دهان و دندان آینه سلامتی بدن و نشان دهنده نبود و یا وجود بیماری در آن هستند به عنوان مثال،علايم بيماري ايدز به صورت عفونت هاي قارچي با ايجاد خطوط سفيد در کناره زبان ، آفت هاي متعدد ، تبخال هاي مزمن و طولاني مدت ظاهر مي شود که فرد با مشاهده اين علائم مي بايست به متخصص بيماريهاي دهان مراجعه کند.
مردم فکر می‌کنند دندانپزشکان تنها به دهان نگاه می‌کنند اما در واقع کار آنها تنها خبردار شدن از بیماریهای دهان و دندان نیست بلکه آنها برای بررسی همه بافت‌های نرم دهان و سنجش احتمال ابتلا به بسیاری از بیماریهای دیگر هم تلاش می‌کنند.
همین نگاه ساده و چند دقیقه‌ای به وضعیت دهان و دندان افراد، دندانپزشکان را قادر می‌کند بیماری‌هایی مثل دیابت یا حتی تهدیدهای مهلک‌تری که در کمین سلامتی شما نشسته‌اند را قبل از هر کسی دریابند و برای کنترل یا درمان بیماری مورد نظر، شما را به متخصص دیگری ارجاع دهند. پس اگر دندانپزشک‌تان گفت که برای درمان مشکل شما کاری از دستش بر نمی‌آید و شما را به متخصص دیگری معرفی کرد، این توصیه را به حساب بیسوادی او نگذارید و حرفش را بپذیرید.
به بیماری کرون دچارید؟
بیماری کرون یکی از بیماریهای التهابی روده است که با التهاب دیواره روده خود را نشان می‌دهد. گرچه این بیماری بیشتر روده را درگیر می‌کند اما می‌تواند هر قسمتی از لوله گوارش را هم مبتلا کند.
بیشتر از 20 درصد بیمارانی که به این اختلال التهابی روده مبتلا هستند، می‌توانند با معاینه وضعیت دهان و دندان‌شان از این مشکل باخبر شوند. تشخیص بیماری کرون از طریق معاینه دهانی، با دیدن ضایعات و جراحاتی ممکن می‌شود که در دهان بیمار دیده می‌شوند. گروهی از محققان معتقدند حتی باخبر شدن از مشکلات شکمی مانند گرفتگی عضلات شکم، دردهای شکمی و اسهال هم از طریق معاینه دهان و دندان امکان‌پذیر است.
لب‌های ورم کرده و زخم‌هایی به اندازه یک سکه که در گونه‌ها و لب‌ها ایجاد شده، خبر از بیمار بودن روده فرد می‌دهد. البته هر زخمی نشان این مشکل روده‌ای نیست بلکه زخم‌هایی با مرکزی سفید که هاله قرمزی دور آن را احاطه کرده از بروز این بیماری روده ای حکایت می‌کنند.
دیابتی هستید؟
خونریزی، پسرفت و خشکی لثه‌ها، خشکی دهان و ناچار شدن به استفاده از دندان‌های مصنوعی، از نشانه‌هایی است که بیماران دیابتی آن را یدک می‌کشند. ابتلا به بیماریهای لثه میان دیابتی‌ها بسیار شایع است. البته همه این مشکلات ممکن است به‌خاطر رعایت نکردن اصول بهداشتی هم اتفاق بیفتد. به همین دلیل دندانپزشک در صورت وجود نشانه‌های خطر دیگر که با دیابت مرتبط است، گمان خود را به سمت تشخیص این بیماری می‌برد یا اگر احساس کند بیمار تمام تلاشش را برای رعایت اصول بهداشتی به خرج می‌دهد اما تلاش‌هایش بی‌ثمر است و لثه‌ها و دهانش هر روز بیمارتر می‌شوند، به او برای کنترل سطح انسولین و وضعیت قند خونش هشدار می‌دهد.
از نظر دندانپزشکان افرادی که سطح قند خون خود را کنترل می‌کنند، کمتر به بیماریهای لثه که درمان‌هایی طولانی و گران‌قیمت دارند، دچار می‌شوند اما وقتی پای مشکلات مرتبط با دیابت به میان می‌آید، تا پیش از کنترل بیماری کمکی از دست دندانپزشکان ساخته نخواهد بود.
سرطان دهان گرفته‌اید؟
سرطان دهان یکی از شش سرطان شایع در ایالات‌متحده است. به همین دلیل محققان برای تشخیص نشانه‌هایی از این سرطان که زودتر از همه بروز می‌کنند تلاش کرده‌اند و ادعا می‌کنند دندانپزشکان، افرادی هستند که این نشانه‌های زودرس را بهتر از هر کسی می‌توانند تشخیص دهند. از آنجا که تشخیص به موقع این سرطان، جان 80 درصد مبتلایان را نجات می‌دهد، دندانپزشکان هم به بررسی نشانه‌های این بیماری در دهان بیماران‌شان ترغیب شده‌اند.
سرطان دهان خود را با ضایعات سفید و قرمز نشان می‌دهند. این ضایعات معمولا روی زبان، سقف دهان و بافت‌های نرم کام در پشت زبان دیده می‌شوند. از آنجا که این ضایعات بدون درد هستند، در اغلب موارد برای بیماران تشخیص وجودشان هم دشوار است و تنها دندانپزشکانی که با دقت وضعیت ظاهری دهان را مورد بررسی قرار می‌دهند، می‌توانند از وجود آنها باخبر شوند. سرطان دهان معمولا در افراد بالای ۴۰ سال ایجاد می‌شود اما حتی اگر میانه‌ای با سیگار ندارید و سن‌تان کمتر از 40 است، توصیه‌های دندانپزشکی که نشانه‌هایی مشکوک در دهان شما می‌بیند را جدی بگیرید.
