عوارض متعدد این داروها مشابه عوارض کورتیکواستروئیدها است.کورتیکواستروئید ها نقش مهمی بر سیستم ایمنی بیمار دارند.این داروها بدون شک بدون عارضه نخواهد بود
کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که تاثیری مشابه هورمون ها بر بدن ما می گذارند. مکانیسم تاثیر این هورمون ها مشابه هورمون های استروئیدی غده فوق کلیوی است.
به دلیل اثرات گسترده و متنوع کورتیکواستروئید ها یا داروهای کورتونی، این داروها در زمینه های متفاوتی کاربرد دارند. و از آنجایی که این داروها، ترکیباتی کاملا مشابه به مواد فعال بیوشیمیایی در بدن ما هستند، قادر به ایجاد عوارض زیادی در بدن می باشند.
عوارض متعدد استروئیدها ممکن است دلیل اصلی عدم تمایل برخی بیماران به مصرف آنها باشد. با این حال شما نباید از داروهای کورتونی وحشت داشته باشید و از آنها دوری کنید، زیرا بسیاری از افراد از استروئید ها استفاده می کنند و هیچ عارضه ای از آن نمی بینند و البته بسیاری از بیماران با وجود عوارض این داروها، به مصرف آنها ادامه می دهند، چرا که تنها راه درمان بسیاری از بیماری ها، داروهای کورتیکواستروئیدی هستند.
معمولا در صورتی که فرد به تمام نکات ارائه شده توسط پزشک معالج خود توجه کند می تواند عوارض این داروها را کاهش داده و حتی گاهی از آن پیشگیری کند.
به علاوه فراوموش نکنید که عوارض این کورتیکواستروئیدها وابسته به دوز است. در واقع با مصرف مقدار هرچه بیشتر این داروها، و یا طولانی شدن دوره درمان، عوارض آنها بیشتر و بیشتر خواهد بود. بنابراین اگر دوز توصیه شده برای بیمار پایین باشد، عوارض داروها بسیار کم خواهد بود.
از این رو لازم است پزشک و البته بیمار، از عوارض کورتیکواستروئیدها اطلاع کافی داشته باشند تا نحوه مصرف و البته مدت زمان مصرف برای بیمار به بهترین نحو ممکن در نظر گرفته شود.
“تداخل جدی با عملکرد گلبول های سفید را می توان یک عارضه جدی از این داروها دانست”
کورتیکواستروئیدها کدام داروها هستند؟
به طور کلی کورتیکواستروئیدها داروهایی مشابه کورتیزول هستند. کورتیزول هورمونی است که به طور طبیعی توسط غده فوق کلیه (آدرنال) در بدن تولید و ترشح می شوند.
کورتیکواستروئید ها شامل:
بتامتازون (Celestone)
بودزوناید (Entocort EC)
دگزامتازون (Decadron)
کورتیزون (Cortone)
هیدروکورتیزون (Cortef)
متیل پردنیزولون (Medrol)
پردنیزولون (Prelone)
پردنیزون (Deltasone)
تریامسینولون (Kenacort, Kenalog)
نقش هورمون کورتیزول در بدن
هورمون کورتیزول نقش مهمی در کنترل تعادل آب و املاح در بدن بازی می کند. به علاوه تاثیر مهمی در تنظیم متابولیسم پروتئین، کربوهیدرات و چربی در بدن دارد.
زمانی که استرسی به بدن فرد وارد می شود، غده هیپوفیز، هورمون ACTH را آزاد می کند و این هورمون غده فوق کلیه را به ترشح کورتیزول وا می دارد. وجود مقادیر زیاد کورتیزول، به بدن این امکان را می دهد که با شرایط پراسترس مانند التهاب، عفونت، حوادث، آسیب، جراحی و همچنین مشکلات عاطفی مقابله کند.
زمانی که شرایط پراسترس خاتمه می یابد، ترشح هورمون های غده آدرنال (فوق کلیوی) کاهش یافته و به سطح طبیعی باز می گردد.
پس می توان گفت غدد فوق کلیوی، استرس را کنترل می‌کنند.
تغییر خودسرانه مقدار مصرف این داروها، چه افزایش مصرف و چه کاهش و قطع مصرف آنها، هرگز مجاز نبوده و بدون شک بدون عارضه نیز نخواهد بود
غده آدرنال به طور معمول 20 میلیگرم کورتیزول در روز تولید می کند. بیشترین ترشح کورتیزول در هنگام صبح است، اما این میزان کورتیزول می تواند طی پنج مرحله در روز ترشح شود.
استروئید ها چگونه تاثیر خود را می گذارند؟
کورتیکواستروئید ها با مهار تولید موادی که شروع کننده واکنش های آلرژیکی و التهابی هستند، مانند پروستاگلاندین ها، بر سیستم ایمنی بیمار تاثیر می گذارند.
با این حال این داروها با تاثیر بر گلبول های سفید خون که مسئول فعالیت ایمنی بدن اند، باعث اختلال در فعالیت آنها می شوند و عملکرد سیستم ایمنی را کنترل و تصحیح می کنند.
بنابراین تداخل جدی با عملکرد گلبول های سفید که در زمان تزریق داروهای استروئیدی ایجاد می شود را می توان یک عارضه جدی از این داروها دانست.
کلیه و غدد فوق کلیه
بیماری کوشینگ، مهم ترین عارضه جانبی مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئید ها
مصرف مقادیر بالا کورتیکواستروئید ها می تواند به عوارض جانبی جدی منجر شود که به مجموع آنها بیماری کوشینگ گفته می شود.
این بیماری در واقع ناشی از اختلال در عملکرد غده فوق کلیوی است که منجر به تولید مقادیر بالای کورتیزول می شود. عوارض این بیماری به قرار زیر است:
– افزایش اشتها و اضافه وزن
– تجمع چربی ها در ناحیه سینه، صورت، گردن، قسمت فوقانی پشت، کمر و نیز معده
– تجمع آب و نمک در بدن و در نتیجه ایجاد ورم
– افزایش فشار خون
– دیابت
– ترمیم دیرتر زخم ها
– پوکی استخوان
– آب مروارید و مشکلات چشمی
– آکنه و بیماری های پوستی
– ضعف عضلانی
– تضعیف و نازک شدن پوست و از بین رفتن شادابی و انعطاف پذیری آن
– افزایش حساسیت به عفونت ها
– زخم های معده و روده
– افزایش تعریق
– تغییرات خلق و خو
– مشکلات روحی مانند افسردگی
– سرکوب فعالیت غده فوق کلیه و عوارض ناشی از کمبود هورمون های غده فوق کلیوی
– مشکلات قلبی نظیر ضربان قلب غیرطبیعی و آریتمی
هشدار
عوارض داروهای کورتونی با مشورت پزشک معالج و دریافت کمترین مقدار دارو در صورت امکان، به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت.
اما توجه به این نکته ضروری است که تغییر خودسرانه مقدار مصرف این داروها، چه افزایش مصرف و چه کاهش و قطع مصرف آنها، هرگز مجاز نبوده و بدون شک بدون عارضه نیز نخواهد بود.
