در این بخش اطلاعات کامل و مفیدی در باره بیماری چشمی آب سیاه با یکی از چشم پزشکان گفتگویی انجام شده است که باهم می خوانیم
آیا می‌دانید چرا به بیماری گلوکوم یا آب سیاه، دزد بی‌صدای بینایی می‌گویند؟ چنین عنوانی از آنجا به این بیماری پیشرونده چشمی داده می‌شود که بدون نشانه قبلی و در مراحل پیشرفته خود را بروز می‌دهد و به دنبال افزایش فشار داخلی چشم به وارد شدن آسیب به عصب بینایی و نابینایی منجر می‌شود.
اما جای خوشحالی است که این بیماری خطرناک با تشخیص و رسیدگی زودرس به کمک درمان های دارویی، لیزر و جراحی قابل کنترل و تا حد قابل توجهی درمان است. گرچه به گفته دکتر قاسم فخرایی، جراح و متخصص چشم، بیمار مبتلا به گلوکوم حتی پس از طی مراحل درمانی و کنترل بیماری اش باید تا پایان عمر تحت نظر قرار بگیرد.
این فوق تخصص گلوکوم می گوید: از آنجا که در بیشتر مبتلایان به آب سیاه، پیشرفت بیماری و اثرات تخریبی آن بر عصب بینایی با نشانه های ظاهری چون کاهش و تاری دید همراه نیست، چکاپ های سالانه چشمی در همه افراد پس از چهل سالگی و بخصوص در کسانی که سابقه بیماری گلوکوم در خانواده شان وجود دارد، از عوارض حاد و غیرقابل برگشت بیماری آب سیاه جلوگیری می کند.
وقتی دیدتان تیره و تار می شود
از آنجا که درون کره چشم ما پر از مایع است که به طور دائم از طریق کانال هایی به بیرون از چشم نیز جریان دارد؛ نه تنها تغذیه بافت های داخلی چشم بخوبی صورت می گیرد، بلکه فشار داخلی این عضو نیز با خروج مقادیر مشخصی از مایع داخلی آن تنظیم می شود. حال ممکن است علت های مختلفی از جمله علل ژنتیک، ارثی، مادرزادی و نیز ساختاری موجب بسته شدن این کانال ها و افزایش فشار داخل چشمی شود.
متخصصان چشم با شرح اثرات بسته شدن این کانال ها یا زاویه چشم در واقع به علت بروز بیماری آب سیاه می رسند و معتقدند: افزایش فشار داخل چشم موجب آسیب به عصب بینایی می شود؛ عصب اصلی انتقال دهنده پیام های بینایی به مغز که آسیب به آن موجب اختلال در میدان بینایی و در نهایت نابینایی می شود.
البته دکتر فخرایی با تاکید بر این که تخریب عصب بینایی در بیماری گلوکوم در بیشتر موارد بتدریج و بدون پیش آگهی اتفاق می افتد، می گوید: به دنبال بالارفتن فشار داخلی چشم ابتدا سلول های عصبی چشم در اطراف میدان بینایی آسیب می بیند که با افت بینایی در شخص همراه نیست، اما وقتی این آسیب به مرکز بینایی برسد، بیمار در معرض نابینایی قرار می گیرد و درمان بیماری اش تقریبا ممکن نیست.
مبتلایان به آب مروارید در خطر نیستند
بیماری آب مروارید که با تارشدن عدسی چشم آغاز می شود و با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی را دچار اختلال می کند و برخلاف آب سیاه براحتی و قبل از آن که آب مروارید کاملا درشت بشود، قابل درمان است. از آنجا که بیماران مبتلا به آب مروارید پیشرفته نیز دچار بسته شدن زاویه چشم می شوند و در خطر افزایش فشار داخلی چشم قرار می گیرند، این واهمه برایشان وجود دارد که درمعرض خطر ابتلا به آب سیاه نیز قرار بگیرند، اما دکتر فخرایی چنین احتمالی را بر اساس بررسی های صورت گرفته برای مبتلایان به آب مروارید بسیار بعید می داند.
این جراح چشم با تاکید بر این که درمان های آب سیاه اعم از لیزر، جراحی و دارو درمانی با هدف به تعویق انداختن سیر پیشرفت بیماری و جلوگیری از ورود آب سیاه به مراحل حاد خود صورت می گیرد، می گوید: خوشبختانه با امکانات درمانی و داروهای موثر فعلی در اغلب موارد اگر بموقع اقدام به درمان بشود، امکان توقف بیماری وجود دارد.
در آن دسته از بیمارانی که بیماری آب سیاه به شکل حاد و به طور ناگهانی بروز می کند به علت بروز علائم ظاهری چون قرمزی چشم، افت بینایی، دیدن هاله نور اطراف اجسام، سردرد و تهوع امکان کنترل بیماری با اقدامات اورژانسی وجود دارد، اما در موارد دیگر، تشخیص زودهنگام بیماری تنها از طریق چکاپ های سالانه بخصوص پس از چهل سالگی بویژه در شرایطی که زمینه ارثی نیز محتمل باشد، فراهم است.
گلوکوم؛ از نوزادی تا بزرگسالی
به گفته دکتر فخرایی، گلوکوم مادرزادی در نوزادان و شیرخواران با علائمی چون اشک ریزش، ترس از نور و جمع کردن پلک ها مشخص می شود. گاهی نیز قرنیه چشم بزرگ و کدر می شود. البته درمان آن در همان مراحل نوزادی از طریق جراحی ممکن است، اما این بیماری در بزرگسالان به غیر از مواردی که بیماری به طور ناگهانی و با درد، قرمزی، تاری دید، رویت هاله در اطراف نورها، سردرد و تهوع نمایان می شود تا به مراحل بسیار پیشرفته نرسد، هیچ گونه نشانه ای ندارد و هر فرد بظاهر سالمی نیز ممکن است به آن مبتلا باشد.
این فوق تخصص گلوکوم تاکید می کند: گلوکوم در بسیاری موارد ابتدا علامت خاصی ندارد. دید طبیعی بوده و دردی وجود ندارد، اما با ادامه یافتن بیماری، بیمار متوجه می شود هر چند اشیایی را که جلویش قرار دارند خوب می بیند، ولی اشیایی را که در کنار قرار داشته و باید از گوشه چشم به آنها نگاه کند، بخوبی نمی تواند ببیند یعنی دید کناری ندارد. ناگفته نماند فشار بالای چشم، سن بالای 40 سال، سابقه فامیلی ابتلا به گلوکوم، دوربینی، فشارخون بالا، دیابت و استفاده درازمدت از کورتون ها می تواند فرد را مستعد ابتلا به گلوکوم کند.
