به نظر می رسد شکر دشمن سلامتی است. پارسال در مجله اخبارپزشکی امروز، پژوهشهای متعددی در رابطه با مصرف قند و پیری زود رس ، بیماریهای قلبی عروقی، اضافه وزن و حتی سرطان منتشر گردید. چنین تحقیقاتی منجربه توصیه های کارشناسان ارتباط با کم مصرف کردن مواد قندی گردید، برخی از پژوهشگران معتقدند که بهتر است کلا قند وشکر استفاده نکنیم ولی آیا این کار دستی است و به سلامتی آسیب نمی رساند؟
شکر یک کربوهیدرات کریستاله است که موجب ایجاد طعم شیرین در مواد غذایی می شود ، انواع مختلفی از قندها بطور طبیعی وجود دارند که شامل ، گلوکز، فروکتوز، لاکتوز، مالتوز و سوکروز می باشند.
برخی از انواع قندها بطور طبیعی در میوه ها و سبزیجات و سایر مواد غذایی یافت می شوند (گلوکز، فروکتوز و لاکتوز)، اما بسیاری از مواد غذایی که ما مصرف می کنیم دارای شکر افزوده یا added sugarsهستند. این نوع شکر برای افزایش طعم به محصولاتی که در کارخانه ها یا در خانه تولید می شوند ، افزوده می شود. مهمترین منابع شکر افزوده نوشیدنیهای غیر الکلی ، کیک ها، پای ها، شکلات ها و نوشیدنهای میوه ای است. برای مثال یک chocolate barبا سایز متوسط حاوی قاشق چایخوری است. درحقیقت شکر افزوده به عنوان عامل اصلی در بروز مشکلات سلامت معرفی شده است.
ماه گذشته نتایج مطالعه ای در مجله ی open Heartمنتشر گردید که در آن به تأثیر شکر افزوده بر افزایش خطر بالا رفتن فشارخون حتی بیش از مصرف سدیم اشاره شده بود.
در فوریه 2014 مطالعه ای که توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (CDC)انجام شده بود، نشان داد مصرف شکر افزوده با افزایش خطر مرگ به دلیل بیماریهای قلبی عروقی (CVD)همراه است. شاید قوترین تأثیر شکر افزوده به افزایش چشمگیر چاقی مرتبط باشد. در آمریکا بیش از یک سوم افراد بالغ چاق هستند درحالیکه چاقی دوران کودکی درطی 30 سال گذشته درکودکان دو برابر و در نوجوانان به 4 برابر افزایش یافته است.
در مطالعه ای که درسال 2013 در مجله ی The American Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، مشخص گردید مصرف نوشیدنیهای حاوی شکر افزوده سبب افزایش وزن کودکان و بزرگسالان می شود. همچنین یک بررسی جامع توسط سازمان بهداشت جهانی ((WHOبر روی مطالعات انجام شده بر مصرف مواد قندی نظیر نوشیدنیهای حاوی شکر افزوده نشان می دهد مصرف اینگونه نوشیدنیها با افزایش چاقی مرتبط است.
آیا ما به مصرف شکر معتاد شده ایم؟
درحمایت از ارتباط مشکلات سلامت و چاقی با مصرف شکر افزوده، دکتر Lustigمتخصص غدد درون ریز کودکان ازدانشگاه کالیفرنیا و نویسنده ی کتاب Fat Chance: The Hidden Truth About Sugarمی گوید: شکر یک ماده سمی است که ما به مصرف آن معتاد شده ایم.
درمطالعه ای که درسال 2008 انجام شد، محققان دانشگاه پرینستون دریافتند موشهای صحرایی که تحت رژِیم غذایی مملو از قند قرار داشتند علایمی از اعتیاد به مصرف قند ، ولع زیاد به خوردن قند و علایم ترک ماده مخدر هنگام کاهش مصرف قند را نشان دادند.
به گفته ی دکتر lustigما باید خوردن مواد قندی را کنار گذاریم و مواد غذایی کم شیرین تری را استفاده کنیم و نباید قند را به عنوان پایه ی اصلی رژیم غذایی خود قرار دهیم، کارخانه های تولید مواد غذایی شکر را به عنوان بخش اصلی مواد تولیدی خود قرار داده اند زیرا با شیرین نمودن مواد غذایی، فروش آنها افزایش می یابد.