کم‌خون هستید؟
اگر پوشش روی زبان کسی، بیش از اندازه کمرنگ و رنگ پریده بود، از نظر دندانپزشکان احتمال ابتلای او به کم‌خونی زیاد است. در چنین شرایطی میزان سلول‌های قرمز خون در بدن فرد کم شده و باعث می‌شود زبان او ظاهر پر از برآمدگی خود را از دست بدهد و علاوه بر رنگ‌پریدگی، صاف‌تر از حالت عادی به نظر برسد.
ریفلاکس معده دارید؟
بالا آمدن اسید معده می‌تواند به مینای دندان آسیب بزند و ضایعاتی را در قسمت پشتی دهان ایجاد کند. افرادی که از ریفلاکس معده و سطح بالای اسید معده شان رنج می‌برند، دندان‌هایی زردرنگ دارند و اغلب با آدم‌های سیگاری اشتباه گرفته می‌شوند. مهم نیست آنها چقدر از خمیردندان‌های سفیدکننده استفاده کنند یا اینکه تا چه اندازه به بهداشت دهان خود اهمیت دهند؛ لبخند مبتلایان به‌این بیماری هرگز درخشان و زیبا نمی‌شود.
البته ساییدگی مینای دندان تنها مشکلی نیست که ریفلاکس معده برای شما به همراه می‌آورد. دندانپزشکی که بوی شدید دهان شما را احساس می‌کند، در صورت ندیدن نشانه‌ای از عفونت‌دهانی، می‌تواند به وجود مشکلات معده شک کند. بالا آمدن اسید معده یکی از این مشکلات است که حاصلش بد بو شدن دهان بیمار است.
استرس دارید؟
برای‌تان عجیب است که مشکل درونی مثل استرس هم در دندان‌های شما دیده می‌شود؟ استرس پنهانی که آگاهانه یا ناآگاهانه برای پنهان کردنش تلاش می‌کنید، شب‌ها با دندان قروچه رفتن سراغ‌تان می‌آید. دندان قروچه شبانه باعث ساییدگی دندان‌های‌تان می‌شود و حتی درد فک را هم برای‌تان به ارمغان می‌آورد. دندانپزشکی که مشکل اول را می‌بیند و شکایت بیمار از درد فکی که هیچ علت پزشکی ندارد را می‌شنود، می‌تواند پس از یک بررسی دقیق‌تر او را به یک روانشناس ارجاع دهد.
گذشته از این، افرادی که به‌خاطر استرس در طول روز مدام دندان‌های‌شان را روی هم فشار می‌دهند، اغلب از درد فک می‌نالند و دندان‌های ساییده شده‌ای هم دارند. از آنجا که این افراد یا از عادت خود بی‌خبرند یا نمی‌دانند این رفتار چه عواقبی را برای دندان‌های‌شان به همراه می‌آورد، از بدشانسی خود می‌نالند و معتقدند جنس دندان‌های‌شان خوب نیست که بیهوده ساییده می‌شود.
قلب‌تان بیمار است؟
بیماریهای لثه تنها به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی یا دچار شدن به دیابت ایجاد نمی‌شوند. گاهی مشکلات قلبی هم می‌تواند به لثه‌ها آسیب بزند. محققان هنوز نمی‌دانند چطور بیماریهای قلبی، لثه را بیمار می‌کند اما توانسته‌اند در بررسی‌های‌شان همبستگی میان مشکلات لثه‌ای و قلبی را اثبات کنند. در پژوهش‌های آنها ثابت شده افرادی که به بیماریهای قلبی مبتلا هستند، به ندرت لثه‌های سالمی دارند.
استخوان‌تان پوک است؟
پوکی استخوان‌ها تنها راه رفتن را برای شما سخت نمی‌کند و به کمردرد منجر نمی‌شود؛ افرادی که کمبود کلسیم دارند و استخوان‌های‌شان پوک است، دندان‌های سالمی هم ندارند. آنها با وجود تلاش‌های فراوان برای رعایت بهداشت دهان و دندان، زودتر از دیگران دندان‌های‌شان را از دست می‌دهند و حتی به سادگی مینای دندان‌شان آسیب می‌بیند و دندان‌های‌شان می‌شکند.
شکستن استخوان‌های فک هم از دیگر مشکلات این افراد است، به همین دلیل دندانپزشکان در صورت باخبر بودن از سابقه پزشکی بیمار، در روند درمان او باید اصول خاصی را رعایت کنند تا فک بیمار و استخوان‌هایش آسیب نبیند یا اینکه در صورت مشاهده این آسیب‌ها بدون وجود دلایل کافی، بیمار را به سنجش تراکم استخوان‌هایش ترغیب کنند.
ایدز دارید؟
تبخال‌های غیرعادی، برفک دهان، زگیل‌های ناهنجار و زخم‌های دلخراشی که در دهان ایجاد می‌شوند و به سادگی خوب نمی‌شوند، می‌توانند از ابتلا به بیماریهای جدی عفونی مثل ایدز خبر دهند.
روی زبان و داخل گونه‌های این افراد، تکه‌های سفید یا خاکستری رنگ هم مشاهده می‌شود و دندانپزشکان اغلب با دیدن این نشانه‌ها، بیمار را به دادن یک آزمایش خون ترغیب می‌کنند.
وجود ضایعه‌های تاول مانند آزاردهنده در دهان، ممکن است به دلیل عفونت‌های داخلی بدن بیمار باشد که شدیدترین بیماری عفونی در صورت بروز این مشکلات، می‌تواند به‌خاطر وجود ویروس HIV فرد را گرفتار کرده باشد.
