علت اصلي بيماري MS ناشناخته است . ممکن است در اين ميان عوامل ژنتيک نقش داشته باشند چرا که احتمال ابتلاي فرزندان افراد مبتلا ، بيشتر مي شود . منطقه جغرافيايي محل زندگي نيز ممکن است داراي اهميت باشد .
محققين موفق به يافتن رابطه اي بين منطقه جغرافيايي محل زندگي فرد در کودکي و ابتلا به بيماري MS شده اند . شايد علت اين رابطه ، شيوع بيماري هاي ويروسي دخيل در بيماري MS در مناطق جغرافيايي خاص بوده باشد .
مالتيپل اسکلروزیس ( MS ) بيماریی است که مغز ، طناب نخاعي و عصب بينايي را درگير مي نمايد و مي تواند موجب اختلالاتي در کنترل و قدرت عضلات ، سيستم بينايي ، تعادل ، حس ( اختلالات حسي مثل سوزن سوزن شدن يا بي حسي در انگشتان دست و پا ) و عملکرد ذهني مثل فرآيند شناخت و عواطف گردد .
علائم MS ناشي از التهاب در سيستم اعصاب مرکزي و در نتيجه تخريب ميلين ( Myelin ) بوجود مي آيند .
ميلين ترکيبي است از جنس پروتئين که دورادور رشته هاي عصبي را فرا گرفته است . فرآيند تخريب ميلين را دميلينیزاسيون مي گويند و درنتيجه اين فرآيند ، انتقال پيام عصبي در سلول عصبي دچار مشکل واختلال مي گردد . اسکلروز سيستميک اغلب در گروه سني جوانان و ميانسالان رخ مي دهد . در واقع دو سوم موارد MS بين سنين ۲۰ تا ۴۰ سالگي آغاز مي گردد و بيشترين احتمال ابتلا در سن ۳۰ سالگي است . بروز MS در کودکان و افراد بالاي ۶۰ سال بسيار نادر است .
ايجاد اختلال در سيستم ايمني که در سنين بالاتر بوقوع مي پيوندد موجب شعله ور شدن بيماري MS در افرادي مي گردد که از کودکي مستعد ابتلا به بيماري MS بوده اند .
* علائم بيماري MS
علائم و نشانه ها بر حسب اين که کدام قسمت از مغز يا طناب نخاعي درگير شده باشند متفاوت است .
شايعترين علائم زودرس MS شامل موارد زير است :
– علائم عضلاني : ضعف عضلاني – لرزش پا – سفتي عضلات – احساس سنگيني – اختلالات تعادلي
– علائم بينايي : ديد تيره و مه آلود – درد کره چشم بخصوص به هنگام حرکت چشم – کوري – دو بيني
علائم با شيوع کمتر :
– علائم حسي : سوزن سوزن شدن و دردهاي سوزشي – بي حسي اندامها – احساس برق گرفتگي به هنگام خم شدن روبه جلو يا عقب
– اختلالات تعادل : گيجي و سرگيجه دوراني
* راههاي تشخيص MS کدامند ؟
پزشکان اغلب وقتي موفق به تشخيص بيماري MS مي گردند که بيش از يک منطقه از بدن درگير شده باشد . غالباً هنگامي توجه به سمت MS جلب مي گردد که بيمار در مرحله فعاليت بيماري ، حداقل دو علامت يا نشانه از علائم و نشانه هاي شايع بيماري MS را بروز داده باشد .
در بيماران مبتلا به MS تصاوير MRI غالباً شامل ضايعاتي در بيش از يک منطقه از سيستم اعصاب مرکزي مي باشد .
* سير و پيش آگهي بيماري MS چگونه است ؟
رفتار MS در افراد مختلف متفاوت است . در بيماراني که مبتلا به نوع خفيف بيماري مي باشند ممکن است اختلالي در کارهاي روزمره بوجود نيايد در حالي که بيماران مبتلا به انواع شديد ممکن است بکلي ناتوان شوند .
بيشتر بيماران بين اين دو طيف قرار مي گيرند و مراحل متنوع بيماري شامل مرحله حمله ، مرحله فروکش کردن علائم وعود ، به تناوب اتفاق مي افتند . ممکن است بيماري سال ها بدون علامت باقي بماند در حالي که بيمار ديگري طي دوره اي کوتاه مکرراً مبتلا به حملات آزار دهنده MS گردد .
* راههاي درمان MS کدامند ؟
داروهائي که روي سيستم ايمني تأثير مي گذارند موجب کاهش تناوب وشدت حملات MS شده و ممکن است ميزان بروز ناتواني هاي ناشي از MS در طول زمان را کاهش دهند . مصرف اين داروها بايد به محض تشخيص MS آغاز گردد .
گاهي به هنگام عود بيماري از داروهاي کورتوني براي کاهش التهاب استفاده مي شود .
درمانهاي تکميلي مثل فیزیوتراپی، رژيم هاي تغذيه اي و مکمل هاي غذايي ، ماساژدرماني و روشهاي آسوده سازي ( Relaxation ) مورد استفاده قرار مي گيرند .
یک نکته مهم: در زمان های فیزیوتراپی و تمرین درمانی بیماران مبتلا به بیماری مالتیپل اسکلروزیس نکاتی که حتما باید مورد توجه قرار گیرد عبارتنداز:
-سطح تمرینات باید به گونه ای باشد که از خستگی بیماران اجتناب گردد.
-از انجام تمرینات در محیط هایی خیلی گرم خودداری شود.وسط روز(ظهر) که معمولا دما بالا ست زمان مناسبی جهت انجام تمرینات نمی باشد.
-آرامش روحی-روانی بیماران باعث افزایش کارایی و عملکرد آنان می گردد.استرس ها و هیجانات شدیدا فرایند های حرکتی بیماران را مختل می کند.
