ادم زمانی رخ می دهد که مایعات از رگهای خونی کوچک در بدن(مویرگ ها) نشت کرده و در بافت های اطراف انباشته می شود که منجر به تورم می شود.ادم ممکن است نتیجه دارو درمانی، بارداری و یا یک بیماری نهفته -اغلب نارسایی قلبی، بیماری کلیوی یا سیروز کبدی – باشد.
ادم، تورم ناشی از احتباس مایعات اضافی در بافت های بدن است .اگرچه ادم می تواند هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد اما معمولا بیشتر در دست ، بازو ، پا، مچ، ساق پا و ران دیده می شود.
مصرف دارو جهت حذف مایعات اضافی و کاهش نمک موجود در غذا معمولا ادم را برطرف می کند. وقتی ادم نشانی از بیماری نهفته باشد، بیماری به صورت جداگانه احتیاج به درمان دارد.
علائم و نشانه های ادم شامل موارد زیر است:
- تورم و پف کردگی بافت، درست زیر پوست
- کشیدگی و براق شدن پوست
- پوستی که پس چند ثانیه فشرده شدن فرو رفتگی اش را حفظ می کند
- بزرگ شدن شکم
موارد خفیف ادم ممکن است ناشی از حالات زیر باشد:
- نشستن یا قرار گرفتن در یک وضعیت برای مدت خیلی طولانی
- خوردن مقدار بسیار زیادی از غذاهای پر نمک
- علائم و نشانه های پیش از قاعدگی
- بارداری
ادم می تواند عارضه جانبی برخی از داروها باشد،شامل:
- داروهای باز کننده عروق
- داروهای مهارکننده کانال های کلسیمی
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- استروژن ها
- نوع مشخصی از دارو های دیابتی به نام تیازولیدن دیون ها
ادم در برخی موارد، ممکن است نشانی از وضعیت پزشکی جدی تری باشد.بیماری ها و شرایطی که ممکن است سبب ادم شود شامل موارد زیر است:
· نارسایی احتقانی قلب:وقتی یکی یا هر دو بطن قلب توانایی تلمبه کردن موثر خون را از دست می دهد-آنچنان که در نارسایی احتقانی قلب رخ می دهد_خون می تواند به پا ها ،مچ ها ،ساق پا و ران ها پس بزند و منجر به ادم شود.
· سیروز:تجمع مایعات در حفره شکمی (آسیت) و در پاها ممکن است نتیجه سیروز_بیماری کبدی که اغلب در اثر اعتیاد به الکل ایجاد می شود-باشد.
· بیماری کلیوی:زمانیکه بیماری کلیوی داشته باشید،ممکن است مایعات اضافی و سدیم در گردش خون موجب ادم شوند.ادم ناشی از بیماری کلیوی معمولا در پاها و اطراف چشم رخ می دهد.
· آسیب کلیوی:آسیب مویرگ های خونی تصفیه کننده کلیه می تواند منجر به سندرم نفروتیک شود.در سندرم نفروتیک،کاهش سطح پروتئین خون(آلبومین)،منجر به تجمع آب و ایجاد ادم می شود.
· سیاهرگهای ضعیف یا آسیب دیده پا(عدم کفایت سیاهرگی مزمن):دریچه های یکطرفه موجود در رگهای خونی پا باعث تداوم حرکت خون به سمت قلب می شوند.اگر دریچه ها درست کار نکنند،خون در قسمت های تحتانی پاها جمع شده و موجب تورم می شود.
· سیستم ناتوان لنفاوی:سیستم لنفاوی بدن به پاکسازی بافت ها از مایعات اضافی کمک می کند.اگر این سیستم آسیب ببیند-برای مثال،در اثر جراحی سرطان-ممکن است غدد و عروق لنفاوی که مایعات به آنها تخلیه می شود درست کار نکنند و منجر به ادم شود.
چنانچه ادم درمان نشود می تواند موجب موارد زیر شود:
- تورم های دردناک فزاینده
- سختی در راه رفتن
- خشکی
- کشیدگی پوست که ممکن است ایجاد خارش و ناراحتی کند
- افزایش خطر عفونت در ناحیه متورم
- ایجاد جوشگاه در لایه های بین بافت ها
- کاهش گردش خون
- کاهش الاستیسیته شریان ها،سیاهرگ ها،مفاصل و عضلات
افزایش خطر زخم های پوستی
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
چنانچه تورم دارید یا پوستتان کشیده و براق شده یا پس از چند ثانیه فشرده شدن فرو رفتگی اش را حفظ می کند،با پزشکتان ملاقات کنید.اگر موردی از موارد زیر را تجربه کردید جویای مراقبت فوری پزشکی شوید.
- تنفس کوتاه و بریده
- سخت نفس کشیدن
درد قفسه سینه
در بدن افراد باردار،به دلیل مایعات مورد نیاز جنین و جفت، احتباس آب و سدیم بیشتر از معمول است که خطر ادم را افزایش می دهد.
خطر وقوع ادم ممکن است در اثر مصرف برخی دارو ها افزایش یابد،شامل:
- داروهای باز کننده عروق
- داروهای مهارکننده کانال های کلسیمی
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی(NSAIDs)
- استروژن ها
- نوع مشخصی از دارو های دیابتی به نام تیازولیدن دیون ها
برای پی بردن به علت ادم ،پزشکتان معاینات جسمی انجام خواهد داد و درباره پیشینه پزشکیتان از شما سوالاتی خواهد کرد.این اطلاعات اغلب برای مشخص کردن علت زمینه ای ادم کافی است.در برخی موارد،اشعه ایکس،آزمایشات اولتراسوند،آزمایشات خون و ادرار ممکن است ضروری باشد.
