پیچیده نیست. ساعت 24 ساعته بدن در داخل بدن توسط یک مکانیسم زمانبندی داخلی تولید میشود که به آن ساعت سیرکادین هم میگویند.
در انسان، درجه حرارت بدن، ترشح هورمونهای کورتیزول و ملاتونین، ریتم قلب، سطح انگیختگی یا بیداری، خلق و خو، هوشیاری و حافظه از دسته فرآیندهای ریتمی هستند که با ساعت سیرکادین تنظیم میشوند بنابراین هرگونه اختلال در این ساعت میتواند مشکلات سلامت بسیاری ایجاد کند. در اینجا 10 بیماری که در ساعات مشخصی از شبانهروز عود میکند و البته راههای کاهش خطر آنها را با هم مرور میکنیم.
4 تا 6 صبح
وقتی آسم حمله میکند
بین ساعتهای 4 تا 6 صبح خطر حمله آسم صدبرابر بیشتر از هر زمان دیگری است. دلیل این اتفاق بدون شک مربوط به هورمون آدرنالین است که نبود آن راههای هوایی را تنگ میکند. پس از نیمه شب، با تنگ شدن راههای هوایی تنفس کند میشود و در نتیجه انتقال اکسیژن به جریان خون و دفع دی اکسید کربن از طریق ریه کمتر میشود اما دلیل دیگری هم برای حمله آسم در ساعات اولیه صبح وجود دارد.
راه از بین بردن خطر حمله در این ساعت از روز استفاده از داروهای پیشگیریکننده بین ساعتهای ظهر و عصر است. این باعث میشود بدن قدرت لازم برای مقابله با حمله در ساعتهای اولیه صبح را داشته باشد. پتو ، ملحفه و روتختي را هر هفته با آب داغ بشوييد. کار دیگری که میتوانید انجام دهید این است که بالشهایتان را هرازگاهی عوض کنید تا هر عامل خارجی که ممکن است باعث بروز حساسیت و تشدید آسم شود را مهار کنید. بینی شما تمام شب با بالش در تماس است. بنابراین برای از بین بردن آنها باید هرکاری لازم است انجام دهید.
3 تا 8 صبح
وقتی دندانها درد میگیرند
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که اگر قرار به دندان درد باشد این درد بین ساعتهای3 تا 8 صبح بیشتر سراغتان میآید. علت این اتفاق مربوط به هورمون کورتیزول است. ترشح هورمون کورتیزول که با عفونت مبارزه میکند شبها متوقف میشود. یکی از بهترین راهحلها استفاده از آسپرین است. آسپرین یک داروی موثر و ایمن برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط دندانی است. به نظر میرسد این دارو درد دندان را در ساعتهای اولیه صبح بهتر آرام میکند.
حواستان باشد که اگر درد دندانتان به خاطر کشیدن آن است به هیچ وجه آسپرین را نجوید. نکته مهم دیگر این است که آسپرین را مستقیما روی دندان یا لثه نگذارید چون در این صورت ممکن است باعث سوزش شود و در نهایت اینکه آسپرین را با معده خالی مصرف نکنید.
4تا 9 صبح
وقتی میگرن حمله میکند
یک فرضیه این است که فشار خون در این بازه زمانی افزایش پیدا میکند و همین اتفاق باعث میشود رگهای خونی باز شوند و تورم و باز شدن رگهای خونی با ایجاد حملات میگرن مرتبط است. بیشتر افرادی که دچار سردردهای میگرنی میشوند، دچار اختلال خواب نیز هستند چون دقیقا ساعت 4 تا 9 صبح زمان خواب مفید محسوب میشود که این افراد از آن محروم هستند. عوامل متعددی منجر به بروز سردرد میگرنی میشود. غذا نخوردن، تغییر آب و هوا، نور زیاد یا چراغهای چشمک زن در ایجاد یا تشدید این نوع از سردردها نقش دارند.
پیشگیری از برخی عواملی که به نظر میرسد در بروز سردرد میگرنی تاثیر دارند هم میتوانند کمککننده باشند. کارهایی مانند نخوردن برخی مواد غذایی، به موقع خوابیدن و مقابله با خستگی مفرط برای خلاص شدن از میگرن بسیار توصیه شده است. اگر به طور معمول و به مدت طولانی از میگرن شبانه رنج میبرید درباره راههای پیشگیری از آن با پزشک مشورت کنید.
6 تا 10 صبح
وقتی قلب میگیرد
چگونگی این اتفاق هنوز مشخص نیست اما اگر شما داروهایی برای عوامل خطر حمله قلبی مانند فشار خون و کلسترول بالا مصرف میکنید برخی معتقدند مصرف آنها پیش از خواب میتواند تاثیر بیشتری در پیشگیری از اختلال قلبی داشته باشد. درست است که مصرف روزانه آسپرین باعث کم شدن چسبناکی پلاکت خون میشود و مصرف قرصهای فشار خون میتواند مفید باشد اما قبل از هر اقدامی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
وقتی زکام شدت میگیرد
مطالعه روی افرادی که دچار سرماخوردگی ویروسی شدهاند، نشان میدهد که این علائم بین 8 تا 11 صبح تشدید میشود. کاهش شبانه کورتیزول که هورمون مبارزه با عفونت است را میتوان مقصر اصلی این اتفاق دانست. بیشتر علائم سرماخوردگی به دلیل واکنش التهابی بد در مبارزه با ویروس بروز میکند. با نبودن کورتیزولی که این حالت را تعدیل کند، بدون شک این علائم تشدید میشود.
