برخی سوالات رایج برای مادران به وجود می آیند که اغلب به دلیل نگرانی والدین برای سلامت جسمی و رشد کودکشان پیش می آیند.ما در این مطلب پاسخ های مناسبی برایتان داریم.
وقتی‌كودكی متولد می‌شود از اولین حركت‌های سر و گردن و دست و پا تا راه رفتن و دویدن در الگوی رشد نوزاد، شاخص مهمی به شمار می‌آید و والدین باید اطلاعات دقیقی از الگوی حركتی نوزادان داشته باشند تا بتوانند از رشد مناسب نوزاد خود اطمینان حاصل كنند. گرچه هر نوزادی كه به دنیا می‌آید منحصر به فرد است، اما همه آنها از یك الگوی حركتی یكسان برخوردارند كه از لحاظ زمانی كمی با هم فرق می‌كنند ولی با اختلاف نهایتا یكی دو ماه و نه بیشتر. به گفته دكتر بدوحی، شیرخوار از بدو تولد دارای عمل‌ها و عكس‌العمل‌های مخصوصی است، مثل جستجوكردن پستان مادر و گرفتن آن با دهان، چنگ زدن (یعنی هر شیء كه در كف دست نوزاد قرار دهید محكم می‌گیرد)، مكیدن یعنی هر چیزی در دهان نوزاد قرار گیرد شروع به مكیدن آن می‌كند و بسیاری از رفلكس‌های دیگر كه پزشكان كودك با امتحان كردن آنها می‌توانند به سلامت و تكامل عصبی عضلانی شیرخوار پی ببرند. این متخصص ادامه می‌دهد معمولا تا قبل از 2 ماهگی شیرخوار نگاه مستقیم و بدون منظور و گاه لبخند بدون منظور دارد و اگر روی شكم خوابانده شود می‌تواند سر خود را بلند و به مقابل نگاه كند و تا قبل از 4 ماهگی اگر بازوهای شیرخوار را بگیریم سر به عقب می‌افتد كه این حالت در 4 ماهگی تكامل یافته و شیرخوار سر را كنترل می‌كند.
گرچه هر نوزادی كه به دنیا می‌آید منحصر به فرد است، اما همه آنها از یك الگوی حركتی یكسان برخوردارند كه از لحاظ زمانی كمی با هم فرق می‌كنند ولی با اختلاف نهایتا یكی دو ماه و نه بیشتر. از دو سه ماهگی كم‌كم شروع به تعقیب با نگاهش می‌نماید و لبخند با منظور می‌زند یعنی وقتی به چهره شما نگاه می‌كند با حركات سر شما شروع به خندیدن می‌كند. در 3 ماهگی اگر كف پاهای كودك را زمین بگذارید به پاها فشار آورده و آنها را مستقیم نموده و كمی می‌ایستد و در 4 ماهگی گردن نوزاد سفت می‌شود و می‌تواند گردنش را كنترل كند یعنی گردن لق نمی‌زند و وقتی نوزاد را بغل می‌كنیم گردن را صاف نگه می‌دارد و وقتی دستان شیرخوار را كه در حالت خوابیده است، بگیریم و بلند كنیم سر همراه تنه بلند می‌شود. به گفته كارشناسان نوزاد در سن سه چهار ماهگی دست‌ها را به دهان برده و بررسی می‌كند و اگر روی شكم بخوابانید سر و سینه را بالا نگه می‌دارد و به اطراف نگاه می‌كند و این حركات تا 5 ماهگی تكمیل می‌شود. شیرخوار از سن پنج شش ماهگی بتدریج شروع به غلتیدن می‌كند و در 7 ماهگی در صورتی كه به حالت نشسته قرار گیرد تعادل ندارد و از پهلو یا عقب خواهد افتاد. ولی در 8 ماهگی تعادل برقرار شده و شیرخوار نشستن را یاد گرفته و اگر اشیایی در جلوی كودك قرار گیرد آنها را برمی‌دارد و به دهان می‌برد. در این سن می‌تواند قاشق را به دهان ببرد و لیس بزند و تكان دادن دست به صورت بای بای را یاد می‌گیرد.
دكتر بدوحی ادامه می‌دهد: در 9 ماهگی شیرخوار شروع به خزیدن می‌كند، البته مادرانی كه زیاد شیرخوار خود را بغل می‌كنند این فرصت را از شیرخوار گرفته و اجازه تلاش برای خزیدن یا چهار دست و پا رفتن را از شیرخوار می‌گیرند و مسلما شیرخوار این مهارت را بدست نمی‌آورد. در سن 10 ماهگی اكثر شیرخواران شروع به چهار دست و پا رفتن می‌كنند و خود را به اشیای مورد توجه خود در اطرافش می‌رساند و سپس بتدریج سعی می‌كند از پایه مبل بالا رفته و كم‌كم تا 11 ماهگی كنار مبل ایستاده و در لبه آن شروع به حركت می‌كند. اغلب شیرخواران در یك سالگی به تنهایی چند لحظه ایستاده و چند قدم شروع به راه رفتن می‌كنند كه تا 14 ماهگی مهارت راه رفتن را كسب می‌كنند. یكی از بزرگ‌ترین كمك‌ها به نوزادان برای این كه بتوانند زودتر حركت كنند این كه آنها را زیاد بغل نگیریم.
