درمان‌های جدیدی برای خشکی چشم

در بخش چشم پزشکی درباره  خشکی چشم صحبت می کنیم، بیماران مبتلا به این عارضه اغلب چه مشکلاتی دارند که به پزشک مراجعه می کنند ،و درمان آن چگونه است؟
خشکی چشم یکی از شایع‌ترین شکایات چشم پزشکی است و تخمین زده شده که بیش از ۸ میلیون نفر از مردم آمریکا از این بیماری رنج می‌برند. خشکی چشم در میان افراد بالای ۵۵ سال در هر دو جنس شایع است، اما شیوع آن در میان زنان در تمام مقاطع سنی، دو تا سه برابر مردان است.
هر چند که خشکی چشم علت شایعی برای کوری نیست ولی هنوز یکی از مشکلات همه جوامع محسوب می‌شود، زیرا این عارضه با کاهش قابلیت‌های فردی در انجام فعالیت‌هایی که نیاز به بینایی دقیق دارند، مانند مطالعه و رانندگی همراه است. در گذشته، اغلب بیماران مبتلا به خشکی چشم به استفاده از اشک مصنوعی، ژل یا پماد روی می‌آوردند. چشم پزشکان هم می‌دانستند که درمان‌های محدودی برای این عارضه وجود دارند.
در این مقاله، به درمان‌های جدیدی که برای خشکی چشم مطرح شده‌اند، پرداخته می‌شود. این درمان‌ها امروزه دیگر فقط قصد برطرف کردن خشکی چشم را ندارند. آنها پاتوفیزیولوژی عارضه را هدف قرار می‌دهند.
چشمه‌ای که خشک شد
بیماران مبتلا به خشکی چشم، اغلب با شکایاتی مانند ترس از نور، احساس وجود شن یا جسم خارجی در چشم، سوزش، خارش، خستگی و درد چشم مراجعه می‌کنند. در موارد شدیدتر ممکن است تاری دید، قرمزی، تحمل نکردن لنز تماسی و ترشح از چشم نیز گزارش شود. جالب آنکه حتی برخی از بیماران مبتلا به خشکی چشم از اشک‌ریزش شکایت دارند. خشکی چشم اغلب در اواخر روز بدتر می‌شود. به هر حال در اغلب بیماران استفاده از اشک مصنوعی موضعی مفید است. با تشدید خشکی چشم، کیفیت زندگی بیماران تحت تاثیر قرار می‌گیرد، به‌طوریکه میزان افت کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به خشکی چشم شدید با بیماران مبتلا به آنژین صدری متوسط یا شدید مقایسه می‌شود.
● در حسرت چند قطره اشک
هر عاملی که عملکرد تولید اشک را نامطلوب کند، موجب خشکی آن می‌شود. در بسیاری از موارد لایه اشک ‌هیپراسمولار می‌شود که دلیل آن، کاهش ترشح مایع یا تبخیر زیاد اشک است.‌ هیپراسمولاریتی اشک به التهاب در سطح چشم و بی‌ثباتی روند تولید اشک منتهی می‌شود.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند متوقف کردن روند التهاب، علایم چشمی ‌را برطرف خواهد کرد. افزایش ارتشاح سلول‌های T-Cell غدد اشکی و ساخت سیتوکین‌های التهابی که به سطح چشم ریخته می‌شوند، دلیل اصلی این التهاب هستند. بیشتر جمعیت مبتلا به خشکی چشم را زنان در سنین یائسگی و زنان یائسه تشکیل می‌دهند. استفاده‌کنندگان از لنزهای تماسی، افرادی که به‌تازگی تحت جراحی تصحیح عیوب انکساری قرار گرفته‌اند، افراد در معرض آلودگی‌های شغلی و محیطی، مبتلایان به بیماری‌های سیستمیک مانند پارکینسون، دیابت و بیماری‌های اتوایمیون و مصرف‌کنندگان برخی از داروهای سیستمیک و موضعی، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به خشکی چشم قرار دارند.
