،مواردی که می‌تواند زنگ خطری نه تنها برای مسئولان بلکه برای خانواده ها باشد؛ چرا که زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و به نظر می‌رسد مافیای مواد مخدر با هدف رونق بخشیدن به سرمایه خود این روزها زنان را هدف قرار داده‌است. هشدارهای مسئولان نیروی انتظامی در زمینه رواج مصرف شیشه در آرایشگاه ها و سالن های لاغری و مواردی از این قبیل می تواند خود گواهی بر این مدعا باشد.
افرادی که معتاد به دنیا می‌آیند
به نظر می‌رسد اعتیاد زنان به عنوان یک معضل، مانند دیگر مسائل اجتماعی زائیده عوامل گوناگون فردی، خانوادگی و اجتماعی باشد. به عنوان مثال یکی از دلایلی که این قشر را از خانه زده می کند و آنها را به دامن دوستانی ناباب سوق می دهد، محیط ناآرام خانواده است در چنین شرایطی آنها ترجیح می دهندکه بیشتر اوقات خود را در خارج از منزل سپری کنند. در برخی از مواقع نیز شوهران معتاد از عوامل اصلی اعتیاد زنان به شمار می روند. این افراد برای آنکه در هنگام استعمال مواد مخدر از سرزنش و انتقاد همسر رهایی یابند، با روش های مختلف سعی دارند آنها را نیز معتاد کنند.
در واقع زنان پس از گرفتار شدن در دام اعتیاد در معرض ابتلا به امراضی مانند ایدز و هپاتیت قرار می‌گیرند، مهمتر از همه اینکه استفاده از این ماده صنعتی مشکلات رفتاری را در فرد ایجاد می‌کند که شخص را به سوی انجام کارهای پرخطر همچون انجام فعالیت‌های جنسی و یا خوردن مشروبات الکلی می کشاند. در واقع روابط جنسی غیر محافظت شده در این افراد زمینه ساز بیماری ایدز و بارداری ناخواسته است.
این در حالی است که اعتیاد در میان زنان باردار، معضلات بسیاری در پی دارد و این روزها این مسئله به کلافی سر درگم در میان انبوه معضلات اجتماعی کشورمان بدل شده است. زنان بارداری که به اعتیاد دچار می‌شوند نیازمند مراقبت های درمانی خاص هستند تا اعتیادشان باعث آسیب رساندن به جنین آنها نشود.
همه این موارد موجب شد تا چندی پیش فاطمه دانشور، عضوشورای شهر عنوان کند براساس آمارها و گزارشات به دست آمده می توان گفت؛ تعداد زیادی از کارتن‌خواب‌ها معتاد هستند و در بین این افراد پدران و مادرانی پیدا می‌شوند که علاوه براینکه خودشان کارتن‌خواب و معتاد هستند. کودک نوزاد آنها نیز به مواد مخدر اعتیاد دارد. بنابراین ماباید بتوانیم مرکزی برای ترک اعتیاد نوزادان همانند یک بیمارستان مجهز راه‌اندازی کنیم.
سانتر بیمارستانی ویژه برای زایمان مادران معتاد
این موضوع سبب شد تا به سراغ محسن روشن، پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور برویم و از وی سئوال کنیم که آیا بهزیستی به این موضوع ورود پیدا کرده است؟ پاسخ این مقام مسئول به پرسش عنوان شده این بود که متاسفانه شیوع اعتیاد در زنان براساس آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر نسبت گذشته قابل مشاهده است و این امر می‌تواند موجب تولد نوزادانی شود که احتمال دارد به مواد مخدر معتاد باشند.در واقع می‌توان گفت احتمال ابتلای این نوزادان به اعتیاد نیز وجود دارد. با این وجود برآوردی از آمار زنان باردار مبتلا به اعتیاد در کشور وجود ندارد٬ چرا که این امر نیازمند پژوهش میدانی است.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور به نکته دیگری نیز اشاره کرد. ایمکه طبق بررسی‌های صورت گرفت بسیاری از این زنان علاقمند هستند تا تحت درمان قرار گیرند. بنابراین باید به فکر درمان این قشر بود٬ چرا که نجات نوزادانی که مادران معتاد به دنیا می‌آیند احتیاج به یک سانتر بیمارستانی ویژه دارد. در وهله اول نوزادان باید در یک بیمارستان و زیر نظر کادر درمانی متخصص به دنیا بیاید تا پس از متولد شدن رسیدگی لازم در راستای محرومیت آنها از مواد مخدر صورت گیرد. در واقع بیمارستان‌های منتخب باید به یک الگوی درمانی و اکانات ویژه ای مجهز باشند.
این در حالی است که به گفته وی٬ متاسفانه امروزه زنان نیز از الگوی اعتیاد در جامعه تبعیت می‌کنند و استفاده از مواد مخدر صنعتی در این دسته از زنان شیوع یافته است، ضمن اینکه به تازگی شاهد مصرف مواد ترکیبی از توسط افراد هستیم که شامل مواد مخدر و محرک می‌شود. البته وزارت بهداشت مسئول پیشگیری این موضوع است و باید این افراد را تحت پوشش قرار دهد.