آبریزش بینی در طول شب زیاد شده و در روز کم میشود. خبر خوب اینکه درمانهای جدید خیلی سریع عمل میکنند. براي درمان آبريزش بيني قطره و قرصهاي مختلفي وجود دارد كه با توجه به نوع سرماخوردگي توسط پزشك تجويز ميشود و این روزها با بهترین و سریعترین کارکرد خیلی زود فرد را از شر آبریزش بینی خلاص میکند.
3 تا 6 بعدازظهر
وقتی ترس حمله میکند
براساس پژوهشهایی که در دانشگاه میشیگان انجام شده ترس و دیگر علائم اضطرابی در بعدازظهر و عصر افزایش مییابد. این شاید به این دلیل باشد که سطح استرس در این ساعت از روز در بیشترین حد خود قرار دارد و استرس میتواند میزان ترس را شدید کند اما احتمالات قطعی که چه تغییرات فیزیولوژیکی به حمله هراس در بعدازظهر میتواند مرتبط باشد، مشخص نیست. دارو درماني، توان بخشي و روشهاي آرامسازي ميتواند در كنترل اين حملات كمك فراواني كند. به همین دلیل بهتر است از تکنیکهای آرامش بخشی در طول روز برای پیشگیری از عود این حالت در بعدازظهرها استفاده کرد.
3 بعدازظهر تا 9 شب
وقتی صرع حمله میکند
شایعترین نوع صرع شامل حمله به بخشی از مغز به نام لوب گیجگاهی است. براساس مطالعاتی که در دانشگاه ویرجینیا انجام شده 3 بعدازظهر تا 9 شب اولین زمان حمله این نوع صرع است. دلیل این حمله مشخص نیست اما همینقدر معلوم است که این مشکل به ریتم سیرکادین خود بدن مربوط است تا مشکلات محیطی. این نوع حمله با حمله لوب پیشانی که مبتلایان معمولا آن را در خواب تجربه میکنند، متفاوت است.
به این ترتیب مشخص شده است که این اتفاق زمانی میافتد که مغز در حال همزمانسازی در طول خواب NREM است. همین موضوع باعث میشود تعداد بسیار زیادی نورون فعال شوند. از آنجا که این مکانیسم چندان روشن نیست به منظور هرگونه توصیه پزشکی به مبتلایان باید محتاط بود و بهتر است مبتلایان با پزشک خود مشورت کنند. بیماران میتوانند از مصرف دقیق و مشخص داروهایشان در ساعتی معین سود ببرند. شاید افراد مبتلا به صرع لوب پیشانی بهتر باشد که داروهای خود را در زمان خواب استفاده کنند. البته توصیه ما این است که در این مورد حتما با پزشکشان مشورت کنند.
7 تا 11 شب
وقتی پوست میخارد
شرایطی مانند اگزما و درماتیت میتوانند شبها به شدت ایجاد خارش کنند. یکی از مهمترین دلایل آن هم اینکه شبها آب بیشتری از پوست خارج میشود و همین باعث خارش بیشتر میشود. البته باید در نظر داشت که موانع و لایههای پوستی نیز در این حالت ضعیف میشود. به همین دلیل مقاومت پوستی و واکنشهای دیگر بروز میکند. گذشته از این، پوست شبها گرم میشود و بنابراین وقتی گرم است شما بیشتر احساس خارش میکنید. هرچند خبر خوب این است که پوست سطح جذب بالایی در شب دارد بنابراین هرگونه درمانی که در این ساعت به کار برود میتواند مقاومت و خارش پوست را کم کند.
8 شب تا 2 صبح
وقتی معده میسوزد
افراد مبتلا به اختلال عملکرد معده معمولا بعد از هر وعده غذایی با سوزش معده مواجه میشوند. اما بین سه وعده غذایی سوزش معده بعد از شام بیشتر از صبحانه و ناهار است. بازگشت اسید معده به گلو، علت شایع سوزش سردل و سوءهاضمه است و این هنگامی رخ میدهد که عضله تنگ کننده قسمت پایین مری بیش از حد شل شود.
به دنبال این اتفاق محتویات اسیدی معده به سمت مری بازمیگردد. خوابیدن میتواند این حالت را بدتر کند چون تولید اسید معده بین ساعت 10 شب تا 2 نیمه شب افزایش پیدا میکند. یادتان باشد که اگر به سمت راست بخوابید سوزش معده به دلیل ترشح بیشتر اسید، افزایش مییابد. هنگام خواب بالاتر قرار دادن سر از سطح بدن در پیشگیری از بروز این مشکل موثر است.
8 شب تا نیمه شب
وقتی روماتیسم مفصلی میگیرید
با اینکه برخی صبحها درد بیشتری احساس میکنند، مطالعات نشان میدهد بیشتر مبتلایان به روماتیسم مفصلی بین 8 شب تا نیمه شب درد بیشتری احساس میکنند. روماتیسم مفصلی در اثر فرسایش و استهلاک مفاصل ایجاد میشود؛ بنابراین این امکان وجود دارد که مفاصل در پایان روز خسته شوند یا آگاهی ما نسبت به درد افزایش پیدا کند. استراحت طولانی مدت هم میتواند درد را بدتر کند، زیرا مایعات در مفصل تجمع پیدا میکنند.
فشار وارد شده از وزن فرد نیز مشکلساز میشود و چرخیدن هنگام خواب میتواند باعث بروز درد شود. اختلال در الگوی خواب بر اثر درد به خستگی مفرط و افسردگی میانجامد و میتواند علائم را بدتر کند.اگر برای درمان این مشکل مدتی طولانی دارو مصرف کنید به نظر میرسد چه صبح و چه شب دارو بخورید تاثیری یکسان داشته باشد اما به نظر میرسد مصرف این داروها بعدازظهرها عوارض دارد.