از بیماری فوبیا تا چه حد اطلاعات دارید و تا چه میزان درمورد علائم و نشانه های آن و راه های درمانی آن می دانید؟
دکتر شاپور کریمی ، با بیان اینکه پیش از ارائه تعریف ترس مرضی باید مرز بین آن و ترس واقعی را شناخت، گفت: ترس نرمال یک واکنش طبیعی به شرایطی است که حیات ما را تهدید می‌کند. این ترس واقعی است و مغز بر اساس یادگیری و عوامل بیولوژیک و رفتاری به آن به صورت ترس و گریز پاسخ می‌دهد.
به گفته این پزشک متخصص، در این شرایط بدن در حالتی قرار می‌گیرد که بتواند از نظر ذهنی، فیزیکی و جسمی واکنش مناسب نشان دهد.
کریمی با بیان اینکه فوبیا ترس غیرواقعی و غیرمنطقی است، خاطرنشان کرد: در این شرایط خطر واقعی یا جدی وجود ندارد و یا بسیار کم است و در خصوص آن بزرگنمایی می‌شود.
این روانپزشک تصریح کرد: فوبیا معمولا زندگی عادی فرد را مختل و مسیر زندگی وی را عوض می‌کند.
وی معتقد است: برای شناخت مرز فوبیا از ترس‌های واقعی ابتدا باید بدانیم چه ترس‌هایی در چه محدوده سنی طبیعی هستند.
این متخصص بیماری‌های اعصاب و روان عنوان کرد: در سن زیر دو سال ترس از صدای بلند، جدایی از والدین، اشیاء بزرگ، افراد غریبه و … طبیعی است، در سن 3 تا 6 سالگی ترس از جن و روح، مسائل خیالی، مکان تاریک، خوابیدن در محلی تنها و در سن 7 تا 16 سالگی ترس از زخمی و بیمار شدن، مرگ، عدم استعداد تحصیلی و … طبیعی است.
به گفته کریمی، از این سن به بعد افراد می‌توانند منشاء ترس‌های غیرواقعی را درک کنند و از عواملی که زیاد برای آنها خطر ندارد، نترسند.
وی با بیان اینکه وجود ترس‌های غیرواقعی در سن بزرگسالی فوبیا تلقی می‌شود، تصریح کرد: فوبیا معمولا در کودکی فرد ریشه دارد و می‌تواند ناشی از عوامل بیولوژیک، عوامل اجتماعی و روانشناختی، عوامل فرهنگی و … باشد.
این روانپزشک ضمن تقسیم‌بندی انواع فوبیا، یادآوری کرد: ترس از حیوانات، ترس از شرایط طبیعی( ارتفاع، طوفان، تاریکی، آب)، ترس از موقعیت‌ها ( فضای بسته، بزرگراه، پل، پرواز)، ترس از خون و ترس اجتماعی(آزمون شفاهی، قرار گرفتن در مقابل جمع) از انواع فوبیا هستند.
کریمی، بیشترین فوبیا از نظر شیوع را ترس از حیوانات، مکان بسته و ارتفاع دانست.
وی با بیان اینکه افراد مبتلا بعد از برخورد با عامل ترس‌زا دچار یکسری علائم فیزیکی و جسمانی می‌شوند، گفت: افزایش ضربان قلب و فشار خون، بی‌قراری، سفت شدن عضلات، تهوع و … از جمله این علائم جسمانی هستند.
این پزشک متخصص در خصوص افکاری که هنگام مواجه با عامل ترس‌آور سراغ افراد مبتلا به فوبیا می‌آید نیز افزود: این افراد فکر می‌کنند، ممکن است آسیب جدی ببینند یا بمیرند که همه این مراحل در مجموع 15 تا 20 دقیقه طول می کشد.
کریمی، فوبیا را از شایع ترین اختلالات روانپزشکی خواند و ادامه داد: اولین قدم برای درمان این بیماران اطمینان بخشی به آنها است که این عامل نمی‌تواند به آنها صدمه بزند.
وی گفت: البته بسیاری از افراد مبتلا به فوبیا به غیرمنطقی بودن ترس خود واقفند.
این روانپزشک دومین مرحله برای درمان این بیماران را قرار دادن آنها در برابر عامل ترس‌زا دانست و تاکید کرد: ابتدا فرد را در شرایط کمترین میزان ترس قرار می‌دهیم و به تدریج شرایط بیشترین ترس را برای او ایجاد می کنیم که به این روش ریز کردن ترس می‌گویند.
کریمی مرحله بعد را آموزش تکنیک‌های آرام سازی به فرد عنوان کرد که بتواند در شرایط مواجهه با عامل ترس‌زا با نفس عمیق ترس خود را کنترل کنند.
وی افزود: مرحله بعد دور کردن افکار منفی از فرد است که باعث می‌شود از عامل ترس‌زا برای خود یک فاجعه بسازد.
به گفته این پزشک، درمان‌های دارویی مناسبی نیز برای فوبیا وجود دارد که از آن جمله داروهایی هستند که بر “سروتونین” و “نوراپی نفرین” اثر می‌گذارند.
کریمی در ادامه با تاکید بر اینکه اکثر مواقع فوبیا با اختلالات اضطرابی دیگری نیز همراه است، گفت: این شرایط ممکن است در روند درمان اختلال ایجاد کند.
وی اظهار کرد: باید اختلالات اضطرابی جانبی نیز شناخته شود و فرد توسط یک تیم متشکل از روانپزشک و روانشناس بالینی درمان شود.
کریمی معتقد است: دیر شدن درمان ممکن است فرد را از درمان مایوس کند و فرد دیگر برای درمان مراجعه نکند.
