آب مروارید کدر شدن عدسی چشم است. کسانیکه دارای آب مروارید هستند ،  بینایی  آنها مثل دیدن از پشت شیشه پر از یخ یا  در هوای ابری می­باشد. بینایی  کدر  آب مروارید خواندن، رانندگی –مخصوصا در شب- یا دیدن  چهره­ ی اشخاص را نامعلوم میکند

اغلب آب مروارید به کندی پیشرفت می­کند و در مراحل اولیه به دید فرد آسیبی نمی­زند. اما با گذشت زمان، آب مروارید دید فرد را مختل می­کند.

در ابتدا، نور قوی­تر و عینک آفتابی به فرد کمک می­کند تا با آب مروارید کنار بیاید. اما اگر اختلال بینایی در فعالیت­های روزانه فرد اختلال ایجاد نماید، آن وقت جراحی آب مروارید ضروری می­باشد. خوشبختانه، جراحی آب مروارید فرآیندی بی­خطر و اثربخش می­باشد.

علائم و نشانه ­های آب مروارید عبارتند از:

•  تیرگی یا تاری دید
•  افزایش مشکل دید در شب
•  حساسیت به نور و روشنایی زننده
•  دیدن «هاله» در اطراف نور
•  تغییرات مکرر نمره عینک یا لنز طبی
•  کمرنگ شدن یا زرد شدن رنگ­ها
•  دوبینی در یک چشم

در ابتدا، تاری دید ناشی از آب مروارید تنها ممکن است بخش کوچکی از عدسی چشم را تحت تاثیر قرار دهد و فرد از کاهش بینایی آگاه نباشد. بزرگ شدن آب مروارید، بخش بزرگتری از عدسی را تیره کرده و نوری که از عدسی عبور می­کند را می­­شکند. این حالت علائم و نشانه­هایی را ایجاد می­کند که توجه فرد را جلب خواهد کرد.

آب مروارید معمولا در اثر کهولت سن یا تغییرات ناشی از آسیب­دیدگی بافت­ تشکیل­دهنده عدسی چشم ایجاد می­شود. در برخی از موارد آب مروارید در اثر اختلالات ژنتیکی ناشی از مشکلات تندرستی افزایش دهنده خطر ابتلا به آب مروارید ایجاد می­شود.

چگونه آب مروارید تشکیل می­شود

عدسی ، جایی که آب مروارید در آن­ها تشکیل می­شود، پشت قسمت رنگی چشم شما (عنبیه) قرار دارند. عدسی نوری که از چشم عبور می­کند را متمرکز کرده و تصویری واضح و شفاف بر روی شبکیه –غشای حساس به نور پشت دیواره کره چشم که مانند فیلم دوربین عمل می­کند- تشکیل می­دهد. آب مروارید نور عبور کننده از عدسی را پراکنده کرده و مانع رسیدن تصویر شفاف و واضح به شبکیه می­شود. بنابراین دید فرد تار می­شود.

با کهولت سن، انعطاف­پذیری و شفافیت عدسی چشم کاهش و ضخامت آنها افزایش می­یابد. تغییرات ناشی از کهولت سن در عدسی موجب پارگی و جمع شدن بافت­ها شده و نواحی کوچک از
آن را تیره می­کند. با گسترش آب مروارید، این تیرگی متراکم­تر شده و بخش بیشتری از عدسی را در بر می­گیرد.

آب مروارید در یک یا هر دو چشم اتفاق می­افتد.

انواع آب مروارید

انواع آب مروارید عبارتند از:

