با عرض سلام و ادب خدمت خوانندگان خوب و ارجمند مجله پزشكي “دكترسلام”
در سه هفته گذشته مقاله اي را شروع كرديم كه در آن به بررسي نياز به مصرف ويتامين ها و املاح را به صورت دارويي پرداختيم.
و ذكر كرديم در پايان اين مباحث سعي داريم به سوالاتي مانند سولات زير پاسخ دهيم :
آيا بدن ما با داشتن تغذيه كافي نياز به دريافت ويتامينها و املاح به صورت اضافه دارد؟ آيا مصرف بيشتر از حد ويتامينها مانع بروز بيماري و حفظ سلامتي ما مي شود؟
در صورت نياز به مصرف اضافه ويتامينها ، مقدار مصرف مجاز در روز و چگونگي مصرف آنها و عوارض جانبي ناشی از مصرف ويتامين ها را بررسي نماييم.
در مقالات پيشين گفتيم كه ويتامين ها و اأملاح مواد آلي هستند كه بدن ما براي انجام وظایفي كه به عهده دارد به آنها نيازمند مي باشد. بدن انسان به طور طبيعي قادر به ساخت ويتامين و املاح نمي باشد و نياز خود به ويتامين و املاح را از طريق تغذيه برطرف مي سازد.در يك رژيم غذایی متعادل بدن سالم قادر است كه تمامي ويتامين و املاح روزانه خود را به طور كامل بدست بياورد و نيازي به مصرف هيچ نوع ويتامين و يا املاحي به صورت قرص و كپسول و … ندارد و سپس ويتامينها را به دو دسته تقسيم كرديم :
ويتامينهاي محلول در چربي:
ويتامين هاي:A,D.E,k
ويتامين هاي محلول در آب:
ويتامين هاي:B,C,Folic acid ويتامينهاي
در اين مقاله به بررسي دسته اخر از ويتامين هاي محلول در اب مي پردازيم. همان طور كه قبلا گفتم ويتامين هاي محلول در اب در بدن ذخيره نمي شوند و اگر بيشتر از نياز دريافت شوند دفع مي گردند.
فولیک اسید:
فوليك اسيد نقش اساسي و مهمي در شكل گيري سلولهاي قرمز خون ایفا مي كند. هم چنين در شكل گيري طناب نخاعی در جنين نقش اساسي به عهده دارد.
فوليك اسيد در جگر، حبوبات ، گوشت قرمز، گياهان با برگهاي سبزمانند اسفنجاج ، بروكلي و كاهو ، تخم مرغ و برخي از ميوه ها مانند موز ، طالبي ، ليمو ، آب پرتغال ، آب گوجه فرنگي و قارچ يافت مي شود .
كمبود فوليك اسيد در برخي افراد با بيماريهاي گوارشي مانند بيماران مبتلا به بيماريهاي التهابي روده ، بيماران دياليزي، بيماران كبدي و افراد معتاد به مصرف الكل ديده مي شود.
فوليك اسيد به صورت قرص و كپسول در افراد مبتلا به كم خوني ناشئ از اهن و فوليك أسيد ،خانمهاي باردار و يا افرادي كه تصميم به بارداري دارند به صورت روزانه تجويز مي شود و از سقط جنين و ناهنجاريهاي دستگاه عصبي و نخاع به طرز چشمگيري جلوگيري مي كند.
برخي پزشكان مصرف فوليك اسيد را براي پيشگيري از سرطان روده بزرگ و سرطان دهانه رحم و پيشگيري از بيماريهاي قلبي توصيه مي نمايند.
فوليك أسيد هم چنين در بيماران مبتلا به الزايمر ، كم شنوايي به علت كهولت سن ، جلوگيري از عوارض كهولت سن ، افراد مبتلا به سندرم پاي بي قرار، پوكي استخوان، ايذر و افسردگي مصرف مي گردد.
برخي پزشكان مصرف مستقيم فوليك أسيد را در برطرف شدن عفونت لثه موثر دانسته و أنرا توصيه مي كنند.
ويتامين C:
ويتامين C يك آنتي اكسيدان بسيار قوي مي باشد .اين ويتامين نقش اساسي در چگونگي فعاليت سيستم دفاعي بدن إيفا مي كند.اين ويتامين در جلوگيري از سرماخوردگي، بيماريهاي قلبي -عروقي، بيماريهاي دستگاه دفع إدرار و كليه ها،بيماريهاي چشم و جلوگيري از چين و چروك پوست بسيار موثر مي باشد.
مركبات ، كيوي ، اب گوجه فرنگي ، فلفل دلمه اي سبز و قرمز حاوي مقادير زيادي از ويتامين C مي باشند.
