اگر مکیدن انگشت در کودکان به عادت روزمره تبدیل شد به مرور زمان موجب تغییر زاویه دندان ها و ایجاد ناهنجاری در فک کودکان می شود و والدین باید از عادی شدن این امر در فرزندشان پیشگیری کنند
دکتر حنانه قدیریان، متخصص ارتودنسی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره اختلالات دندانی و فکی ناشی از تداوم عادت مکیدن انگشت در برخی کودکان می‌گوید: بیشتر کودکان حداکثر در چهار تا پنج سالگی عادت خود را ترک می‌کنند و زمانی که دندان‌های دائمی‌شان بیرون آید ناخودآگاه به مکیدن انگشت پایان می‌دهند، اما اصرار به پیگیری عادت پس از آغاز رویش و رشد دندان‌های دائمی، به بروز اختلال در رشد، شکل‌گیری، نظم و هماهنگی دندان‌ها و فک می‌انجامد و ممکن است اعمالی چون ارتودنسی را برای اصلاح ساختار فک یا دندان‌ها ضروری کند. بنابراین اگر بعد از شش سالگی، عادت مکیدن انگشت ادامه یابد باید مورد توجه قرار بگیرد و برای درمان آن اقدام شود.
ناهنجاری‌های دندانی ناشی از مکیدن انگشت
به گفته دکتر قدیریان، مکیدن انگشت می‌تواند به ایجاد برخی تغییرات دندانی و فکی منجر شود. میزان تغییرات ایجاد شده می‌تواند بسته به طول مدت، شدت، میزان تکررعادت در شبانه روز و نیز حالتی که انگشت در دهان قرار می‌گیرد، متفاوت باشد.
وی می‌افزاید: یکی از ناهنجاری‌های دندانی که با مکیدن انگشت ایجاد می‌شود باز ماندن دهان و فاصله افتادن میان فک بالا و پایین، بیرون زدن دندان‌ها و استخوان فک بالا و گودی بیش از حد سقف دهان، عقب رفتن دندان‌های فک پایین و باقی ماندن بلع نوزادی در افراد است. از دیگر عوارض این عادت بد دهانی، اختلالات گفتاری است به طوری که گاهی فرد در بزرگسالی نمی‌تواند بعضی حروف را به درستی تلفظ کند. پینه بستن انگشتان و ایجاد عفونت در اطراف ناخن‌ها نیز از دیگر عوارض مکیدن انگشت است.
صحبت دندانپزشک با کودک
به اعتقاد بسیاری از دست اندرکاران تربیت کودک، تا خود کودک به اشتباه بودن کار خود در مکیدن انگشتان پی نبرد، اجبار یا روشهای دیگر برای ترک این عادت او کارآمدی لازم را ندارد.
دکتر قدیریان در این باره توضیح می‌دهد: بتدریج که زمان رویش دندان‌های دائمی نزدیک می‌شود، ساده‌ترین روش برای درمان عادت مکیدن انگشت، مذاکره مستقیم بین دندانپزشک و کودک است. بهتر است دندانپزشک به طور مستقیم با کودک رابطه برقرار کند و والدین سکوت کنند. حتی می‌توان یک آینه به کودک داده و مشکلات دندانی را به او نشان دهیم. مهم است کودک درک کند قصدی برای سرزنش یا تنبیه وی وجود ندارد، بلکه دندانپزشک صرفا می‌خواهد در معالجه یک عادت زیان‌آور به او کمک کند. در بسیاری از موارد این برخورد بالغانه، بدون دخالت والدین برای خاتمه دادن به عادت کافی است.
این دندانپزشک می‌افزاید: روش دیگر درمان، شیوه یادآوری است. این روش برای کودکانی خوب است که مایلند عادت را ترک کنند، ولی به کمک نیاز دارند. یک روش موثر در این راستا بانداژ کردن انگشتی است که مکیده می‌شود. بی‌شک، ریختن فلفل و انجام کارهای تنبیهی در این روش از درمان، نتیجه بخش نیست. پس بهتر است از روش جایزه دادن استفاده کنید، در این روش هر روز در قبال تکرار نکردن عادت یک جایزه کوچک که مورد علاقه کودک باشد، به او داده می‌شود. حتی در بعضی موارد برای ترک کامل عادت باید با کودک مذاکره و به او قول یک جایزه بزرگ داده شود.
بهره‌گیری از دستگاه‌های ارتودنسی
اگر هیچ‌یک از روشهای فوق برای ترک عادت مکیدن انگشت در کودک، موثر واقع نشود و وی واقعا مایل باشد عادت را ترک کند، می‌توان یک بانداژ الاستیکی را به صورت شل دور آرنج او پیچید تا مانع خم شدن بازو و مکیدن انگشت شود. این کار معمولا فقط شب‌ها انجام می‌شود. البته حتما باید به کودک فهماند که این کار تنبیه نیست.
دکتر قدیریان با بیان این مطلب می‌گوید: اگر روشهای قبلی موثر نیفتاد می‌توان به کودک انواع دستگاه‌های ارتودنسی را توصیه کرد. در این روش وسیله‌ای در دهان کودک قرار می‌گیرد که هم به‌طور فیزیکی مانع انجام عادت شده و لذت مکیدن را از بین می‌برد و هم به عنوان یک یادآور عمل می‌کند. در مواردی که اضطراب و نگرانی، علت اصلی مکیدن انگشت است نیز باید مشکل اصلی یعنی علت اضطراب را رفع کرد. به خاطر داشته باشید هرگز بر سر کودک داد نزنید. این کار فقط او را بیشتر عصبی و نگران خواهد کرد و مکیدن انگشت شدیدتر خواهد شد.
این ارتودنتیست تاکید می‌کند: به کار بردن کلمات و رفتارهای تند ممکن است باعث لجبازی کودک شود. برخی والدین حتی پس از آن که متوجه می‌شوند نهیب‌ها و کلمات تندشان اثری بر رفتار فرزند نداشته، به جای تغییر روش، به تشدید روش روی می‌آورند و گاهی مجازات و تنبیه را نیز به اشتباه پیشین می‌افزایند. در چنین شرایطی حتی اگر والدین در ترک عادت مکیدن انگشت فرزندشان به نتیجه مطلوب برسند، اضطراب، ناراحتی و لطمات روحی و روانی به جا مانده در وی را نادیده گرفته‌اند.
جام جم آنلاین