او درکتاب خود می گوید: اگر تولید کننده های غلات صبحانه برای خرید بیشتر و خوش رنگ و لعاب کردن غلات صبحانه به آن یک ماده ی مضر مانند مورفین می افزودند شما چه فکری میکردید، آنها این کار را توسط افزودن شکر به مواد غذایی تولیدی خود انجام می دهند.
برخی از محققان معتقدند شکر همانند یک ماده ی مخدر در بدن عمل می کند و ما به آن معتاد می شویم و مسیر ترک آن و خروج این ماده ی مخدر از بدن به همان شکل مواد مخدر غیر قانونی است، شکر اصولاً از طرف جامعه پذیرفته شده است اما مصرف آن مانند مواد مخدر غیرقانونی عواقب مرگباری دارد. آمار ارائه شده توسط CDCدرآمریکا نشان می دهد حدود 13 درصد از کل کالری روزانه ی افراد در فاصله ی سالهای 2005 تا 2010 از مصرف شکر افزوده تأمین شده است همچنین درفاصله ی سالهای 2005 تا 2008 شانزده درصد از کل کالری دریافتی کودکان و نوجوانان از شکر افزوده تـأمین می شود.
این میزان خیلی بالاتر از میزان توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی است. در بیانیه ی سازمان بهداشت جهانی توصیه شده است که میزان مصرف شکر (شکر طبیعی و افزوده) نباید بیش از 10 درصد کل کالری روزانه باشد. درسال گذشته مطالعه ای که توسط پرفسور Pottsوهمکارانش از دانشگاه Utahدرمجله ی اخبار پزشکی امروز منتشر شد، نشان داد این میزان مصرف شکر افزوده( مقدار توصیه شده ی مجاز) نیز می تواند برای سلامت افراد مضر باشد زیرا مصرف این مقدار شکر افزوده سبب کاهش طول عمر موش ها گردید.
بر اساس مجموعه ای از گزارشات درباره ی پیامدهای منفی مصرف شکر بر اساس میزان توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی، سال گذشته این سازمان پیش نویسی از دستورالعملی را صادر نمود که میزان توصیه شده ی مجاز مصرف شکر را از 10 درصد به 5 درصد کاهش داد.
سازمان بهداشت جهانی هدف از این دستورالعمل را کاهش خطر ابتلا به بیماریهای غیرمسری در کودکان و بزرگسالان دانست، این سازمان توصیه ی کاهش مصرف شکر را با تمرکز خاص بر پیشگیری وکنترل اضافه وزن و پوسیدگی دندان عنوان کرد.
دکتر Fitzsimmonsاز دانشگاه بیرمنگام در بریتانیا می گوید: قطع مصرف همه ی انواع مواد قندی از رژیم غذایی کار بسیار مشکلی است زیرا میوه جات ، سبزیجات، محصولات لبنی، تخم مرغ و مغزها همگی حاوی مواد قندی هستند.
بسیاری از افراد به جای شکر معمولی از شکرهای مصنوعی استفاده می کنند اما براساس گزارشی که در سال گذشته منتشر شد، مصرف شیرین کننده های مصنوعی نیز ممکن است به دیابت و چاقی منجر گردد.
در مقاله ای که درمجله ی Natureمنتشر شد، دانشمندان نشان دادند شیرین کننده های مصنوعی شامل ساخارین، سوکرالوز و اسپارتام با تداخل در جمعیت باکتریهای روده ای موجب افزایش فعالیتهای مسیرهایی می شوند که منجر به چاقی و دیابت می گردد.
علاوه بر این دانشمندان دریافتند که مصرف دراز مدت شیرین کننده های مصنوعی با افزایش وزن، تجمع چربی احشایی، افزایش مقدار قند خون ناشتا و افزایش مقدار هموگلوبین A1Cهمراه است. نویسندگان این مقاله ابراز داشتند که همراه با تمام تغییراتی عمده ای که در تغذیه ی جوامع مختلف صورت گرفته است افزایش مصرف شیرین کننده های مصنوعی با افزایش چشمگیر چاقی و دیابت اپیدمیک همراه شده است. یافته های ما نشان می دهد که شیرین کننده های مصنوعی که برای مبارزه با چاقی و دیابت ابداع شده اند ممکن است مستقیماً در اپیدمی شدن چاقی و دیابت نقش داشته باشند.
