وقتی مواد خوردنی و نوشیدنی آلوده ای خورده می شود شخص مسموم می شود علائم مسمومیت معمولا اسهال و استفراغ است ،ولی ممکن است هردو باهم رخ ندهد .شخص یا اسهال شود یا استفراغ کند یا هردو باهم رخ دهد. در بسیاری ازموارد شخص بعدا ازچند روز بکلی خوب میشود اما بعضی وقتها این مسمومیت خیلی طول می کشد.
بیشترین خطر کمبود آب بدن می باشد که در موارد پیشرفته تر در کودکان خطر جدی محسوب می گردد. اصلی ترین اقدام خوراندن مقادیر زیادی از مایعات به کودک می باشد تا کمبود آب بدن او جبران گردد. هر گونه مکانها و رستورانهایی که از نظر سلامت غذا و مسمومیت آن مشکوک باشند بایستی به اداره سلامت گزارش گردند.
مسمومیت غذایی چیست؟
همان گونه که بیان شد مسمومیت غذایی در اثر وجود هر گونه علائم و میکروب های خطرناک و سمی و شیمیایی که فرد با خوردن آن ماده دچار مسمومیت می شود پدیدار می گردد. هنگامی که به مسمومیت غذایی فکر می کنیم درذهنمان التهاب معده ای و روده ای تجسم می شود که ویروس روده ای می باشد که می تواند سبب اسهال همراه و یا بدون تهوع باشد. با این حال برخی علائم دیگر مانند تهوع و دل پیچه می تواند در اثر خوردن غذای مسموم در فرد ایجاد گردد. مسمومیت می تواند به دلایل زیر ایجاد گردد:
وجود باکتری:
عفونت کمپیلوباکتریایی شایع ترین باکتری است که منجر به مسمومیت غذایی در امریکا می شود. از دیگر باکتری های مسمومیت زا می توان به سالمون، میکروب آشرشیاکولی لیستریا، شیگلا و کلوستریدیوم پرفرنژنس اشاره کرد.
ویروس ها:
برخی ویروس ها از قبیل روتاویروس و نوروویروس ها می توانند غذا را آلوده کنند و مسمومیت غذایی ایجاد نمایند.
انگل ها:
انگل ها نوع دیگری از میکروب ها هستند. مثلا انگل كريپتوسپوريديوم پارووم، آنتا میابا هیستولتیکا و انگل گیاردیا . مسمومیت غذایی بیشتر بر اثر انگل ها در سراسر جهان به وجود می آیند. در امریکا، توگزوپلاسما انگلی است که عامل اصلی مسمومیت غذایی می باشد. این انگل در روده برخی حیوانات مانند گربه زندگی می کند. مسمومیت غذایی ممکن است بر اثر تماس غذا با مدفوع حیواناتی مانند گربه به وجود بیاید. یا حتی غذای خام و گوشتی که کامل پخته نشده می تواند حاوی این انگل باشد. این عفونت به عنوان عفونت انگلی حیوانات و پستانداران شناخته شده است. علائم این نوع مسمومیت غذایی ورم غدد لنفاوی و در برخی مواقع دانه های پوستی می باشد.
سموم و مواد شیمیایی:
سموم ممکن است در اثر باکتری هایی ایجاد شوند و باعث گردند تا مواد غذایی آلوده شوند. به عنوان مثال ، باکتری استافیلوکوک ارئوس می تواند بستنی را آلوده سازد و سم آن منجر شود تا غذا را مسموم نماید. باکتری باسیل سروس می تواند باعث مسمومیت برنج گردد. اگر برنج آلوده دوباره گرم شود و خورده شود سم آن می تواند غذا را مسموم کند.
این یک دستنوشته کلی درباره مسمومیت های غذایی می باشد. نوشته های جداگانه ای هستند که با جزئیات بیشتری به تعریف میکروب های مختلف که باعث مسموم سازی مواد غذایی می شوند می پردازند.
چگونه غذاها آلوده می شوند؟
مسمومیت غذاها می تواند بر اثر مشکلاتی در فرایند، ذخیره سازی و پخت بوجود بیاید. نمونه های زیر برای روشن تر شدن موضوع مطرح می گردند:
- اگر غذا به درستی و در دمای مناسب نگهداری نشود. مثلا دریخچال نباشد. این مسئله به خصوص در مورد گوشت و محصولات لبنی بیشتر محسوس می باشد.
- اگر ماده غذایی در دمای مناسب پخته نشود (مثلا کامل نپخته باشد یا به خوبی غذا داغ نشده باشد) . باکتری ها معمولا در گوشت خام و ماکیان مشاهده می شوند. دمای پخت کافی این باکتری ها را ازبین می برد.