تولد زودهنگام در انتظار نوزادان معتاد
زنان باردار به طور معمول به اعتیادشان دیرتر اعتراف می‌کنند و این موضوع در روند درمان و زایمان، مشکلات بسیاری را هم برای آنها و فرزندشان به وجود می‌آورد. در واقع نوزادانی که مادران آنان به گروه آمفتامین‌ها معتاد هستند، آسیب زیادی می‌بینند. ممکن است جفت از بین برود و این نوزادان نارس به دنیا آیند. وزن و قدشان کمتر از حد معمول باشد. از سوی دیگر چون کیسه آب مادر زود پاره می‌شود، این نوزادان زودتر از زمان تعیین شده به دنیا می‌آیند. البته همه این پیامدها بستگی دارد که مادر تا چه ماهی از بارداری و از چه مخدری مصرف کرده باشد. علاوه بر همه عوارض جسمی و روانی اعتیاد مادر بر کودک، آنچه از همه مهمتر است، این که این نوزادان، معتاد متولد می‌شوند.
از سوی دیگر برخی از زنان معتاد بعد از اینکه متوجه بارداری می‌شوند، تصمیم به ترک اعتیاد می‌گیرند که این امر مشکلاتی را برای این قشر به همراهدارد. در نتیجه این افراد برای درمان نیازمند مکان‌های تخصصی و‌یژه‌ای هستند تا خود و نوزاد دچار مشکل نشود.
در واقع ترک‌دادن این نوزادان، به‌ویژه در خانه بسیار دشوار است، زیرا هم مادر و هم فرزند به دارو احتیاج دارند و هم بسیار بی‌قرارند. مدت زمان ترک این نوزادان هم بستگی به مقاومت بدن آنان و مدت زمان و میزان مصرف مادر دارد. اما به طور معمول یک بازده زمانی برای بهبود نیاز است. البته در این مدت به مراقبت‌های ویژه نیاز است.
کوچکترین قربانیان اعتیاد را بشناسید
اگر به این نوزادان توجه نشود و روند اعتیاد کودک ادامه پیدا کند، این امر می تواند در دوران نوجوانی فرد را دچار اختلالات رفتاری کند. فراموش نکنید که این کودکان، قربانیان کوچک اعتیاد هستند که ناخواسته اسیر این افیون خانمانسوز شده‌اند و عارضه ای که پیامدهای آن تا پایان عمر با آنان همراه خواهد بود و کیفیت و کمیت زندگی‌شان را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. متاسفانه بسیاری از مادران معتاد متعلق به دهک های پایین جامعه هستند که از نظر فرهنگی و اقتصادی اراده‌ای برای ترک‌دادن آنان وجود ندارد. نکته دیگری باید به آن اشاره کرد این است که اعتیاد در کودکان موجب سوء‌استفاده از آنان در خانواده و بیرون از خانواده می‌شود که به طور قطع آسیب‌های اجتماعی بسیاری را برای فرد، خانواده و جامعه به همراه دارد.
برنامه های جدید در دستور کار وزارت بهداشت
بی توجهی مسئولان به پدیده ای به نام اعتیاد به ویژه در زنان و کودکان می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را برای جامعه به همراه داشته باشد. شاید به همین دلیل است که نهاد های دولتی و غیر دولتی زیادی در این حوزه فعال هستند. به طور نمونه وزارت بهداشت یکی از این نهادها به شمار می رود که در قالب وزارتخانه ای که مسئول اصلی سلامت در جامعه است این روزها تلاش می‌کند تا گره از کار نوزادان معتاد بگشاید و آنها را از مواد افیونی نجات دهد. احمد حاجبی، مدیر کل دفتر سلامت روان و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دراین باره می گوید: بحث ترک اعتیاد نوزادانی که به دلیل اعتیاد مادرن خود معتاد به دنیا می آیند ارتباط نزدیکی با شرایط مادر و ایجاد مراکز ترک برای این دسته از زنان دارد٬ در واقع نوزادان به دلیل وابستگی شدید مادر و نوزاد باید در کنار یکدیگر قرار گیرند.
وی در ادامه با بیان این مطلب که ایجاد و راه اندازی مراکز ویژه به این منظور برای نوزادان در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد، اشاره می‌کند و اینکه اقدامات اولیه برای عملیاتی شدن طرح مورد نظر صورت گرفته اما این کار به دلیل حساسیت هایی که دارد نیازمند کارهای کارشناسی بیشتری است. در واقع برای اجرای چنین ایده ای باید با ستاد مبارزه با مواد مخدر همکاری تنگاتنگی داشت.
مدیر کل دفتر سلامت روان و اعتیاد وزارت بهداشت به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند اینکه اجرای چنین طرحی نیاز به زمان دارد به عبارتی عملیاتی شدن فاز مطالعاتی زمان‌بر است. به زبان ساده تاسیس و گردهمایی یک مرکز کار سخت و پیچیدهای نبوده بلکه با توجه به مطرح بودن و اختصاص داشتن آن به نوزادان باید تدابیر بیشتری را در این راستا اندیشیده شود و این طرح بعد از انجام بررسی های کارشناسانه و علمی دقیق شکل عملیاتی به خود بگیرد.
براین اساس به نظر می‌رسد درست در شرایطی که بسیاری از نهادهای دولتی و مردمی به فکر گرفتارشدگان بزرگسال در دام اعتیاد هستند، پدیده پنهان اعتیاد نوزادان آرام در زیر پوست شهر جان می‌گیرد و شاید اگر امروز فکری برای آن نشود در مدت زمانی کوتاه شاهدکودکانی خواهیم بود که به جای بازی هفت سنگ و کودکی کردن در خیابان‌های شهر به دنبال مواد مخدر خواهند بود.