بسیاری از چشم پزشکان دلایل خشکی چشم را به دو گروه متاثر از کمبود آب و متاثر از تبخیر زیاد آب تقسیم‌بندی می‌کنند. در زیر گروه خشکی چشم ناشی از کمبود آب، خشکی چشم ثانویه به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک وجود دارد. همچنین این گروه مبتلایان به خشکی چشم ناشی از افزایش سن یا ثانویه به ارتشاح غدد اشکی به دنبال طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند ایدز، سارکوئیدوز و لنفوما دچار مشکل می‌شود.
بلوک شاخه حسی به دنبال جراحی عیوب انکساری، استفاده از لنزهای تماسی، کراتیت عفونت هرپسی و بلوک شاخه حرکتی به دنبال استفاده از داروهای آنتی‌کولینرژیک یا تخریب عصب هفتم مغزی نیز در عرض خشکی چشم قرار دارند. در زیر گروه تبخیر بیش از حد اشک، دلایلی مانند روزاسه چشمی، استفاده از ایزوترتینوئین، بیماری‌های پلک مانند تیروتوکسیکوز و بیماری‌های سطح چشم شامل کونژکتیویت آلرژیک قرار دارند.
● امان از بی‌اشکی
در سال‌های گذشته به بیماران مبتلا به خشکی چشم ترکیبات اشک مصنوعی می‌دادند و از وی خواسته می‌شد در صورت نیاز از این ترکیبات استفاده کند، اما امروزه درک از بیماری خشکی چشم و درمان‌های موجود برای آن نسبت به گذشته متفاوت است و با شناخت بهتر مکانیسم خشکی چشم و پیشرفت‌های دارویی که در این زمینه انجام شده است، درمان‌های بهتری برای این گروه از بیماران مطرح شده‌اند.
● درمان‌های غیردارویی
۱) دوری از باد، محیط غبار و دود آلود و محیط‌های خشک در این گروه از بیماران توصیه می‌شود. اعمالی مانند دور کردن صندلی کار از مقابل دستگاه تهویه هوا، به کار بردن مرطوب کننده‌های هوا، در نظر گرفتن فواصل استراحت کوتاه در هنگام کار طولانی‌مدت با کامپیوتر، استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی پیش از شروع علایم و اجتناب از مصرف داروهایی که خشکی چشم ایجاد می‌کنند، در برخی از بیماران در مراحل خفیف بیماری موثر است.
شاید بیمار شما نمی‌داند که آنتی‌هیستامین مصرفی‌اش برای درمان آلرژی یا بی‌خوابی، ضداحتقان‌های موضعی یا داروهایی که خاصیت آنتی‌کولینرژیک دارند، ممکن است خشکی چشم ایجاد کند.
۲) بهداشت پلک:
عملکرد پلک‌ها به خصوص در بیمارانی که به اختلال عملکرد غده میبومین مبتلا هستند، حیاتی است. چنین بیمارانی باید از کمپرس گرم، ماساژ پلک و شست‌وشوی پلک با صابون‌هایی که تحریک کننده نیستند، استفاده کنند. ترکیبات حاوی پلی‌اتیلن‌گلیکول و سورفاکتانت‌های غیرمحرک می‌توانند به تمیز کردن پلک‌ها بدون تحریک خود چشم کمک کنند.
۳) سوند اشکی:
این سوندها به دو نوع قابل جذب و غیرقابل جذب طبقه‌بندی می‌شوند. در مورد برخی از بیماران که به خشکی شدید چشم مبتلا هستند، از لنزهای تماسی برای بهبود سطح چشم کمک می‌گیرند.
۴) مکمل‌های غذایی:
اسیدهای چرب ضروری، اثر مثبتی بر روند تولید چربی به‌وسیله غده میبومین دارند، در نتیجه التهاب پلک را کاهش می‌دهند. این اسیدهای چرب ضروری در دانه‌های گیاهی و روغن ماهی موجودند.