برای اینکه از فراموشکاری های روزمره رهایی پیدا کنید و راه حلی برای رفع این اختلال پیدا کنید پیشنهاداتی مخصوصا برای سالمندان داریم!
فراموش کردن کارهای روزانه، عدم اطمینان از بستن در خودرو و یا آپارتمان، گم کردن زمان، از اتاقی وارد اتاق دیگر می شوید و از خود می پرسید به منظور انجام چه کاری وارد این اتاق شدم؟
عدم توانایی در به یاد سپردن شماره تلفن ها، به دنبال دسته کلید یا وسائل شخصی دیگر خود گشتن و موارد دیگر، احساس پریشانی و ناتوانی در فرد بوجود می آورد. هر فرد ممکن است این حالت های فراموشی و ضعف حافظه را به طور کوتاه مدت یا گاهی دراز مدت تجربه نماید. در تمامی گروه های سنی از کودکان تا افراد مسن ممکن است این حالات دیده شوند.
دکتر «فرشاد شیبانی»، متخصص روانشناسی بالینی و مدرس دانشگاه در برنامه «خيابان بهبودي» گروه سلامت روان و خانواده شبكه راديويي سلامت با بيان اين كه فراموشی به علل مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد، گفت: اکثر فراموشی‌های عادی روزمره به مراحل حافظه مربوط می‌باشند. وجود مشکل در هر یک از مراحل، یادآوری اطلاعات را با مشکل مواجه خواهد ساخت.
نظریات جدید فراموشی را ناشی از احتمال خطا در یک یا چند مرحله از مراحل سه گانه حافظه می‌دانند. این مراحل عبارتند از: رمزگردانی، اندوزش و بازیابی. در مرحله رمز گردانی سپردن اطلاعات به حافظه اتفاق می‌افتد. چنانچه خطایی در مرحله رمزگردانی یا سپردن اطلاعات به حافظه اتفاق بیافتد، در واقع به این معنی است که حافظه شرایط لازم برای رمزگردانی اطلاعات به نحو مناسب را نداشته است.
ممکن است کمبود توجه در حین سپردن اطلاعات به حافظه عامل این خطا باشد. ما زمانی که می‌خواهیم مطلبی را به حافظه خود بسپاریم، به آن توجه می‌کنیم. گاهی موضوعی را به یاد نمی‌آوریم، چون در زمان دیدن یا شنیدن آن، توجه و تمرکز لازم را نداشته‌ایم، مثلا هنگامی که به شدت نگران بیماری عزیزی بوده‌ایم و دوستمان یک مطالب جالبی را گفته است، که آن مطلب را به یاد نمی‌آوریم. بهتر است این حالت را حواس‌پرستی بنامیم.
وي ادامه داد: زمانی که خطا در مرحله اندوزش اتفاق می‌افتد، به این معنی است که اطلاعات به شیوه درست و کاملی ذخیره نشده‌اند و یا در جای مناسب خود قرار نگرفته‌اند. یکی از عواملی که اندوزش اطلاعات را بهبود می-بخشد، مرور ذهنی است. مرور ذهنی به نیرومند شدن اطلاعات در حافظه کمک می‌کند و دوام آنها را در حافظه طولانی‌تر می‌سازد. بنابراین بدون مرور ذهنی اطلاعات از حافظه محو شده و دسترسی به آنها ناممکن می‌گردد. در مرحله بازیابی چنانچه مشکلی وجود داشته باشد ما نمیتوانیم اطلاعات موجود در حافظه مان را استخراج کنیم به عبارتی حافظه نتوانسته به اطلاعاتی که قبلا ذخیره کرده‌ایم، دسترسی پیدا کند. پدیده‌ای که همه آن را با عنوان فراموشی می‌شناسیم و این موضوع شبیه حالتی است که اسم فردی اصطلاحا نوک زبانمان است؛ ولی نمی توانیم نام را به یاد آوریم.(پدیده نوک زبانی)
اين روان شناس در ادامه افزود:
استرس و اضطراب: افراد افسرده و افراد مضطرب معمولا با درجات شدیدتری از فراموشی مواجه هستند و اغلب بیش از دیگران در مسائل روزمره زندگی دچار فراموشی می‌شوند. از ناراحتیهای اساسی آنها که نزد روان شناس بالینی یا روانپزشک از آن گله می‌کنند، مشکل حافظه‌شان است که مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد می‌کند.
