در آزمایشگاه چگونه HbA1C انجام میشود

اسمهای دیگر این آزمایش Glycated Hb یا Glycosylated HB است و برای کنترل و ارزیابی بیماری دیابت است .این ازمایش در  حقیقت غلظت قند خون را در مراحل زمانی 2 تا 3 ماه پیش بررسی میکند. بطریق ساده با بالا رفتن غلظت قند خون ؛ قند به هموگلوبین خون ( که پروتئین حامل اکسیژن در درون گلبولهای قرمز است ) همراه میشود هموگلوبین انواع مختلفی دارد که در حال طبیعی 95 تا 97 درصد آن را نوعی به نام A1 تشکیل میدهد وقتی قند به این نوع هموگلوبین متصل شد به آن هموگلوبین گلیکوزیله یا Hb A1c میگویند. پس هرچه قند بیشتر باشد بیشتر به هموگلوبین متصل شده و غلظت Hb A1c بیشتر میشود . این اتصال تا پایان عمر گلبول قرمز که حدود 120 روز یا سه ماه است پایدار می ماند .
مزایا و امتیازات A1c :
برای این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و در هر ساعتی از روز میتوان نمونه گیری را انجام داد.

هدف از اندازه گیری A1c :
هدف این است که غلظت قند خون فرد دیابتی را در دامنه طبیعی یا نزدیک به آن حفظ کند که این امر به کاهش عوارض مزمن افزایش فند خون کمک میکند . این عوارض شامل آسیب پیشرونرونده به اعضای بدن مانند کلیه ها ،چشم ها ،سیستم قلبی عروقی و اعصاب است . این آزمایش نشان دهنده قند خون تا 3 ماه گذشته است پس به بیمار و پزشکش کمک میکند که غلظت قند خون را راحتتر کنترل کند .

چه موقع A1c درخواست میشود :
بسته به اینکه دیابت بیمار از چه نوعی باشد و چه میزان کنترل شده باشد بین 2 تا 4 بار در سال باید ان را انجام شود . برای افراد مبتلا به دیابت انجمن دیابت آمریکا توصیه کرده است حداقل 2 بار در سال انجام شود .

نتیجه آزمایش A1c چه مفهومی دارد :
A1c اکنون به صورت درصد گزارش می شود . توصیه شده است که افراد دیابتی میزان A1c خود را زیر 7% نگاه دارند همیتطور میشود از روی A1c میزان متوسط قند خون را در طول مدت چند ماه گذشته با استفاده از فرمول ریاضی خاصی محاسبه کرد . البته این تخمین لزوما با اندازه گیری روزانه قند خون شما مطابقت نداشته باشد زیرا شاید در روز آزمایش بنا به دلایلی قند خون شما بالاتر یا پایین تر از تخمین میانگین باشد . افراد غیر دیابتی A1c بین 4 تا 6 درصد دارند.

