هنگام مواجه با خیال پردازی کودکان این سوال برای والدین پیش می آید آنان را با دنیای واقعی آشنا کنیم یا به حال خودشان بگذاریم و تا چه حد خیال پردازی و تصورات خیالی برای آنان مجاز است!
مرضیه نوروزی: شايد براي شما هم بارها اتفاق افتاده باشد كه شاهد تماشاي کودکي باشيد كه مدام با خود و عروسکش حرف ميزند و در نقاشيهايش به کشيدن تصاويري خلاف واقعيت تمايل دارد يا کودک 5 سالهاي را كه چنان غرق قهرمان فيلم است که در واقعيت خود را جاي او فرض ميکند و در عالم کودکانهاش به قدري مجذوب اين شخصيت شده که لباسهاي مخصوص او را به تن ميکند و کارهايي مشابه كارهاي او مانند پرش از پله و…. انجام ميدهد.
بازيهاي كودكانهاي كه ممكن است در ذهن اغلب والدين يا حتي شما اين پرسش را به وجود بياورد كه آيا اين حالت نوعي بازي کودکانه يا توهمي بيش در ذهن كودك نيست اما آيا واقعا چنين است؟
یک روانشناس اظهار داشت: «روانشناسان معتقدند در صورتي كه کودک فعاليتهاي عادي زندگي خود مانند درس خواندن، تعامل با اطرافيان و… را انجام ميدهد و فقط در دورهاي از زمان، خود را جاي قهرمان ميپندارد، اين حالت نوعي خيالپردازي و حالتهاي فانتزي کودکانه است و اگر بروز آن بيش از حد طبيعي باشد، در اکثر مواقع نشاندهنده نوعي اضطراب در كودك است و او با اين رفتار، از نوعي مکانيسم براي کاهش اضطراب دروني استفاده ميکند.»
دکتر حسین ابراهیمیمقدم با بیان اینکه اين خيالپردازي كودكانه زماني مشكلساز خواهد بود كه ارتباط كودك با دنياي اطراف و واقعيت آن قطع شود، گفت: «اگر خیالپردازیهای کودکانه باعث ارتباط کودک با دنیای اطراف و واقعیت قطع شود، اين نوع رفتار در طبقه اختلال رشدي فراگير قرار ميگيرد گرچه معمولا چنين حالتي کمتر پيش ميآيد.»
وی با اشاره به اینکه اگر حرف زدن كودك با خود يا عروسكش باعث اختلال در روابط فردي و حوزههاي فعاليتي او نشود، مشكلي پيش نخواهد آمد زيرا در دوران کودکي نوعي اختلال وجود دارد که جزو اختلالات فراگير رشدي محسوب ميشود و مهمترين مشخصه آن آسيب شديد فراگير در حداقل يکسوم حوزههاي فعاليتي کودک است، اظهار داشت: «در اين شرايط توانايي کودک در تعامل با مردم با حفظ تماس چشمي، نشان دادن هيجانهاي مناسب و درک رفتارهاي اجتماعي ديگران و شرکت در جمع (تعامل اجتماعي دوجانبه) و درک زبان، سخن گفتن و کاربرد زبان در گفتگو با ديگران به طرز شايسته، نحوه بيان (ايما و اشاره) و خواندن و نوشتن (مهارتهاي ارتباطي) دچار مشكل ميشود.»
ابراهیمیمقدم با بیان اینکه معمولا بسياري از کودکان مبتلا به اختلال فراگير رشدي، رفتارهاي قالبي (علاقه يا فعاليت قالبي) از خود نشان ميدهند تصریح کرد: «معمولا نوع بازي این کودکان بهگونهاي است که باعث حوصله سررفتن اطرافيان ميشوند يا در انجام بازيها، این کودکان هدف خاصي ندارند و کارهاي تکراري انجام ميدهند و همچنین منزوياند.»
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد با بیان اینکه متاسفانه اغلب کودکان دچار اختلال رشد فراگير، دچار عقبماندگي ذهني هستند، گفت: «آنچه در اين نوع رفتارها حائز اهميت است اين است كه مهمترين اختلال فراگير رشدي، بيماري «اوتيسم» است که مشابه «اسكيزوفرني» در بزرگسالي است. به طور کلي وجود اين حالتها در طبقه اختلال فراگير رشدي قرار ميگيرد که نشانههاي وجود توهم است. گرچه نبايد فراموش کرد توهم نوعي نشانه است نه بيماري. »
وی در پایان با تاکید بر اینکه شيوه استفاده كودك از زبان و حركتهاي فيزيكي براي برقراري ارتباطهاي كلامي و غيركلامي يكي از بهترين نشانههاي اوليهاي است كه ميتواند اختلالات رشدي كودك مانند اوتيسم را كه ممكن است مانع رشد اجتماعي يا شناختي كودك شوند، نشان دهد، گفت: «اگر والدین شاهد قطع ارتباط كودك با دنياي واقعي و اختلال در تعامل اجتماعي دوجانبه و مهارتهاي ارتباطي هستند باید حتما او را براي بررسيهاي لازم نزد پزشك متخصص ببرند.»