با کودکی که جسم خارجی بلعیده و دچار گرفتگی مری شده است چه کنیم و بهترین اقدام های اورژانسی در این جور مواقع چیست؟
هرازچندگاهی از رسانه های دیداری و شنیداری و مطبوعات مختلف هشدارهایی در مورد مواد شوینده بهداشتی و ظروف نگهدارنده آنها به خانواده ها داده می شود. چرا که کودکان به خاطر شکل و شمایل زنگی و زیبای این مواد از کنجکاوی سراغ آنها می روند و بدون اینکه بدانند این مواد چه چیزی است در معرض خطر هستند. در اغلب موارد مسمومیت ها قابل رفع است و کودک سلامتی خود را به دست می اورد.
اما اگر والدین و خانواده ها بدانند که از مواد شوینده، خطرناک تر و مهلک تر برخی از اسباب بازی هایی است که همه روزه در دسترس کودکان شان است بیشتر از همیشه به آنها توجه خواهند داشت. اکثر اسباب بازی هایی که امروزه در اختیار کودکان قرار دارد برای کار کردن نیاز به باتری هایی دارد که عمدتا کوچک هستند. این باتری ها علی رغم ظاهر کوچک و بی خطر خود، مانند یک بمب اسیدی هستند که عوارض آن تا سال های سال گریبان گیر کودک و خانواده اش می شود.
باتری های مینیاتوری در کمین کودکان تا 5 سال
زمانی که کودک باتری را می بلعد اگر تا چهار ساعت، کودک به مراکز درمانی منتقل نشود آسیب های جدی از جمله خوردگی و تخریب استخوان جمجمه و ابتلا به مننژیت، پارگی مری، پارگی تراشه و عفونت قفسه سینه به کودک وارد می کند. ترمیم مری و درمان آسیب های ناشی از بلع باتری نیازمند چندین نوبت عمل جراحی و نیازمند اقداماتی همچون برداشت کامل مری و بالاآوردن معده است و گاهی از اوقات کودک تا پایان عمر با این مشکل درگیر است.
کودکان زندگی ماشینی، در حالی که شاید غرق در تفریحات نوین و سرگرم کننده ایمن به نظر بیایند، ولی به همان اندازه هم خطرات آنها را تعقیب می کنند. این باتری ها چند سالی است که به بلای جان خانواده ها تبدیل شده است. این باتری های مینیاتوری به دلیل اینکه اندازه بسیار کوچکی دارند، از کنجکاوی و عادات کودکان استفاده می کنند که آنها را قربانی خود کنند؛ کودکانی که عموما زیر پنج سال سن دارند و اغلب علاقه مند هستند همه چیز را تجربه کنند در این مورد بیشتر آسیب می بینند.
تخریب تیغه بینی کودکان در کمتر از چند ساعت
آنها از روی کنجکاوی باتری را در دهان کرده و می بلعند یا اینکه باتری را با شکلات و مواد خوراکی اشتباه گرفته و آن را جویده یا قورت می دهند.
این تجربه ممکن است با بلعیدن باتری یا فرو کردن آن در گوش یا بینی همراه باشد. باتری ها ممکن است جلوی دی اکسید منگنز، لیتیوم، اکسید نقره، اسید مرکوری یا روی باشند. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، خاصیت مواد قلیایی موجود در آنها شروع به واکنش شیمیایی می کند و در نتیجه تولید موادی می کنند که می تواند به مراتب بدتر از اسید باشد. باتری های ساعتی به دلیل مواد قلیایی بسیار بالا اگر پس از بلع در مری کودک باقی بماند، می تواند باعث سوراخ شدن آن و عوارض شدید گوارشی و حتی در یک بازه زمانی 4 تا 6 ساعته منجر به فوت کودک شود. اگر کودک باتری را در بینی خود فرو کرده باشد، باتری می تواند در عرض چند ساعت باعث نکروز مخاط بینی شود. که علت آن برقراری یک جریان الکتریکی مداوم است.
این یک داستان کاملا واقعی است
چندی پیش دختری 5 ساله به همین مشکل گرفتار شد. بعدازظهر یک پنج شنبه «ماهور» به اتاق پدرش می رود و به پدرش می گوید که باتری داخل بینی اش فرو رفته است! پدر ماهور، او را بلافاصله به یک پزشک عمومی می برد. به گفته پدر ماهور، متاسفانه پزشک به دلیل عدم آگاهی از خطرات این مشکل، سعی کرد با یک پنس باتری را بیرون بکشد اما نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه باتری بیشتر به داخل فرو رفت و بدتر آنکه لایه درونی بینی ماهور دچار آسیب شد. بعد از این اتفاق ماهور به بیمارستان منتقل می شود و پزشکان بخش اورژانس تصمیم می گیرند او را جراحی کنند. همه این اتفاق ها در حالی رخ می داد که پدر ماهور هنوز از ابعاد خطرآفرین این حادثه آگاه نبود.
پزشکان به او گفتند این باتری های مینیاتوری می توانند در بدن باد کنند و بعد منفجر شوند که این باعث می شود مواد اسیدی داخل آن به اعضای بدن صدمه شدید بزنند. پزشکان همچنین به پدر ماهور هشدار ددند که اگر این باتری پایین تر برود، باید از زیر گلوی ماهور بریده شود تا باتری را از معده خارج کنند، زیرا در غیر این صورت باتری در معده منفجر می شود و حتی از او برای انجام چنین عملی، رضایت نامه گرفتند. همه اینها در حالی اتفاق می افتاد که پدر با همه استرس فقط به فکر جان دختر خردسال خود بود.
