.

دانشمندان استرالیایی دریافتند هورمون اکسی توسین علاوه بر کارکردهای شناخته شده، نقش کاملا متفاوتی هم ایفا کرده و باعث تحریک حس حسادت در افراد و «خواستن آنچه دیگران دارند» می شود. شاید برای همین است که آدم های عاشق اینقدر نسبت به کوچکترین رفتارهای معشوق شان غیرتی هستند.

البته این تحقیق یافته های جالب دیگری هم داشت؛ مثل اینکه سطوح پایین این هورمون باعث عدم وابستگی به خانوده، اطرافیان، جامعه و جهان هم می شود و دیدی فیلسوفانه برای فرد ایجاد می کند. این همان حرفی است که سقراط ۲۶ قرن قبل گفت و به جوان ها توصیه می کرد که حتما ازدواج کنند. سقراط می گفت: «اگر زن تان خوب بود که خوشبخت می شوید، اگر هم مثل زن من بود، فیلسوف از آب درخواهید آمد.»

۴ بدون هیچ استعاره ای، زندگی شیرین می شود

پژوهش جدید دانشمندان دانشگاه رادبود نیمیخن هلند نشان داده که شاعرها بیخود نمی گفتند و عشق واقعا می تواند طعم همه چیز را شیرین تر کند.

محققان در این پژوهش بر روی ۱۹۷ دانشجوی دانشگاه ملی سنگاپور آزمایش هایی انجام دادند. اول، از دانشجویان خواستند تا در مورد یک تجربه عاشقانه یا همراه با حسادت یا یک موضوع بی طرف بنویسند. بعد از آنها خواستند یک آدامس یا شکلات را مزه کنند و بعد شیرینی، تلخی و ترشی چیزهایی را که خورده بودند، درجه بندی کنند.

آن دسته از افرادی که در مورد عشق نوشته بودند، تنقلات را شیرین تر از افرادی که در مورد حسادت یا یک موضوع بی طرف نوشته بودند، ارزیابی کردند.

در آزمایش بعدی از گروه دیگری خواستند آب مقطر (بله، آب مقطر) را بچشند ولی به آنها گفتند که این یک جور نوشیدنی جدید است و باید شیرینی، تلخی یا ترشی آن را رتبه بندی کنند. باز هم دانشجوهای تازه نامزد، آب را شیرین تر ارزیابی کردند.

۵ چهار سال اولش سخت است

هلن فیشر، محقق و انسان شناس دانشگاه روتگر نیوجرسی، در آخرین کتابش با عنوان «چرا عاشق می شویم؟» می گوید ۴ سال زمان بحرانی بعد از یک ازدواج است. معمولا زنان و مردان در موقع ازدواج به همدیگر قول عشق تا موقع مرگ می دهند ولی مدارک جمع شده از ۵۸ کشور نشان می دهد که نیمی از کسانی که از هم جدا می شوند، این کار را در ۴ سال اول ازدواج انجام می دهند.

دکتر فیشر البته می گوید عشق آنقدر قوی است که آدم ها به خاطر شکست عشقی دست به کشتن هم می زنند. از هر سه زن مقتول در آمریکا، یکی به دست عاشق سابقش به قتل رسیده (اما تعداد مردان مقتول از سوی نامزد سابق آنها ۴% است). در خودکشی به خاطر سرخوردگی در عشق هم ۷۵ درصد موارد مال مردها است چون زن ها معمولا رابطه بهتری با خانواده و دوستانشان دارند و در دوران بحرانی از سوی آنها پشتیبانی می شوند.

۶ پنج ساعت حرف در هفته، عشق را زنده نگه می دارد

موسسه گاتمن یک موسسه پژوهشی در زمینه روانشناسی خانواده است. این موسسه نتایج تحقیقی در مورد عوامل خوشبختی یا شکست ازدواج ها را که حاصل ۴۰ سال بررسی روابط زوج هاست اینطور منتشر کرده که اگر هر زوج فقط ۵ ساعت در هفته با همدیگر حرف بزنند، خوشبخت خواهند بود. این ۵ ساعت فرمول هم دارد: هر روز قبل از خداحافظی، درباره کارهایی که قرار است در آن روز بکنند از هم بپرسند (۲ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، جمعا ۱۰ دقیقه). در پایان هر روز کاری یک گفتگوی آرام داشته باشید و از خستگی ها و دلمشغولی های هم آگاه شوید (۲۰ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، یک ساعت و ۴۰ دقیقه).

روزی ۵ بار کلمات محبت آمیز و تشکر رد و بدل کنید (۵ دقیقه در روز، ۷ روز هفته، جمعا ۳۵ دقیقه). به قول مترجم ها «به همدیگر محبت بورزید» (۵ دقیقه در روز، ۷ روز هفته، جمعا ۳۵ دقیقه). و بالاخره هفته ای یک وعده دو نفره بدون بچه ها و هیچ مزاحم دیگر هم لازم است (۲ ساعت).

۷ هنوز قرصش نیامده

اینکه آیا دارویی هست که بتواند آدمیزاد را عاشق کند یا از آن طرف، عوارض شکست عشقی را برطرف بکند از آن سوالاتی است که محقق ها برایش می میرند. حتی مجله New Scientist یک شماره اش را به همین موضوع اختصاص داده بود و در آن نوشته بود که انواع مخصوصی از LSD باعث می شود که شخص راحت تر عاشق شود اما چون عشق پدیده ای است متاثر از پارامترهای بسیار متعدد، طبیعتا چنین داروهایی دوزار ارزش ندارند.

از آن طرف هم ترکیباتی از دوپامین و اکسی توسین برای تحقیق روی شکست خوردگان عشقی آزمایش شده ولی هنوز هیچ کدام شان به هیچ نتیجه محکمی نرسیده اند، پس مواظب قلب خودتان باشید.