وسواس همگام با بلوغ در افراد به تدریج رشد می کند. زمانی که انسان به خاطر مسایل موجود در زندگی دچار اضطراب شدید می شود. جمع شدن این اضطراب ها، ایجاد دلشوره می کند. این دلشوره در بلندمدت فرد را دچار افسردگی کرده و او را به تدریج گوشه گیر می کند.
مهرداد کاظمزاده عطوفی با بیان اینکه همه افراد دارای الگوهای شخصیتی هستند و برخی صفات شخصیتی نیز از بدو تولد در ما وجود دارد، اظهار داشت: انسانها به لحاظ شخصیتی تک بعدی نیستند، ما معمولاً یک یا دو الگوی غالب شخصیتی داریم که یکی از این الگوهای شخصیتی میتواند وسواسی باشد.
*ویژگیهای مبتلایان به اختلال شخصیت وسواسی
وی افزود: افراد دقیق، منظم، مسئولیتپذیر و کسانی که توجه زیادی به زمان و مسئولیتپذیری در حوزههای شغلی و ارتباطی دارند، دارای این الگوی شخصیتی هستند.
این متخصص حوزه بهداشت روان ادامه داد: معمولاً الگوهای شخصیتی وسواسی افراد موفقی هستند زیرا دقت زیادی دارند و وظیفهشناس هستند البته این صفات در مبتلایان نسبی است و ممکن است در فردی که به الگوی شخصیتی وسواسی مبتلا است مسئولیتپذیری بیشتر از سایر ویژگیها باشد.
وی افزود: حتی مسئولیتپذیری نیز در حوزههای مختلف متفاوت است، مثلاً فردی میتواند در الگوهای کاری دقیق بوده، اما در قبال خانواده از دقت کافی برخوردار نباشد.
*نقش دوران کودکی در شکل گیری الگوهای شخصیتی
دبیر انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران گفت: این تفاوتها به نوع شکلگیری رفتارها مربوط میشود و بخشی از آن مربوط به مراحل رشد کودک است. برخی افراد نظم، دقت و مسئولیتپذیریشان مرتبط با ویژگی کمالگرایی افراطی است در حالی که این اختلال در برخی دیگر ناشی از الگوهای تحمیلی یادگیری است.
*شیوه فرزندپروری سختگیرانه و ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی
این روانشناس بالینی با تأکید بر شیوههای فرزندپروری در ابتلا به اختلالات روانی و شخصیت اظهار داشت: الگوهای تربیتی و کنترلکننده سختگیرانه موجب شکلگیری الگوی شخصیتی وسواسی میشود.
وی تأکید کرد: توصیه میشود والدین خود الگوی شخصیتی وسواسی نداشته باشند و اگر این مشکل را دارند، با مراجعه به متخصص درمان کنند چرا که این اختلال قابل تسری است و این سرایت بر اثر الگوبرداری کودک از رفتارهای والدین صورت میگیرد.
*فرزندان خود را متناسب با رشد عقلی و شناختی آنها تربیت کنیم
وی افزود: همچنین لازم است فرزندان خود را متناسب با رشد عقلی و شناختی آنها تربیت کنیم چرا که انتظارات ما میتواند موجب ابتلای فرزندانمان به اختلالات شخصیتی شود. اعتدال در رفتار مهمترین عامل در این زمینه است.
کاظمزاده عطوفی گفت: هرگز انتظارات خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید زیرا این تحمیل میتواند در نهایت ابتلا به اختلالات روانی و شخصیت را در پی داشته باشد.
این متخصص حوزه بهداشت روان اظهار داشت: برای صفات و هیجانات حد و مرزی وجود دارد مثلاً فردی که بیش از حد شاد یا غمگین است میتواند به یکی از اختلالات روانی یا شخصیتی مبتلا باشد.
*ملاک ابتلا به اختلالات شخصیت چیست؟
وی ادامه داد: شخصیت الگوهای نسبتاً ثابت و پایدار فکری، نگرشی و رفتاری است که در افراد از دوره کودکی شکل گرفته و تا پایان عمر ادامه دارد. هرگاه علائم این صفات شخصیتی برای فرد یا اطرافیانش در موقعیتهای مختلف ایجاد تنش و فشار روانی کرده و تداوم یابد فرد وارد مرز اختلالات شده است.
کاظمزاده عطوفی گفت: مثلاً افرادی که الگوی شخصیتی وسواسی دارند گاهی آن قدر نسبت به نظم و چیدمان حساس هستند که چنانچه فردی زاویه مجسمهای را که او روی میز گذاشته است تغییر دهد دچار تنش میشود و تا زمانی که آن را درست نکند آرام نمیگیرد.
وی خاطر نشان کرد: توجه به الگوهای شخصیتی غالب اهمیت زیادی دارد و هر فردی میتواند بخشی از الگوهای شخصیتی مختلف را در خود داشته باشد، نکته مهم این است که کدام الگوی شخصیتی در سطح زندگی ما غالب و رایج است و مرز آن نیز تنش و آسیب به خود و دیگران است، همچنین افرادی که دارای اختلالات شخصیت هستند معمولاً وجود اختلال را در خود قبول ندارند و اطرافیان هستند که متوجه اشکالات آنها میشوند.