ماهور پس از یک عمل جراحی حدودا یک ساعته نجات پیدا کرد ولی باز هم به والدین او هشدار داده شد که تا 24 ساعت باید تحت مراقبت های ویژه قرار داشته باشد تا اگر احیانا باتری دیگری بلعیده باشد، آن را از بدنش خارج کنند.
این خطر همچنان در هر خانه وجود دارد، زیرا با خرید هر اسباب بازی که از باتری تغذیه می شود، این احتمال وجود دارد که یک نفر دیگر به قربانی ها اضافه شود که متاسفانه در نمونه ای دیگر، بخت با دختری دیگر به نام روژان همچون ماهور همراه نبود. مادر این دختر چهارساله، با بیان اینکه طفل خردسالش وقتی دوساله بود به دور از چشم پدر و مادر کنترل ضبط ماشین را با دندان شکسته و باتری کوچک دایره ای شکل آن را بلعیده است و به دلیل اینکه بین زمان بلعیدن تا عمل جراحی فاصله زیادی در حدود هفت ساعت وجود داشته، باتری به ناحیه مری او نفوذ کرده بود و باید مری برداشتعه می شد.
مادر روژان می گوید: تا چهار ماه پیش شلنگی به معده روژان وصل بود و تنها می توانست مایعات را بخورد اما با انجام عمل ها متعدد در حال حاضر معده این طفل در نزدیکی گلویش قرار دارد و پس از بلعیدن مایعات، مایع مستقیما وارد معده روژان می شود چرا که پس از هشت بار عمل جراحی روی مری این کودک تنها یک سانتی متر از مری او باقی مانده است.
مادر روژان می گوید: پس از هر بار عمل جراحی نمی تواند تا یک هفته غذا بخورد، دختر چهار ساله ام تنها 11 کیلو وزن دارد و تنها می تواند مایعات را مصرف کند. هنگامی که این کودک مایعات مصرف می کند، برای آنکه دچار مشکل نشود مجبور هستم گلوی او را ماساژ دهم تا مایعات به راحتی از گلویش پایین رود.
این دختر چهار ساله برای ادامه درمان و تلاش برای زنده ماندن به خارج از کشور سفر کرده و امیدواریم سلامتی خود را به دست آورد.
پزشکان معتقدند در چنین مواردی یا جسم خارجی جا به جا می شود یا همچنان د رمحل باقی می ماند.درباره نوزادان می توان در چنین مواردی آنها را وارونه کرد تا جسم خارجی برون بیاید و در صورت ادامه سرفه شدید و احساس خفگی فورا باید او را به اورژانس رساند.
در بعضی موارد هم کودک پس از چند سرفه و برطرف شدن حالت کبودی، خیال والدین را راحت می کند. درصورتی که والدین باید هوشیار باشند و بدانند که ممکن است که جسم خارجی از تنگی مجرای حنجره عبور کند و در ریه راست یا چپ یا نای باقی بماند.
وجود اجسام خارجی موجود در مجاری تنفسی بسیار خطرناک است و مشکلات بسیاری برای کودک به وجود می آورد.
باید توجه داشت از بین رفتن علائم ظاهری دلیل بر خروج جسم خارجی نیست و می تواند در طولانی مدت عوارض زیادی را برای کودک به همراه داشته باشد. لذا در مورد هر کودکی که دچار سرفه های شدید، کبودی لب ها و مشکل شدن تنفس و گاه تهوع و استفراغ می شود حتما جهت بررسی از نظر وجود جسم خارجی باید با متخصص مربوطه مشورت شود، حتی اگر در ظاهر بی علام باشد. اگر پس از معاینه کودک محل باتری در بینی یا گوش قابل دسترسی و مشاهده باشد باید توسط متخصص خارج شود. والدین و خانواده ها از مراجعه به افرادی که تخصص، تبحر و تجربه کافی ندارند اکیدا خودداری کنند. اگر باتری در راه هوایی باشد که باید فورا با برونکوسکوپی خارج شود. اگر باتری در مری باشد در شرایط زیر باید خارج شود:
– گیر افتاده باشد
– از انواع قدیمی باشد که خطر آسیب در مقابل اسید معده را دارد.
– باتری طی نگهداری یا خوردن آسیب دیده باشد.
– قطری بیش از 15 تا 20 میلی متر داشته باشد.
– اگر وارد معده شد، گرافی 24 تا 48 ساعت بعد از نظر عبور از پیلور انجام شود.
عبور از روده ها عموما انجام می شود. پیگیری عبور از روده ها با بررسی مدفوع یا رادیوگرافی کنترل انجام می شود. در همین راستا توصیه می شود اسباب بازی هایی که حاوی باتری های کوچک (مثل باتری ساعت) هستند از دسترس کودکان دور نگه داری شود. والدین باید توجه داشته باشند در صورت مواجهه با بلعیدن باتری توسط فرزندشان با حفظ آرامش و پرهیز از هرگونه اقدام خودسرانه فرزند خود را به مراکز درمانی انتقال دهند.
همچنین خانواده ها باید اسباب بازی هایی را در اختیار کودکان خود قرار دهند که دریچه باتری آن به راحتی باز نشود و در غیر این صورت باتری ها را از اسباب بازی خارج کنند. در مورد وسایل دیگر خانه هم تا حد امکان سعی شود که این وسایل همچون کنترل، ساعت و… دور از دسترس کودکان قرار گیرد.
