آزمایش فسفر میزان فسفات موجود را در خون می سنجد. فسفات حاوی یون است که شامل فسفر معدنی می باشد. بدن برای درست کردن استخوان ها و دندان ها، حفظ کارکرد عصبی و منقبض کردن عضلات به فسفر نیاز دارد.
حدود 85% از فسفر بدن به شکل فسفات در استخوان ها یافت می شود. بقیه آن در بافت های سراسر بدن ذخیره می شود.
کلیه ها کمک می کنند که مقدار فسفات در خون کنترل می شود. فسفات اضافی توسط کلیه ها از طریق ادرار دفع می شود. مقدار فسفات خون بر سطح کلسیم خون تاثیر می گذارد.
کلسیم و فسفات بر خلاف جهت یکدیگر عمل می کنند و به موازات افزایش کلسیم، فسفات کاهش می یابد؛ اما این ارتباط بین کلسیم و فسفات در برخی بیماری ها یا عفونت ها مختل می شود. به همین دلیل معمولا کلسیم و فسفر همزمان اندازه گیری می شوند.
دلایل انجام آزمایش فسفر خون
بررسی سطح فسفات در هنگام شک به بیماری کلیوی یا استخوانی
بررسی مشگلات غدد داخلی مثل غده پاراتیروئید
قوانین خونگیری برای آزمایش فسفر خون :
– در صورت امکان بدون استفاده از گارو خونگیری شود
-از ضد انعقاد های سیترات و اگزالات و EDTA به دلیل ایجاد کمپلکس فسفاته استفاده نشود
– ورزش باعث افزایش سطح فسفر خون می شود
-سرم باید ظرف یک ساعت جدا شود
نمونه هفت روز در دمای یخچال و یک سال در -20 درجه پایدار است
مقدار فسفر معمولا در نوزادان و کودکان بیشتر از بزرگسالان است چون در کودکان رشد استخوانی به صورت فعال صورت می گیرد ، با همین دلیل کودکانی که فسفر پائینی دارند معمولا رشد کمتری دارند
دلایل افزایش فسفر خون :
بیماریهای کلیوی
اختلال غده پاراتیروئید
آکرومگالی
رابدومیولیز
ترمیم شکستگی های استخوانی
کتو اسیدوز دیابتی درمان نشده
بیماری استخوانی
مصرف خیلی زیاد ویتامین D
لنفوم یا میلوم پیشرفته
کم خونی همولیتیک
سارکوئیدوز
متاستاز استخوانی
کاهش منیزیم خون
بارداری
دلایل کاهش فسفر خون :
سوختگس شدید
بیماری کلیوی یا کبدی
پر کاری غده پاراتیروئید
اختلالات استخوانی مثل نرمی استخوان یا استئومالاسی
کمبود ویتامین D
سوء تغذیه شدید
الکلیسم
سپسیس با باکتری گرم منفی
آلکالوز
مصرف مداوم آنتی اسید
پس از مصرف انسولین یک کاهش موقت در فسفر خون بوجود می آید
کلسیم بالا
تفسیر نتایج آزمایش فسفر خون :
غلظت سرمی فسفر بین 1.5 تا 2.4 می لی گرم در دسی لیتر بطور متوسط کاهش یافته است و معمولا با علائم بالینی همراه نیست.سطوح کمتر از 1.5 میلی گرم در دسی لیتر ممکن است منجر به :
ضعف عضلات
همولیز گلبولهای قرمز
کما
بدشکلی استخوانی
اختلال در رشد استخوان
سطح فسفر خون کمتر از 1.0 میلی گرم در دسی لیتر به طور بالقوه تهدید کننده حیات است و یک مقدار بحرانی در نظر گرفته می شود.
افزایش سریع سطح سرمی فسفر منجر به :
هیپو کلسمی با لرزش
تشنج
افت فشار خون
فسفر خون دارای ریتم شبانه روزی دو فازی بسیار قوی است.
پائین ترین سطح سرمی فسفر در صبح می باشد.
پیک اولین افزایش در اواخر بعد از ظهر و اوج دوباره در اواخر شب است.که این پیک ممکن است نتایج خارج از دامنه دیده شود.
سایر آزمایش های مرتبط
تفسیر آزمایش فسفر خون معمولا در کنار سایر الکترولیت ها باید صورت گیرد.
اندازه گیری اوره و کراتینین خون معمولا برای کنترل عملکرد کلیه ها کمک کننده است
منبع-amosbat