هموگلوبين a1c به اين سوال پاسخ مي‌دهد
قندتان کنترل است؟

بيماران مبتلا به ديابت در مراجعه به پزشک هميشه يک سوال بسيار مهم مي‌پرسند؛ آيا بيماري من کنترل مي‌شود؟ آيا همه چيز خوب پيش مي‌رود؟ شايد با اندازه‌گيري قند خون تا حدودي وضعيت کنوني بيماري ديابت مشخص شود اما اگر بخواهيم کارکرد کلي برنامه کنترل بيماران را بدانيم، از چه روشي استفاده مي‌کنيم؟ متخصصان نوعي هموگلوبين a1c را اندازه‌‌گيري مي‌کنند. با اين آزمايش، بيشتر آشنا شويم.
در واقع اين آزمايش بهترين وسيله براي ارزيابي بلندمدتِ قند خون، طي دو سه ماهه اخير است. اين آزمايش به شما و پزشك معالج‌تان كمك مي‌كند كه بدانيد برنامه درمان و كنترل ديابت شما تا چه حد موفقيت‌آميز بوده است. مزيت ديگر اين آزمايش اين است كه مي‌توان مشكلاتي از قبيل قند خون قبل و بعد از غذا و يا طول شب را كه گاهي از اوقات توسط اندازه گيري با گلوكومتر تشخيص داده نمي‌شود، به خوبي شناسايي كند.
اساس آزمايش
اصولا هموگلوبين يكي از پروتئين‌هاي داخل گلبول قرمز است که وظيفه حمل اكسي‍‍ژن در خون را به عهده دارد. هموگلوبين مانند تمام پروتئين‌هاي ديگر بدن، با قندها از جمله گلوكز تركيب مي‌شود، اين تركيب تا زماني كه گلبول قرمز خون زنده است (تقريبا 120 روز) پايدار مي‌ماند و اين اساس آزمايش هموگلوبين a1c را تشكيل مي‌دهد. هرچه قدر ميزان قند خون شما در طول دو سه ماهه گذشته بالاتر از مقدار طبيعي باشد، هموگلوبين a1c خون شما كه با گلوكز تركيب شده است بيشتر خواهد بود. در افراد غيرديابتي مقدار هموگلوبين a1c كه با گلوكز تركيب شده است، كمتر از شش درصد است. در افراد مبتلا به ديابت، اين درصد بر اساس نحوه كنترل ديابت و قند خون، متفاوت است. هموگلوبين a1c كمتر از هفت درصد بيانگر كنترل ديابت و قند خون مي‌باشد و مقادير بالاي هشت درصد نشان مي‌دهد كه شما بايد در روش درمان ديابت خود تجديد نظر كنيد. بنابراين هدف از درمان موقتي ديابت، رساندن مقدار هموگلوبين a1c به كمتر از هفت درصد است. البته تحقيقات نشان داده‌اند كه كاهشِ مقدار هموگلوبين a1c به هر ميزان موجب كاهش عوارض بلند مدت ديابت خواهد شد و اين امر به مقدار هموگلوبين a1c، اوليه بستگي ندارد.
سن هم مهم است
مقادير ايده آل هموگلوبين a1c در سنين مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال از آنجايي كه هرچه مقدار اين هموگلوبين پايين تر باشد، احتمال هيپوگليسمي‌(كاهش قند خون) نيز بيشتر خواهد بود. در كودكان قبل از سنين دبستان كه مقدار کم خون براي سلول مغزي در حال رشد مضر و خطرناك است، مقادير ايده آل هموگلوبين a1c نسبت به ساير افراد در سنين بالا بيشتر است.
آزمايش فوق را مي‌توان در هر ساعتي از شبانه روز انجام داد و نيازي به ناشتا بودن ندارد. همچنين نتيجه اين آزمايش، بر خلاف آزمايش‌هاي شخصي قند خون، ارتباطي با نوع تغذيه و فعاليت بدني و يا وضعيت روحي شما در روز آزمايش ندارد ولي اگر شما دچار هر گونه كسالتي باشيد، بهتر است انجام آزمايش هموگلوبين a1c، را به روز ديگري موكول کنيد، زيرا اين احتمال وجود دارد كه نتيجه آزمايش بالا رود. البته شايان ذكر است كه روش‌هاي اندازه‌گيري هموگلوبين a1c، در آزمايش‌هاي مختلف، متفاوت و نتايج آن نيز متفاوت است. براي مثال ممكن است در يك آزمايشگاه نتيجه 6 درصد، به عنوان نتيجه طبيعي گزارش شود ولي در آزمايشگاه‌هاي ديگر اين چنين نباشد، بنابراين توصيه مي‌شود كه از يك آزمايشگاه مشخص، براي انجام اين آزمايش استفاده كنيد.
نکته:
آزمايش هموگلوبين a1c، به هيچ عنوان جايگزين آزمايش‌هاي شخصي قند خون نمي‌شود و نمي‌توان به عنوان مثال آن را مبناي اضافه و يا كم كردن مقدار تزريق روزانه انسولين قرار داد. در واقع براي كنترل موثر ديابت انجام مرتب آزمايش قند خون و نيز آزمايش هموگلوبين a1c در هر دو سه ماه يكبار هر دو به يك اندازه از اهميت برخوردارند.

منبع-amosbat