خواب و استراحت کم: بخشی از طبقه بندی و یادگیری مطالب در خواب اتفاق می افتد. همچنین خواب کمک می کند تا سلول های مغزی خود را بازیابی کنند.
کمبود ویتامین های گروه: B به خصوص ویتامین B1،B12 برای عملکرد صحیح ذهن مثل اکسیژن حیاتی هستند. کمبود آن ها موجب کم حافظه شدن، گیجی، افسردگی و سایر علائم ذهنی می شود. این ویتامین ها در نان‌های سبوس دار، مغزها (مثل بادام و فندق)، جگر، لبنیات، تخم مرغ و حبوبات به وفور یافت می شود.
ضایعات مغزی: گاهی اوقات فراموشی در اثر ضایعات مغزی اتفاق می‌افتد که معمولا به دنبال یک سانحه مثل تصادف دیده می‌شود. در این حالت بیمار ممکن است بخشی از اطلاعات مربوط به زندگی خود را فراموش کند.
کمبود منیزیم و منگنز: این دو عنصر برای متابولیزم قند در بدن حیاتی هستند، کمبود آن ها موجب افت قند خون می شود، فعالیت مغز به شدت وابسته به سطح ثابت قند خون است. وقتی سطح قند خون متغیر باشد باعث افت انرژی، کم شدن راندمان مغز، فراموشی، نوسانات خلق و خوی و.. می شود. توفو (پنیر سویا)، غلات، بادام، تخمه آفتاب گردان، نخود فرنگی و … منابع خوب منیزیم و منگنز می‌باشند.
عوارض جانبی برخی از داروها: آنتی هیستامین ها، آرامبخش ها، بنزودیازپین ها و قرص های خواب ممکن است موجب مشکلاتی در حافظه شود.
وي در خصوص راهکارهایی برای مبارزه با فراموشی اظهاركرد:
ذهن خود را ورزش دهید: با استفاده از سلول‌های خاکستری مغز و وادار کردن آنها به فعالیت در زمینه‌های مختلف، مغز را ورزش دهید. با راه‌های بسیار ساده میتوانید به رشد و ترمیم سلول‌های عصبی و افزایش شاخه های سلول های عصبی (دندریت) کمک کنید. فکر کردن به چیزهای زیبا و مثبت یک راه است. استفاده از کلمات جدید و تجربه مزه‌ها و بوهای جدید، تغییر مسیر روزمره، حل جدول، بازی شطرنج و مطالعه کردن، یادگیری یک زبان خارجی یا یک آلت موسیقی و یا حتی گوش دادن به موسیقی شاد و مورد علاقه، حفظ کردن یک شعر و … می تواند مغز را پویاتر کند.
شيباني در پايان اظهاركرد: اشخاصی که صبحانه نمی خورند، قند خونشان پایین می آید. باید بدانید که تنها منبع غذایی مغز، قند خون است. در نتیجه کاهش قند خون ، باعث تخریب و اختلال در عملکرد مغز می شود. نكته بعدي سیگار نکشیدن است، اشخاص سیگاری باید بدانند که سیگار کشیدن باعث جمع شدن و کوچک شدن مغز می شود و این عامل باعث به وجود آمدن بیماری آلزایمر (فراموشی) می گردد.
افزایش مصرف آنتی اکسیدان ها: آنتی اکسیدان ها در سبزیجات و میوه ها به وفور یافت می شود.
افزایش مصرف Omega 3:روغن اُمگا-3 که در گردو و غذاهای دریایی به وفور وجود دارد، موجب تسهیل جریان خون به مغز می شود. تحقیقات نشان داده اند کسانی که غذاهای دریایی بیشتری مصرف می کنند، کمتر در معرض سکته، فشارعصبی، کمبود تمرکز و حافظه هستند.
کاهش مصرف چربی: افزایش چربی بخصوص کلسترول می‌تواند باعث تنگی عروق خون رسان مغزی شود و در عملکردهای ذهنی اختلال ایجاد کند. استرس های خود را مدیریت کنید. خواب منظم و با کیفیتی داشته باشید. ورزش های هوازی انجام دهید چراکه موجب افزایش خونرسانی به سلول های مغزی خواهند شد.
در نهایت اینکه چنانچه مدت زیادی است که به فراموشکاری مبتلا هستید و این موضوع در کار و زندگی شما تاثیر زیادی گذاشته است حتما با یک روانشناس بالینی یا روانپزشک ملاقات داشته باشید.