شکر می تواند بخشی از یک رژیم سالم و متعادل باشد
به جای حذف کامل شکر از رژیم غذایی، بسیاری از متخصصان سلامت بر این باورند شکر به عنوان بخشی از یک رژیم سالم دارای فوایدی نیز هست. دکتر Alison Boydمدیر موسسه ی تغذیه می گوید: نظیر همه ی منابع کالری،شکر می تواند در یک رژیم غذایی سالم، متعادل و شیوه ی زندگی فعال نقش داشته باشد، شکر غالباً می تواند به غذاهای مغذی طعم بهتری داده و سبب تنوع در یک رژیم غذایی سالم و متنوع شود.
برخی از محققان معتقدند بدن ما نیاز به مصرف شکر دارد. دکتر katzمدیر مرکز تحقیقات پیشگیرانه yaleمی گوید: شکر سوختی است که بدن مصرف آن را ترجیح می دهد بنابراین شکر در رژیم غذایی ما نقش دارد ، از این گذشته سالم بودن بدون لذت بردن از زندگی معنایی ندارد. انجمن قلب آمریکا به زنان توصیه کرده است بیش از 100 کالری (معادل 6 قاشق چایخوری) و برای مردان بیش از 150 کالری در روز (معادل 9 قاشق چایخوری) شکر افزوده استفاده نکنند. شکر افزوده درحقیقت دارای کالری اضافه است و از نظر مواد مغذی تهی می باشد اما حتی انجمن آمریکا حذف کامل شکر را توصیه نمی کند.
توصیه هایی برای کاهش مصرف شکر
درحالیکه شکر بخشی از یک رژیم غذایی سالم است، دکتر کاتز یک نکته ی مهم را خاطر نشان میکند و آن کاهش مصرف مواد قندی است، انجمن قلب امریکا چند توصیه ی مهم برای کمک به کاهش مصرف شکر ارائه کرده است:
· از افزودن مواد قندی به غذاها و نوشیدنیهای خود مانند چای ، قهوه، غلات صبحانه و پنکیک بپزهیزید .
· به جای نوشیدنیهای حاوی شکر از نوشیدنیهای بدون قند استفاده کنید.
· درهنگام خرید مواد غذایی بر چسب آنها را از نظر مقدار شکر افزوده مقایسه کنید و محصولاتی که حاوی کمترین مقدار شکر افزوده هستند را انتخاب کنید.
· هنگام پخت کیک، مقدار شکر را در دستور تهیه ی آن کاهش دهید.
· سعی کنید در دستورالعمل های تهیه ی مواد غذایی از عصاره ی ادویه جاتی مانند دارچین، زنجفیل، بادام یا وانیل به جای شکر استفاده کنید.
· به جای شکر از قطعات میوه در غلات صبحانه یا oatmealاستفاده کنید.
اقدامات لازم برای کاهش مصرف شکر در جامعه
به گفته ی پرفسور pottsعلاوه بر انجام کارهایی برای کاهش مصرف شکر باید اقدامات دیگری برای تشویق جامعه به کاهش مصرف شکر انجام شود. عواقب وحشتناک مصرف بیش از حد مواد قندی و هزینه های بسیار زیادی که به بخش بهداشت عمومی تحمیل می شود، سبب شده است دانشمندان بر تغییر رفتارهای تغذیه ای افراد، وضع کمپینهای آگاهانه، وضع مالیات و مقرارت برای تولید مواد غذایی حاوی شکر افزوده، تاکید کنند.
دکتر Boydمی گوید صنعت مواد غذایی به سختی در حال تلاش برای عرضه ی محصولات بدون قند است، درحال حاضر 60 درصد از محصولات غذایی موجود در بازار فاقد قند هستند.
او می افزاید: غذاهایی با مقدار شکر کمتر الزاماً حاوی کالری کمتر نیستند در برخی موارد تغییر فرمولاسیون از مقدار زیاد شکر به شکر کمتر تمایل به افزایش چربی دارند و بر عکس. نکته ی کلیدی این است که قند به طور طبیعی درطیف گسترده ای از غذاها از جمله میوه جات و سبزیجات وجود دارد و می توان در یک رژیم غذایی سالم و متعادل با یک سبک زندگی فعال از این مواد غذایی بهره جست و مانند همیشه تعادل و تنوع در یک رژیم غذایی مهمترین نکته ای است که افراد باید به خاطر داشته باشند.
منبع : diabetestma.org
