با عرض سلام و ادب خدمت خوانندگان خوب و ارجمند مجله پزشكي “دكترسلام”
در دو هفته گذشته مقاله ای را شروع كرديم كه در آن به بررسي نياز به مصرف ويتامين ها و املاح را به صورت دارويي پرداختيم. اگر مطالب مربوط به دو هفته ی گذشته را مطالعه نکردید از طریق لینک های زیر می توانید به آن ها دسترسی داشته باشید:
آشنایی با انواع ویتامین ها – ویتامین آ
آشنایی با انواع ويتامين ها – ویتامین دی (D) – ای (E) و کی(K)
و ذكر كرديم در پايان اين مباحث سعي داريم به سوالاتي مانند سولات زير پاسخ دهيم :
آيا بدن ما با داشتن تغذيه كافي نياز به دريافت ويتامينها و اأملاح به صورت اضافه دارد؟ آيا مصرف بيشتر از حد ويتامينها مانع بروز بيماري و حفظ سلامتي ما مي شود؟
در صورت نياز به مصرف اضافه ويتامينها ، مقدار مصرف مجاز در روز و چگونگي مصرف آنها و عوارض جانبي ناشی از مصرف ويتامين ها را بررسي نماييم.
در دو مقاله پيش گفتيم كه ويتامين ها و أملاح مواد الي هستند كه بدن ما براي انجام وظائفي كه به عهده دارد بي شك به انها نيازمند مي باشد. بدن إنسان به طور طبيعي قادر به ساخت ويتامين و أملاح نمي باشد و نياز خود به ويتامين و املاح را از طريق تغذيه برطرف مي سازد.در يك رژيم غذائي متعادل بدن سالم قادر است كه تمامي ويتامين و املاح روزانه خود را به طور كامل بدست بياورد و نيازي به مصرف هيچ نوع ويتامين و يا إملاحي به صورت قرص و كپسول و … ندارد و سپس ويتامينها را به دو دسته تقسيم كرديم :
ويتامينهاي محلول در چربي:
ويتامين هاي:A,D.E,k
ويتامين هاي محلول در آب:
ويتامين هاي:B,C,Folic acid ويتامينهاي
در اين مقاله به بررسي ويتامين هاي محلول در آب مي پردازيم. ويتامين هاي محلول در آب در بدن ذخيره نمي شوند و اگر بيشتر از نياز دريافت شوند دفع مي گردند.
ويتامين B1:
اين ويتامين در انجام متابوليسم كربوهيدراتها نقش اساسي دارد و هم چنين در كاركرد اعصاب مركزي و نروها موثر مي باشد
اين ويتامين در غذاهاي سبوس دار، سيب زميني، حبوبات ، آجيل و گوشت به وفور وجود دارد. هم چنين اين ويتامين معمولا با ويتامين هاي B2,B3,B5,B6وB12 و اسيد فوليك به صورت كمپلكس در ويتامين B كمپلكس موجود است.
در صورت كمبود اين ويتامين در بدن بيماري بربري و التهاب نروهاي عصبي ممكن است بوجود بيايد.
اين ويتامين هم چنين براي درمان كم اشتهايي ، كوليت والسروز و بيرون روي مزمن به كار برده مي شود.
از این ویتامین براي تقويت سيستم ايمني در افراد مبتلا به بيماري ايذر، دردهاي بيماران ديابتي، بيماري حركت و تنظيمات خلقي استفاده می شود.
ويتامين B2:
اين ويتامين براي رشد سلولي، متابوليسم پروتين در بدن و ايجاد انرژي در بدن نقش اساسي دارد.
اين ويتامين به صورت وافر در فراورده هاي لبني مانند شير و پنير و نيز در تخم مرغ و جگر يافت مي شود.
كمبود اين ويتامين به صورت مجزا كمتر ديده مي شود و معمولا در افرادي كه گياه خوار بوده و يا از نظر تغذيه اي دچار مشكل هستند كمبود اين ويتامين به همراه ديگر ويتامين هاي گروه B به چشم مي خورد.
ويتامين B3:
اين ويتامين براي تنفس سلولي و نيز متابوليسم كربوهيدراتها در بدن ضروري مي باشد.
اين ويتامين در گوشت ، ماهي، جگر، غذاهاي سبوس دار،سبزيجات سبز رنگ و حبوبات يافت مي شود.
كمبود متوسط اين ويتامين موجب سخت شدن هضم غذا، سرگيجه و احساس ضعف، افت دهان، استفراغ و افسردگي مي گردد.
در مواردي كه كمبود شديد اين ويتامين وجود دارد علايمي مانند: ضخيم شدن پوست به همراه خارش ،ورم لب و تورم زبان،سردرد، ضعف حافظه و فراموشي و تهوع و استفراغ ممكن است بروز نمايند.
ويتامين B6:
اين ويتامين نقش أساسي در فعاليت ٦٠ انزيم در بدن را ايفا مي كند.
اين ويتامين در جگر، گوشت، غذاهاي سبوس دار، ماهي و حبوبات يافت مي شود.
طبق تحقيقات انجام شده مشخص شد كه افرادي كه كمترين سطح ويتامين B6 را دارند بيشترين مقدار التهاب را داشته اند. التهاب مزمن مي تواند عامل بروز بيماريهايي مانند بيماري هاي قلبي، سكته مغزي و ديابت نوع ٢ باشد.
اين ويتامين در خانمها براي كمتر شدن مشكلات قبل از شروع پريود ماهيانه به كار برده مي شود از ديگر كاربردهاي اين ويتامين مي توان به كم شدن حالت تهوع صبحگاهي در خانمهاي باردار ،کنترل افسردگي بعداز زايمان و كنترل افسردگي دوران يائسگي نام برد.
هم چنين در بيماران مبتلا به الزايمر، كودكان بيش فعال و أوتيسم نقش مثبت اين ويتامين به اثبات رسيده است.
ويتامين B12:
اين ويتامين در إيجاد و گسترش سلولهاي قرمز خون نقش اساسي دارد. هم چنين اين ويتامين در متابوليسم چربي ها، كربوهيدراتها و پروتين نقش اساسي ايفا مي كند. اين ويتامين در گوشت ، شير و فراورده هاي ان، تخم مرغ و جگر وجود دارد.
در گروههاي زير ممكن است كمبود ويتامين B12 بروز پيدا نمايد:
افرادي كه به علتي قسمتي از معده و يا روده كوچك خود را از دست داده اند.
افراد مبتلا به بيماري كرون و بيماري سياليك
افرادي كه مشروبات الكلي به مقدار زياد استفاده مي نمايند
افراد مبتلا به بيماريهاي خودايمني مانند لوپوس
افراد گياهخوار بويژه افرادي كه از تخم مرغ هم استفاده نمي كنند
افرادي كه به صورت مداوم و به مدت طولاني از داروهاي كأهش دهنده أسيد معده استفاده مي نمايند .
كمبود اين ويتامين ممكن است موجب بروز علايمي مانند: رنگ پريدگي، خونريزي از لثه، سرگيجه و احساس خستگي زودرس، افزايش ضربان قلب، كبود شدن اعضای بدن به اساني و كاهش وزن شود.
با سپاس فراوان از شما خوانندگان محترم در اين جا به پايان بحث در مورد ويتامينهاي گروه B رسيديم. ان شاالله در هفته آتي به ادامه بحث در مورد دیگر ويتامين هاي محلول در آب مي پردازيم.
باتشكر
سميرا كريم ابادي
این مطلب توسط خانم دکتر سمیرا کریم آبادی جهت انتشار در مجله پزشکی دکتر سلام تهیه شده است. استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد.