•   آب مروارید مرکز عدسی(آب مروارید مرکزی). آب مروارید مرکزی در ابتدا موجب
• نزدیک­بینی یا بهبود موقتی دید مطالعه فرد می­شود. اما با گذشت زمان، عدسی به تدریج زرد شده و تیرگی دید افزایش می­یابد. برخی مواقع آب مروارید مرکزی موجب می­شود تصاویر را دوتایی یا چندتایی ببینید. با پیشروی آب مروارید، عدسی به رنگ قهوه­ای درمی­آیند. افزایش رنگ زرد یا قهوه­ای عدسی موجب می­شود فرد در تشخیص رنگ­ها دچار مشکل شود.
• آب مروارید کناره عدسی(آب مروارید بیرونی). آب مروارید بیرونی با تیرگی تیغه­ای نسبتا سفید یا بوجود آمدن رگه­هایی در لبه بیرونی قشر عدسی آغاز می­شود. با پیشرفت تدریجی آن، این رگه­ها به سمت مرکز گسترش یافته و با نوری که از مرکز عدسی عبور می­کند، تداخل پیدا می­کند. مشکل خیره نگاه کردن در افراد مبتلا به این نوع آب مروارید شایع می­باشد.
•  آب مروارید پشت عدسی(آب مروارید زیرکپسولی خلفی). آب مروارید زیرکپسولی خلفی به صورت تیرگی کوچکی شروع می­شود که معمولا در پشت عدسی و درست در مسیر حرکت نور به سمت شبکیه تشکیل می­شود. آب مروارید زیرکپسولی اغلب دید مطالعه فرد تداخل پیدا کرده و دید فرد را در نور ملایم کاهش داده و درخشندگی خیره­کننده یا هاله در اطراف نور در شب ایجاد می­کند.
•  آب مروارید هنگام تولد (آب مروارید مادرزادی).برخی از افراد هنگام تولد یا در دوران کودکی به آب مروارید مبتلا می­شوند. این نوع از بیماری آب مروارید در نتیجه تماس مادر با عفونت در دوران بارداری ایجاد می­شود. همچنین ممکن است علت آن سندرم­های ارثی خاص مانند سندرم آلپورت، بیماری فابری و گالاکتوسمی باشد. آب مروارید مادرزادی همیشه هم دید را تحت تاثیر قرار نمی­دهد، اما اگر هم اتفاق بیفتد به زودی برطرف می­شود.

عوامل افزایش ­دهنده خطر ابتلا به آب مروارید عبارتند از:

•  کهولت سن
• دیابت
•  مصرف بیش از حد الکل
•  قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
•  قرار گرفتن در معرض تابش یون­ ساز مانند اشعه مورد استفاده در اشعه ایکس و پرتودرمانی در سرطان
•   سابقه خانوادگی بیماری آب مروارید
•  فشارخون بالا
•   چاقی
•  سابقه آسیب ­دیدگی یا التهاب چشم
•   سابقه جراحی چشم
•  مصرف طولانی­ مدت داروهای کورتیکواستروئید
•  استعمال دخانیات

در صورت بروز تغییر در دید به بینایی سنجی مراجعه نمایید. اگر ابتلا به بیماری آب مروارید محرز شد، فرد برای انجام جراحی آب مروارید به چشم ­پزشک ارجاع داده می­شود.

از آنجا که مدت معاینه پزشکی کوتاه بوده و مسائل بسیاری مورد بررسی قرار می­گیرد، بهتر است که از قبل آماده باشید. در اینجا اطلاعاتی ارائه شده که به آمادگی شما کمک می­کند و انتظارات شما از پزشک را یادآور می­شود.

چه کاری می­توانید انجام دهید

•  تمام علائم بیماری­تان را یادداشت کنید،از جمله علائمی که از نظر شما به علت مراجعه شما به پزشک ارتباطی ندارد.
•  اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید،از جمله هرگونه استرس یا تغییر عمده که به تازگی در زندگی­تان رخ داده است.
•  فهرستی از داروهای­تان تهیه کنید،همچنین ویتامین­ها یا مکمل­هایی که مصرف می­کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستان­تان را به همراه خود ببرید.برخی از مواقع درک تمام اطلاعات ارائه شده از طرف پزشک مشکل است. فردی که همراه شماست ممکن است مسئله­ای که شما فراموش کرده­اید را به خاطر بسپارد.
•  سوال­هایی که می­خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.

هنگام معاینه، وقت­تان محدود است، بنابراین تهیه فهرست سوالات مورد نظرتان به شما کمک می­کند تا به نحو احسن از وقت­تان استفاده کنید. در صورت کمبود وقت، سوالات­تان را به ترتیب اهمیت اولویت­بندی کنید. در مورد آب مروارید، برخی از سوالات اصلی به قرار زیر می­باشد:

•  آیا آب مروارید علت مشکلات بینایی من است؟
•  سایر علل احتمالی مشکل بینایی من چیست؟
•  چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
•  آیا انجام جراحی آب مروارید ضروری است؟
•  آیا مشکل بینایی من با انجام جراحی آب مروارید برطرف می­شود؟
•   خطرات بالقوه جراحی آب مروارید چیست؟
•   آیا پس از جراحی آب مروارید می­توانم خودم رانندگی کرده و به خانه بروم؟
•  چه مدتی پس از جراحی آب مروارید بهبود پیدا می­کنم؟
•  آیا پس از جراحی آب مروارید، برای انجام فعالیت­های عادی محدودیت وجود دارد؟ چه مدت؟
•  پس از جراحی آب مروارید، چه مدتی باید برای دریافت عینک جدید صبر کنم؟
•   آیا بیمه هزینه جراحی آب مروارید را تامین می­کند؟ آیا بیمه هزینه عینک­های جدید پس از جراحی را تامین می­کند؟
•   برای تصمیم­گیری در مورد جراحی آب مروارید چقدر وقت دارم؟
•  آیا تاخیر یک یا دو ساله در جراحی بر بهبود دید من پس از جراحی تاثیر دارد؟
•  اگر الان نخواهم جراحی انجام شود، چه کار دیگری می­توانم برای کنار آمدن با تغییرات بینایی­ام انجام دهم؟
•  چطور می­توانم بفهمم که آب مروارید من بدتر شده است؟
•  شرایط پزشکی دیگری نیز وجود دارد. بهترین راه مقابله با آنها چیست؟
•  آیا محدودیت­هایی وجود دارد که باید آنها را رعایت کنم؟
•  آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه­اش چقدر است و آیا بیمه آن را تامین می­کند؟
•  آیا بروشور یا دفترچه خاصی هست که بتوانم از آن استفاده کنم؟ چه سایتی را توصیه می­کنید؟
•  چه چیزی نشان می­دهد که باید باز هم به پزشک مراجعه کنم؟

علاوه بر سوالاتی که آماده کرده­اید، در مورد هر مسئله نامفهومی که برای­تان پیش آمد نیز حتما از پزشک­تان راهنمایی بخواهید.

چه انتظاراتی از پزشک دارید

احتمالا پزشک نیز سوالاتی از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به این سوال­ها وقت بیشتری برای بررسی مسائل مورد نظر شما در اختیارتان قرار می­دهد. سوالات احتمالی پزشک عبارتند از:

•  این علائم از چه زمانی شروع شده است؟
•  این علائم به صورت مستمر اتفاق می­افتد یا برخی از مواقع؟
•  آیا در نور کافی هم دچار مشکل بینایی می­شوید؟
•  شدت علائم­تان چقدر است؟
•   آیا مشکل بینایی­تان رانندگی را برای شما مشکل می­کند؟
•  آیا مشکل بینایی خواندن را برای شما مشکل می­کند؟
•  آیا مشکل بینایی انجام امور شغلی را برای شما مشکل می­کند؟
•   آیا سابقه جراحی چشم  دارید؟
•   آیا سابقه آسیب­دیدگی چشمی دارید؟
•  آیا تاکنون به بیماری چشمی مانند آماس عنبیه مبتلا شده ­اید؟
•  آیا تاکنون از ناحیه سر یا گردن تحت پرتودرمانی قرار گرفته ­اید؟
•  در حال حاضر چه دارویی مصرف می­کنید؟

پزشک برای تشخیص بیماری آب مروارید معاینه چشم را به صورت زیر انجام می­دهد:

•   پزشک از شما می­خواهد تابلوی بینایی سنجی را بخوانید (تست تیزی بینایی).در تست تیزی بینایی از یک تابلوی بینایی سنجی برای سنجش مهارت شما در خواندن تعدادی از حروف استفاده می­شود. در این روش، یک چشم را پوشانده شده و چشم دیگر مورد سنجش قرار می­گیرد.
•  چشم ­پزشک با استفاده از یک تابلو و حروفی که به تدریج کوچک­تر می­شوند، تشخیص می­دهد آیا بینایی شما 20/20 است یا ضعیف شده است.
•  با استفاده از چراغ و بزرگنمایی چشم شما را معاینه می­کند (معاینه با لامپ شکافی).چشم­پزشک با استفاده از لامپ شکافی ساختارهای قسمت جلوی چشم شما را با بزرگنمایی می­بیند. این میکروسکوپ لامپ شکافی نام دارد زیرا با استفاده از یک نور خطی شدید –شکاف- قرنیه، عنبیه، لنزها و فضای بین عنبیه و قرنیه را روشن می­کند. این شکاف این امکان را ایجاد می­کند تا پزشک این ساختارها را در بخش­های کوچک بررسی نماید که شناسایی ناهنجاری­های کوچک را ساده­تر می­کند.
•  انبساط چشم­ها (معاینه شبکیه).جهت آمادگی برای معاینه شبکیه، پزشک قطره گشادکننده در چشم می­ریزد تا مردمک­ها کاملا باز شوند. با این کار معاینه پشت چشم­­ها (شبکیه) تسهیل می­شود. پزشک با استفاده از لامپ شکافی یا ابزار خاصی برای معاینه ته چشم (اُپتالموسکوپ) لنزها را برای علائم آب مروارید معاینه می­کند.