ويتامين C در كنترل استرس روزانه ، پيشگيري از سرماخوردگي، سكته ، كأهش سرطان ، جلوگيري از چين و چروك پوست ، كأهش التهاب بدن و رشد و بازسازي تمامي سلولهاي بدن نقش أساسي دارد.
لازم به ياداوري مي باشد از آنجا كه ويتامين C ويتامين محلول در اب بوده و در بدن ذخيره نمي شود مقدار أضافه ان به طور طبيعي از طريق إدرار دفع شده و معمولا مشكلي إيجاد نمي نمايد اما بهتر است از مصرف بيشتر از ٢٠٠٠ ميلي گرم در روز ان براي جلوگيري از مشكلات گوارشي و بيرون روي پرهيز نمود.
كمبود اين ويتامين بسيار نادر بوده و مي تواند سبب إيجاد علايمي مانند احساس خستگي، كبودي بي علت ، كم خوني و افتادن دندانها گردد.
بایوتین (biotin):
بيايوتين ويتاميني مي باشد كه وجود ان براي كاركرد صحيح حداقل ٨ انزيم در بدن لازم و ضروري است و به مقدار كم در برخي مواد مانند هويج ، زرده تخم مرغ ، موز و ماهي سالمون موجود مي باشد .
كمبود اين ويتامين ممكن است به دنبال بارداريهاي پي در پي، بيماراني كه از طريق لوله گوارشي تغذيه مي كنند،افرادي كه در مدت كوتاه وزن زيادي از دست داده اند ديده شود.
اين ويتامين ممكن است به صورت خوراكي در نوزادان مبتلا به خارش تجويز گردد.
متاسفانه تست ازمايشگاهي خاصي براي تشخيص كمبود اين ويتامين وجود ندارد. اما درافرادي كه ضخامت موهاي سرشان بتدريج كم شده ، افرادي كه خارش و قرمزي در أطراف چشمها، دهان و بيني دارند شواهدي مبني بر كمبود اين ويتامين گزارش شده است.
كلسیم:
كلسيم يكي از املاح معدني بسيار ضروري براي بدن إنسان مي باشد.
كلسيم نقش اساسي در شكل گيري اندام اسكلتي و دندنها ، حركت ماهيچه هاي قلب ، سيستم عصبي إيفا مي كند.
كلسيم براي درمان و پيشگيري از پوكي استخوان ، پيشگيري از نرمي استخوان در كودكان نقش أساسي داشته و نيز در پيشگيري از عوارض قبل از پريود ماهيانه ، سرطان روده بزرگ و فشار خون بالا نقش دارد.
برخي پزشكان مصرف كلسيم را در افرادي كه جراحي باي پس روده كرده اند ، بيماران مبتلا به فشارخون بالا ، كلسترول بالا و بيماري لايم توصيه مي كنند.
كربنات كلسيم به عنوان يك انتي أسيد در افرادي كه دچار ازياد أسيد معده هستند تجويز مي شود.كلسيم اسيتيت و فسفات كلسيم در بيماران مبتلا به ناراحتي هاي كليوي تجويز مي گردد.
شير و لبنيات ، بروكلي،ماهي تن كنسرو شده حاوي مقادير زيادي كلسيم مي باشند .
كلسيم ممكن است با خيلي از داروهاي تجويز شده توسط پزشك مانند انتي بيوتيك ها ، داروهاي درمان تيروييد تداخل يافته و إيجاد مشكل نمايد ، به همين دليل اغلب توصيه مي شود كه حدود٤-٣ ساعت بين خوردن كلسيم با ديگر داروها فاصله انداخته شود.
براي جذب بهتر كلسيم مصرف همزمان ان با ويتامين D توصيه مي گردد.
مصرف روزانه ١ ميلي گرم كلسيم در افراد بالغ به همراه ويتامين D در اغلب كتب پزشكي توصيه شده است .
لازم به ذكر است كه در خانمهاي باردار، شيرده ، افراد سيگاري، بيماران كليوي، بيماران مبتلا به پوكي استخوان مقدار مصرف توصيه شده متفاوت بوده و طبق دستور پزشك بايد مقدار مصرفي تعيين گردد.
با تشكر از همراهي تمامي شما خوبان
سميرا كريم ابادي
این مطلب توسط خانم دکتر سمیرا کریم آبادی جهت انتشار در مجله پزشکی دکتر سلام تهیه شده است. استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد.
دیگر مطالب و مقالات خانم دکتر سمیرا کریم آبادی را نیز مطالعه کنید:
آشنایی با انواع ویتامین ها – ویتامین آ
آشنایی با انواع ويتامين ها – ویتامین دی (D) – ای (E) و کی(K)
آشنایی با انواع ویتامین ها – ویتامین های گروه ب (B)