ادم خفیف معمولا به خودی خود برطرف می شود،به خصوص اگر عضو های انتهایی درگیر را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. ادم شدیدتر ممکن است با داروهایی درمان شود که کمک می کنند مایعات اضافی در قالب ادرار از بدن دفع شود.یکی از رایج ترین دارو های مدر فروزماید(لازیکس) است.درمان طولانی مدت اساسا روی درمان علت زمینه ساز تورم تمرکز می کند.
شیوه زندگی و درمان های خانگی:
موارد زیر شاید در کاهش یا پیشگیری از عود مجدد ادم کمک کننده باشد.قبل از امتحان کردن این شیوه ها،با پزشکتان در مورد مواردی که مناسب شماست صحبت کنید.
- حرکت:تحرک و به کار بستن عضلات آن بخش از بدنتان که دچار ادم شده است، ممکن است به پمپ کردن مایعات اضافی به قلب کمک کند.از پزشکتان در مورد تمرین هایی که می توانید برای کاهش تورم انجام دهید سوال کنید.
- بالا نگه داشتن:قسمت متورم بدن را سه یا چهار بار در روز و هر بار به مدت 30 دقیقه بالاتر از سطح قلبتان نگه دارید.در برخی موارد،بالا نگه داشتن قسمت درگیر بدن هنگام خواب می تواند مفید باشد.
- ماساژ:مالیدن ناحیه درگیر به سمت قلب با استفاده از فشار محکم و نه دردناک به حرکت مایعات اضافی از آن ناحیه کمک می کند.
- تحت فشار قرار دادن:اگر یکی از اندام های انتهایی شما دچار ادم شده است،پزشکتان ممکن است پوشیدن دستکش یا جوراب های ساق بلند طبی(فشاری) را پیشنهاد کند.این وسایل با حفظ فشار بر روی اندام متورم از تجمع مایعات در بافت جلوگیری می کنند.
- کاهش مصرف نمک:از توصیه های پزشکتان در مورد محدودیت مصرف نمک پیروی کنید.
برای ارزیابی علت علائم احتمالا باید از پزشک خانواده شروع کنید،مگر آنکه برای وضعیت پزشکی فعلی خود تحت مراقبت یک متخصص باشید.
در اینجا برخی اطلاعات آورده شده تا به شما کمک کند برای ملاقات با پزشک آماده شوید و بدانید چه انتظاراتی باید از او داشته باشید.
آنچه می توانید انجام دهید:
- از محدودیت های پیش از ملاقات آگاهی داشته باشید:هنگامی که وقت می گیرید هر آنچه را که لازم است پیش از تست های تشخیصی معمول انجام دهید،بپرسید.
- هر علائمی را که تجربه می کنید یادداشت کنیدحتی شامل مواردی که بی ارتباط با دلیل مراجعه شما به نظر می رسد
- لیستی از اطلاعات پزشکی اساسیخود تهیه کنید،شامل هر شرایطی که به موجب آن تحت درمان قرار گرفته اید و نام همه ی دارو ها،ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید.
- سوال هایی برای پرسیدن از پزشک در نظر بگیرید و آنها را یادداشت کنید.کاغذ و قلم همراه خود داشته باشید تا پاسخ هایی را که پزشک می دهد یادداشت کنید.
برخی از سوالاتی که راجع به ادم می توانید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
· دلایل احتمالی علائم من چیست؟
· چه آزمایشاتی لازم است انجام دهم؟آیا این آزمایشات آمادگی خاصی می خواهد؟
· آیا شرایط من موقت است؟
· آیا نیازمند درمان خواهم بود؟
· چه درمان هایی در دسترس است؟
· من مشکلات پزشکی دیگری دارم،آیا این درمان با آنها تداخل دارد؟
· آیا بروشور یا کتابچه ای دارید که بتوانم با خود به منزل ببرم؟دیدن کدام وب سایت ها را پیشنهاد می کنید؟
از پزشک تان چه توقعاتی داشته باشید؟
پزشک شما احتمالا تعدادی سوال از شما می پرسد.آمادگی برای پاسخ دادن به آنها موجب ذخیره وقت شما و او می شود تا بتوانید نکات مهم را مرور کنید.
سوالاتی که پزشکتان ممکن است بپرسد:
- چه علائمی را تجربه کرده اید؟
- چه مدت است که این علائم را دارید؟
- آیا علائم فروکش و عود می کنند یا ثابت هستند؟آیا قبلا ادم داشته اید؟
- آیا چیزی هست که به نظر برسد علائم را بهبود می بخشد؟
- آیا بعد از یک استراحت شبانه ورم کمتر می شود؟
- آیا چیزی هست که به نظر برسد علائم را بدتر می کند؟
- معمولا چه غذاهایی می خورید؟
- آیا دریافت نمک و غذاهای نمک سود را محدود می کنید؟
- آیا الکل مصرف می کنید؟
- آیا دفع ادرارتان طبیعی است؟
- آیا همه بدنتان ورم دارد یا در قسمتهای خاصی مثل بازوها یا پاها ورم دارید؟
- آیا در صورتی که عضو های انتهایی ورم کرده را برای مدت حدود یک ساعت بالاتر از سطح قلب قرار دهید،ورم کاهش می یابد؟
- منبع-yourdoctor