تنها درمان موثر برای آب مروارید جراحی است.

بررسی جراحی آب مروارید

در مورد اینکه جراحی برای شما مناسب است یا خیر با پزشک­تان مشورت نمایید. اغلب چشم­پزشکان زمانی جراحی آب مروارید را توصیه می­کنند که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده یا فعالیت­های معمولی زندگی فرد مانند خواندن یا رانندگی در شب را دچار اختلال نماید.

تصمیم­گیری در مورد زمان جراحی آب مروارید به بیمار و پزشک بستگی دارد. در اغلب افراد هیچ عجله­ای برای برداشتن آب مروارید وجود ندارد زیرا آسیبی به چشم نمی­رساند. به تاخیر انداختن این عمل به این معنی نیست که پس از انجام جراحی آب مروارید سلامتی دید خود را بدست نمی­آورید. در مورد جراحی آب مروارید عجله نکنید و با پزشک­تان در مورد مزایا و مضرات این جراحی مشورت کنید.

اگر الان تصمیم ندارید که تحت جراحی آب مروارید قرار بگیرید، ممکن است پزشک جلساتی برای معاینه دوره­ای برای­تان در نظر بگیرد تا رشد آب مروارید را چک کند. تعداد دفعاتی که پزشک برای معاینه در نظر می­گیرد به وضعیت فرد بستگی دارد.

در طول جراحی آب مروارید چه اتفاقی می­افتد

جراحی آب مروارید شامل درآوردن عدسی تیره و کاشت عدسی پلاستیکی به جای آن می­باشد. عدسی جایگزین در همان محل عدسی طبیعی قرار می­گیرد و به جزئی از چشم شما تبدیل می­شود.

در برخی از افراد سایر مشکلات چشمی مانع استفاده از لنزهای جایگزین می­شود. در این شرایط، پس از درآوردن آب مروارید دید با عینک یا لنز طبی اصلاح می­شود.

جراحی معمولا بر روی یک چشم انجام می­شود و بین زمان دو جراحی معمولا چند هفته فاصله می­باشد. این جراحی معمولا به صورت سرپایی انجام می­شود یعنی نیازی نیست که پس از جراحی در بیمارستان بمانید. در طول جراحی پزشک با استفاده از بیهوشی موضعی نواحی اطراف چشم فرد را بی حس می­کند، اما فرد در طول این فرآیند بیدار است. جراحی آب مروارید معمولا ایمن است اما خطر عفونت و خون­ریزی وجود دارد. جراحی آب مروارید خطر جداشدگی شبکیه را افزایش می­دهد.

تا قبل از جراحی آب مروارید می­توانید موارد زیر را برای کنار آمدن با علائم آن انجام داد:

• از تجویز درست عینک یا لنز طبی­تان اطمینان حاصل کنید
• برای مطالعه از عینک ذره­بینی استفاده کنید
• با افزودن لامپ­ها روشنایی خانه­تان را افزایش دهید
• وقتی در طول روز از خانه بیرون می­روید از عینک آفتابی یا کلاه­ لبه­دار بزرگ برای کاهش نور خیره­کننده استفاده کنید.
• رانندگی در شب را محدود کنید.

اقداماتی که برای مراقبت از خود انجام می­دهید در کوتاه ­مدت موثر است اما با پیشرفت آب مروارید، دید شما دچار مشکلات بیشتری می­شود. وقتی که کاهش دید فعالیت­های روزمره فرد را مختل نماید، می­توان جراحی آب مروارید را مورد بررسی قرار داد.