مسلما داشتن رژیم غذایی سرشار از مواد سرخ کرده، مملو از پروتئین ، دسرهای نامناسب، نوشیدنی های قندی و منجر به بروز چاقی و افزایش وزن می شود. به خصوص زمانیکه این مقدار کالری دریافتی متناسب با میزان فعالیت روزانه شما نباشد. اما اضافه وزن با وجود تمرینات منظم ورزشی و رژیم مناسب ، کمی گیج کننده است. افزایش وزن دیوانه کننده است ، به خصوص وقتی دلیل آن نا مشخص باشد. ،بهتر است بگوییم که فاکتورهای دیگری علاوه بر کنترل رژیم غذایی و انجام تمرینات ورزشی منظم می تواند بر کنترل وزن شما موثر باشد و منجر به چاقی گردد. از جمله این فاکتورهای موثر در بروز چاقی واضافه وزن عبارتند از :
۱-) عدم داشتن خواب کافی: داشتن استراحت کافی منجر به عملکرد بهتر بدن می شود و کمبود خواب باعث اعمال تنش های فیزیولوژیکی بر بدن می شود و در نهایت منجر به ذخیره چربی مازاد بر نیاز بدن می گردد. زمانیکه خسته هستید، بدن قادر به کنترل تنش ها و فشارهای وارده نیست و ممکن است باعث شود که برای غلبه بر این مشکل غذای بیشتری دریافت کنید. به علاوه فرد ممکن است در آخر شب با خوردن غذا ، کالری بیشتری را جذب کند. زیرا بعضی از افراد گمان می کنند با خوردن غذا بهتر به خواب می روند. در صورتی که این طور نیست. تنها کالری مازاد بر نیاز دریافت می کنید. بعضی از علائم نداشتن خواب و استراحت کافی عبارتند از : احساس خستگی ، کاهش سطح انرژی، چرت زدن و احساس کج خلقی و تحریک پذیری است. برای داشتن استراحت کافی، ۸ ساعت خواب در شب لازم است. برای رسیدن به این مقدار مناسب، هر شب ۱۵ دقیقه بیشتر از شب قبل در بستر بمانید تا به اندازه مطلوب دست یابید.
زمانیکه شما تشریفات خواب را به طور صحیح اجرا کنید و ورزش منظم روزانه داشته باشید ، بهتر به خواب فرو می روید.
۲) داشتن استرس: ما اکنون در جامعه ای زندگی می کنیم که از ما انتظار فعالیت بیشتری دارد، و ما نیز خواسته ها ی بیشتری داریم و در نهایت استرس و فشار ناشی از این مطالبات ، روحیه و احساس ما را تحت تاثیر قرار می دهد. این تنش ها و استرس ها باعث ذخیره سوخت، کند شدن متابولیسم بدن و ترشح بیشتر هورمون هایی نظیر کورتیزول، لپتین و … می شود که نقش موثری در بروز چاقی به خصوص در ناحیه شکم دارند. خیلی از افراد برای غلبه بر استرس به سراغ غذا می روند ، ولی غذا درمان مناسبی برای غلبه بر استرس نخواهد بود. کسانی که استرس دارند بیشتر غذاهای سرشار از کربوهیدرات مصرف می کنند که این نوع غذاها باعث آزاد شدن هورمون سروتونین در مغز می شود و تاثیر آرامبخش دارد. این یک درمان خودکار و موقت بدن است برای غلبه بر استرس ، اما چاق کننده می باشد.
۳ ) تاثیر بعضی داروها: بعضی داروهای تجویزی برای درمان افسردگی، اختلالات خلقی، مسکن ها، داروهای درمانی میگرن، فشارخون و دیابت باعث افزایش وزن می شود. بعضی از استروئید ها ، در درمان های هورمونی و حتی داروهای خوراکی ضد باروری نیز همین تاثیر را دارد. بنابراین اگر بدون هیچ نوع تغییر در شیوه و سبک زندگی ، دچار اضافه وزن شوید ، دلیل آن می تواند داروهایی باشد که مصرف می کنید. بعضی از داروها به دلیل حفظ مایعات بدن باعث افزایش وزن می شود ، در حالیکه ناشی از چاقی و چربی اضافه نیست. بعضی از داروهای موثر در بروز اضافه وزن عبارتند از : استروئید ها، داروهای ضد افسردگی، آرام بخش ها، داروهای ضد صرع، داروهای دیابت، داروهای فشار خون و داروهای مسکن معده.اما به خاطر داشته باشید که تاثیر درمانی این داروها در بعضی موارد ، ارزش این را دارد که تاثیر چاق کنندگی آنها را نادیده بگیرید . بنابر این اگر به تاثیر داروهای مصرفی خود در مورد اضافه وزن شک دارید ، با پزشک خود مشورت کنید و هرگز خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید.
۴) شرایط بالینی خاص: رایج ترین این شرایط که منجر به چاقی می شود ، کم کاری غده تیروئید است. کمبود هورمون تیروئید باعث کاهش متابولیسم ، اختلال د راشتها و افزایش وزن می شود. از جمله علائم کم کاری غده تیروئید عبارتند از : خستگی ، احساس کسلی، تورم، گرفتگی و خس خس صدا، عدم تحمل سرما، خواب فراوان و یا سردرد است. از جمله دیگر شرایط بالینی نادر که منجر به اضافه وزن می شود ، سندرم کوشینگ است، که در این بیماری مقدار زیادی هورمون کورتیزول در مغز تولید می شود که منجر به چاقی می گردد.
۵) یائسگی: یائسگی اصولا در اواسط عمر زنان اتفاق می افتد و این درست زمانی است که فعالیت های فیزیکی فرد نیز کاهش یافته و میزان سوخت و ساز نیز کند شده است و به دلیل تغییرات هورمونی که رخ داده است گرسنگی ، افسردگی و کمبود خواب عارض می شود. در این دوران به دلیل از دست دادن هورمون استروژن ، هورمونی که بر روی ذخیره چربی در قسمت میانی بدن نقش دارد، چربی بیشتری در قسمت میانی بدن(کپل) ذخیره می شود. برای اجتناب از این تغییر، باید اقدام به کاهش توده بدنی کرد. برای این کار انجام تمرینات مناسب ورزشی نظیر تمرینات قدرتی خوب است. این کار به علاوه باعث جبران کاهش توده استخوانی می شود . در واقع تمرین بدنی کافی و یک رژِیم غذایی مناسب با کالری کنترل شده و سرشا ر از ویتامینD و کلسیم در این دوران مانع خوبی برای ممانعت از افزایش وزن است.
