دسته ای از محققان دندانپزشکی، مولکولی را پیدا کردند که توضیحی برای اخلال در بهبود زخم های دیابتی است. نتایج آنها به هدف جدیدی برای درمان و بهبود زخم های دیابتی اشاره دارد.
یکی از عوارض بسیار نگران کننده دیابت، زخم های دیابتی هستند، حدود 15 درصد از بیماران دیابتی در طول عمر خود به زخم هایی مبتلا می شوند که بهبود نمی یابند و در برخی موارد این زخم های ترمیم نشده منجر به قطع عضو می گردد.
سالهای متمادی است که محققان در جستجوی دلایل عدم بهبود زخم های دیابتی هستند، در حالیکه فاکتورهای زیادی در این امر دخیل می باشند اما وقایع مولکولی خاصی که مسئول عدم بهبود اینگونه زخم ها هستند همچنان نامعلوم بوده و درمانهای این نوع از زخم ها بسیار کم و محدود هستند.
حال دانشمندان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه پنسیلوانیا یک مولکول مهم را شناسایی کرده اند که می تواند علت عدم بهبود زخم های دیابتی را توضیح دهد.
پرفسور Gravesو همکارانش نتایج این تحقیق را در مجله Diabetesمنتشر نمودند.
در مطالعه ای که توسط پرفسور Gravesو همکارانش در سال 2013 منتشر شده بود مولکولی به نام Foxo1معرفی گردید که نقش غیرمنتظره ای را در بهبود زخم بازی می کرد (Foxo1اشاره به پروتئین و FOXO1اشاره به ژن کد کننده این پروتئین دارد) .
در حالیکه یافته های تحقیقات قبلی حضور این پروتئین را مخل ترمیم زخم می دانستند اما گروه پرفسور گریوز این پروتئین را تحریک کننده ترمیم زخم از دو طریق معرفی کردند: محافظت از سلولها دربرابر استرس اکسیداتیو و القا TGF-B1که یک مولکول ضروری برای فرآیند ترمیم زخم است
دکتر گریوز می گوید: با این حال اعضای گروه تحقیقاتی ما به نقش این فاکتور در ترمیم ضعیف زخم های دیابتی مشکوک بودند. دانشمندان برای پی بردن به این موضوع به مقایسه موشهای دیابتی و موشهای طبیعی پرداختند.
آنها پس از بی هوشی در زیر زبان این دو نوع موش زخم کوچکی ایجاد کردند، همانطور که انتظار می رفت زخم ایجاد شده در موشهای دیابتی آهسته تر از موشهای سالم بهبود یافت. اما انجام چنین آزمایشی بروی موشهای دیابتی که در کراتینوسیتهای خود(سلولهای تشکیل دهنده لایه بیرونی زخم) فاقد پروتئین Foxo1بودند، نشان داد زخم ایجاد شده در زیر زبان این موشها بسیار سریع بهبود می یابد. دانشمندان با کمال تعجب مشاهده کردند تأثیر حذف ژن FOXO1در کراتینوسیتهای موشهای دیابتی در مقایسه با موشهای طبیعی متضاد یکدیگر است.
برای درک بهتر تأثیر Foxo1در کاهش سرعت فرآیند بهبود زخم، محققان جنبه های مختلف التیام زخم را بررسی کردند. آنها بروی حرکت کراتینوسیت ها برای پر کردن حفره ی بجا مانده از جراحت و تکثیر سلولها برای بسته شدن شکاف زخم تمرکز کردند. در این مورد دانشمندان بررسی های خود را بر روی لایه سلولهای سطح زبان که به عنوان اپی تلیوم مخاطی شناخته انجام دادند.
دکتر Gravesمی گوید: یکی از جنبه های مهم بهبود زخم پوشانده شدن محل زخم به منظور محدود کردن تماس با محیط اطراف و جلوگیری از تسخیر محل بوسیله یک لایه از میکروب ها است.
دانشمندان با بررسی موش مبتلا به دیابت مشاهده نمودند هم حرکت سلول ها و هم به میزان کمتر تکثیر سلولها در موش دیابتی سرکوب شده است اما در موشهایی که کراتینوسیتهای آن فاقد Foxo1بود، تأثیرات منفی دیابت بر التیام زخم معکوس گردید.
چنین پاسخ مشابهی در سلولها در محیط کشت نیز مشاهده شد: سلولهایی که در محیط کشت حاوی مقادیر زیادی قند رشد یافتند دچار اختلال حرکت و تکثیر در مقایسه با سلولهای رشد یافته در محلول استاندارد شدند. این اختلال هنگامیکه پروتئین Foxo1سرکوب می شود، کاهش می یابد.
آزمایشات بعدی نشان داد که مولکولهای پیام رسانی CcL20 و IL-36 که هر دو توسط Foxo1تنظیم می شوند در اختلال حرکت سلولها در دیابت و در نتیجه عدم ترمیم زخم نقش دارند.
همانطور که در مطالعه سال 2013 مشاهده شد، دانشمندان در این تحقیق دریافتند که FOXO1تولید پروتئین TGF-B1را تحریک کرده و بهبود زخم را در موشهای نرمال سبب می شود اما در زخم های دیابتی FOXO1قادر به القاء تولید پروتئین TGF-B1نیست. در عوض درشرایط دیابت، FOXO1سبب تحریک افزایش تولید CcL20و IL-36 می شود که در مهاجرت کراتینوسیتها اختلال ایجاد می کند.
بنابراین FOXO1از یک عامل مثبت برای التیام زخم در موشهای طبیعی به یک عامل منفی در موشهای دیابتی تغییر می کند.
دکتر گریزور می گوید: از لحاظ پاسخ ترمیم زخم، به نظر می رسد Foxo1یکی از تنظیم کننده های مرکزی است که تحت تأثیر بیماری دیابت قرار می گیرد، بنابراین این پروتئین به عنوان یک هدف خوب دارویی محسوب می شود داروهایی که بطور موضعی قابل استفاده می باشند و تأثیرات سیستمیک دیابت را بر زخم های دیابتی به حداقل برساند. برای پیگیری این یافته ها، محققان در حال بررسی چگونگی عملکرد Foxo1در سایر مدلهای جانوری و بررسی امکان استفاده از یک داروی موثر بر این پروتئین هستند.
منبع : diabetestma.org