چگونه‌حركت نوزادمان را مدیریت كنیم؟
یكی از بزرگ‌ترین كمك‌ها به نوزادان برای این كه بتوانند زودتر حركت كنند این كه آنها را زیاد بغل نگیریم. دكتر بدوحی در این باره می‌گوید: در مورد بغل كردن شیرخوار باید بدانیم در ماه‌های اول لازم است به نیاز‌های او سریعا پاسخ داده و بغل كردن و نوازش شیرخوار و آرامش بخشیدن به او و بر طرف كردن نیاز‌های طفل ولی از 6 ماهگی به بعد باید زود به خواسته شیرخوار یعنی بغل كردن پاسخ نداد و باید فرصت داد تا شیرخوار خود را با اسباب‌بازی سرگرم كند و زمانی طولانی بغل كردن را به صورت عادت فرا نگیرد تا سعی كند غلت بزند و حركت كند. نشاندن نوزادان 6 ماهه به بالا، به صورتی كه دورشان بالش بگذارید تا نیفتند، هم می‌تواند به زودتر نشستن آنها كمك كند، اما یادتان باشد كه بیشتر از نیم ساعت نوزادان را به حالت نشسته قرار ندهید چرا كه باعث آسیب به كمر آنها می‌شود. می‌توان نوزادان 7 ماهه به بالا را روی چهار دست و پا قرار داد و به صورتی كه دست خود را زیر شكم نوزاد برای محافظت از او قرار داده‌اید او را با اسباب‌بازی‌هایی كه كمی دورتر می‌اندازید به جلو رفتن ترغیب كنید و بعد از هشت نه ماهگی با گرفتن 2 دست شیرخواران با آنها قدم بزنید تا قدم برداشتن را یاد بگیرند. به گفته دكتر بدوحی استفاده از رورو‌ك مورد تایید همه متخصصان كودك نیست، چون جدای از خطرات احتمالی مثل پرت شدن یا سقوط از بلندی یا گیر كردن به فرش و افتادن رورو‌ك و رفتن شیرخوار به فضاهای پرخطر مثل آشپزخانه كه باعث شده طرفدار زیادی نداشته باشد، شیرخوار با آن وابسته شده و از كارایی خود استفاده نمی‌كند. این وسیله بیشتر باعث افزایش قدرت در ساق پاها شده ولی روی توان حركتی ران‌ها و لگن تاثیری ندارد و باعث می‌شود شیرخوار برای ایستادن به تنهایی تلاش نكند.
فراهم كردن امكانات و فضای مناسب برای این كه كودك بتواند بدون خطر و با راحتی از مهارت‌هایی كه دارد استفاده كند و آنها را ارتقاء ببخشد و كمك به رشد مهارت‌های او با ورزش دادن دستان و پاها و تمرین‌های حركتی مثل راه بردن او می‌تواند در زودتر راه افتادن كودك شود. رورو‌ك مورد تایید همه متخصصان كودك نیست، چون جدای از خطرات احتمالی مثل پرت شدن یا سقوط از بلندی یا گیر كردن به فرش و افتادن رورو‌ك و رفتن شیرخوار به فضاهای پرخطر مثل آشپزخانه كه باعث شده طرفدار زیادی نداشته باشد، شیرخوار با آن وابسته شده و از كارایی خود استفاده نمی‌كند.
موارد نگرانی
با توجه به مواردی كه گفته شد گاهی نوزادان از این الگوی حركتی كمی جلوتر یا عقب‌تر هستند و والدین نوزادانی كه كمی دیرتر از نوزادان دیگر مهارت‌های حركتی را یاد می‌گیرند معمولا نگران فرزند خود می‌شوند. دكتر بدوحی معتقد است كه اگر شیرخوار قادر به انجام توانایی‌های متناسب با سن خود نباشد باید از سوی پزشك كودكان بررسی و علت آن تعیین گردد و در صورت نیاز اقدامات درمانی یا كمكی به كودك شروع شود. پزشك متخصص كودكان با توجه به رشد تكاملی ـ حركتی كودك و معاینات صورت گرفته، می‌تواند پی ببرد به این كه آیا شیرخوار از رشد ذهنی خوبی برخوردار است؟ اگر شیرخوار تا یك سالگی نتواند چهار دست و پا راه برود یا نتواند در یك سالگی بایستد و حتی با كمك قادر به ایستادن نباشد یا نسبت به اشیاء یا اسباب‌بازی‌های خود بی‌تفاوت و بی‌توجه باشد و هیچ‌گونه كلمه‌ای از جمله بابا،ماما و دد بیان نكند و حركات تقلیدی مثل تكان دادن سر یا تكان دادن دست مثل بای‌بای را انجام ندهد و قادر به جستجو نباشد و به محیط بی‌تفاوت و بدون عكس‌العمل باشد و نتواند بنشیند باید از سوی پزشك بررسی شود.