- اگر غذا بوسیله شخصی که بهداشت را رعایت نمی کند ویا شخصی که دستهایش را به درستی نمی شوید آلوده گردد.
- ماده غذایی به واسطه تماس با دیگر مواد غذایی آلوده شود. مثلا تخته گوشت به درستی شسته نشده باشد و شما بر روی آن نانهایتان را خرد کنید. یا گوشت خام را در یخچال بالای مواد غذایی دیگر قرار دهید و آب گوشت بر روی مواد غذایی دیگر بریزد.
- باکتری ها ممکن است در شیر و یا پنیر غیر پاستوریزه موجود باشند. پاستوریزاسیون می تواند باکتری ها را از بین ببرد.
چگونه آب می تواند آلوده و مسمومیت زا شود؟
آبها می توانند توسط باکتری ها و یا دیگر میکروب ها توسط مدفوع انسانها و حیوانات آلوده گردند. این مشکلات معمولا در کشورهایی با وضعیت ضعیف اصول بهداشتی و سیستم تخلیه فاضلاب رخ می دهد. در چنین کشورهایی مواد غذایی ممکن است بر اثر شستشو با چنین آبهایی آلوده شوند. بنابراین ، به عنوان نمونه در کشورهایی که وضعیت بهداشتی مناسبی ندارند کودکان نباید از شیر آب ،آب بنوشند. همچنین نباید یخ به نوشیدنی خود اضافه کنند، و یا سالاد و سبزی های خام مصرف نمایند.
مسمومیت غذایی چقدر رواج دارد؟
مسمومیت امری رایج بوده است. نماینده استانداردهای غذایی امریکا، میزان مسمومیت های افراد امریکا را سالانه بالغ بر 5.5 میلیون نفر اعلام کرد. بیشتر مردم تنها علائم خفیفی از مسمویت را دارند بنابراین تعداد نفرات مسموم که توسط امریکا گزارش گردید کمتر از 100.000 نفر بوده است.
چقدر طول می کشد تا مسمومیت غذایی نمایان شود؟
غالبه 2 الی 3 روز پس از خوردن غذای آلوده مسمومیت شخص بروز می کند . در برخی مسمومیت های غذایی دوره نهفته آشکار شدن مسمومیت پس از 90 روز پدیدار می گردد.
علائم معمولی مسمومیت غذایی چه هستند؟
- علائم اصلی اسهال می باشد که اغلب با تهوع همراه است. که اسهال معمولا حداقل 3 بار در 24 ساعت اتفاق می افتد. وجود خون و بلغم همراه با عفونت در مدفوع مشاهده می گردد.
- دل پیچه در کودکان بیشتر شایع است. درد های شکم پس از هر عمل دفع بهتر می شود.
- تب ( افزایش دمای بدن) ، سردرد و دردعضلانی در برخی مواقع
- ممکن است دچار تهوع شوید که معمولا یک روزه می باشد اما در برخی مواقع بیشتر نیز به طول می انجامد. اغلب پس از تهوع اسهال می شویدو مهمولا چندین روز به طول می انجامد. دفع آبکی ممکن است به مدت یک هفته ادامه یابد تا به تدریج به وضعیت طبیعی بازگردید. در برخی مواقع علائم می توانند به مدت طولانی تری ادامه یابند.
علائم کم آبی بدن:
اسهال و استفراغ می توانند باعث کم آبی بدن شوند. اگر شما به کم آب شدن بدن کودک خود مظنون شدید سریعا به پزشک مراجعه نمایید. کودکان و خصوصلا کودکان سنین پایین و نوزادان می توانند دچار کمبود آب شدید شوند و به شدت بیمار گردند. کمبود آب معمولی رایج است و می تواند با نوشیدن حجم مناسبی از مایعات جبران گردد.
- علائم کمبود آب در کودکان عبارتند از: کودک با ادرار کم، دهان خشک، زبان ولبهای خشک، اشکهای کم در هنگام گریه، چشمان فرورفته، ضعف، تحریک پذیری وسستی و بیحالی.
- علائم کودکانی که دچار کمبود آب جدی هستند شامل: کسالت و خواب آلودگی، دارای پوست خالدار ویا رنگ پریده هستند، دستان و یا پاهایی سرد دارند، اگر کودک کهنه دارد به ندرت کهنه او خیس می شود، نفس های کودک معمولا سریع و سطحی است. بیمار با کمبود آب شدید باید در اسرع وقت مورد بررسی و توجه بالینی قرار بگیرد.
