خال در زبان خارجی اصطلاح «BeautyMark» است که به معنای «نشانه زيبايي» است. زيبا بودن خال از قرن هجدهم در اروپا رایج شد و پس از آن کم کم از رونق افتاد. اما با معروف شدن «مريلين مونرو» ستاره سينماي ، یک دفعه دیگر خال به‌عنوان يك نشانه زيبايي رونق یافت. حتي این روزها ببرخی سعي مي‌كنند با پيرسينگ، جواهرات و حتي تاتو یا حتی مداد روی چهره خود، به‌خصوص در زاویه لب‌شان خال مصنوعي بگذارند
که البته چندان مورد قبول متخصصان پوست و مو نیست. با وجود اين، بعضي خال‌ها آنقدر بزرگ يا نازيبا هستند كه اعتمادبه‌نفس فرد را پايين مي‌آورند. گروهي از آنها نيز به‌دليل مكان قرارگيري‌شان حسابي دردسرساز مي‌شوند از جمله خال‌هاي گوشتي لابه‌لاي ريش صورت، كف سر، در محل بستن كمربند و… بنابراين همان‌قدر كه بعضي خال‌ها طرفدار دارند گروهي ديگر آزاردهنده هستند و بايد برداشته شوند. اما اينكه چه روشي براي برداشتن كدام خال مناسب‌‌تر است، پرسشي است كه دكتر شيده يزدانيان، متخصص پوست و مو و فلوشيپ فوق تخصصي زيبايي و ليزر از ايالات متحده به آن پاسخ مي‌دهد.
سطحي با گوشتي چه فرقي دارد؟!
خال‌ها يكي از شايع‌‌ترين ضايعاتي هستند كه ممكن است روي پوست يا حتي مخاط ديده شوند. اين ضايعات را مي‌توان به دو دسته كلي «خال‌هاي اكتسابي» و «خال‌هاي مادرزادي» تقسيم‌بندي كرد. اغلب خال‌ها از نوع اكتسابي هستند و خال‌هاي مادرزادي درصد كمتري را شامل مي‌شوند. خال‌ها را مي‌توان براساس رنگ، اندازه و منشاشان نيز تقسيم‌بندي كرد. براي مثال بعضي خال‌ها از لايه‌هاي بالاتر پوست منشا مي‌گيرند و سطحي‌تر هستند اما بعضي ديگر از لايه‌هاي عمقي‌تر پوست منشا مي‌گيرند و برجسته‌تر هستند كه در عوام خال گوشتي ناميده مي‌شوند.
بعضي ضايعات نيز شبيه خال‌هاي گوشتي هستند درحالي كه واقعا خال نيستند و تنها پزشك مي‌تواند اين موضوع را تشخيص دهد. خال‌هاي اكتسابي معمولا زمينه ژنتيك دارند و افراد سفيد پوست بيشتر دچار آن مي‌شوند. اين خال‌ها اغلب از دوران كودكي و بلوغ تا حدود 35سالگي تظاهر پيدا مي‌كنند و بعد از آن معمولا ديگر خال جديد به‌وجود نمي‌آيد. بعضي خال‌ها هم ممكن است به‌مرور زمان خود به خود از بين بروند اما اغلب آنها باقي مي‌مانند، مگر اينكه بخواهيم با روش‌هاي درماني خال را برداريم.
تغييرات خال را جدي بگيريد!
خال‌ها عمدتا ضايعات خوش‌خيمي هستند و درصد كمي از آنها ممكن است بدخيم شوند. خال‌هاي مادرزادي بيشتر در خطر بدخيمي قرار دارند و هرقدر سايز آنها بزرگ‌تر باشد اين خطر بيشتر مي‌شود. خال‌هاي «ديسپلاستيك» نيز نوعي از خال‌هاي اكتسابي هستند كه ممكن است ظاهر بدي داشته باشند و در پاتولوژي‌شان تغييراتي به نفع بدخيمي ديده شود. مسئله مهم اين است كه هرگونه تغيير در خال را بايد جدي گرفت و به متخصص پوست مراجعه كرد از جمله تغيير در رنگ، سايز، تقارن و نامنظم شدن حاشيه آن. اهميت اين موضوع درمورد خال‌هاي مادرزادي، كساني كه خود يا خانواده‌شان سابقه ملانوم (نوعي سرطان پوست منشا گرفته از سلول‌هاي رنگدانه‌ساز) دارند، افرادي كه ضعف سيستم ايمني دارند و كساني كه زمان زيادي را در معرض نور آفتاب مي‌گذرانند، بيشتر است.
قرمز، آبي يا قهوه‌اي خال‌تان چه رنگي است؟!
خال‌ها را مي‌توان براساس رنگ نيز طبقه‌بندي كرد. خال‌هاي «ملانوسيتي» كه از سلول‌هاي رنگدانه‌ساز پوست منشا مي‌گيرند عمدتا قهوه‌اي رنگ هستند. خال‌هاي عروقي قرمز رنگ هستند و معمولا خطر بدخيمي ندارند اما درصدي از خال‌هايي كه ته رنگ آبي دارند ممكن است بدخيم شوند، بنابراين بايد حتما تحت‌نظر باشند يا در صورت صلاحديد پزشك متخصص برداشته شوند. بعضي خال‌ها نيز رنگدانه ندارند و هم‌رنگ پوست هستند. گروهي ديگر هم از پوست كم‌رنگ‌تر هستند و به‌صورت ضايعات سفيدرنگ ديده مي‌شوند. بعضي خال‌ها ته‌رنگ زرد دارند و بيشتر در نواحي سر، زير موها و صورت ديده مي‌شوند. اين خال‌ها ممكن است از دوران كودكي وجود داشته باشند و به مرور زمان بزرگ‌تر و برجسته‌تر شوند. درصدي از آنها نيز احتمال بدخيمي دارند و بايد حتما توسط پزشك بررسي شوند.
كدام خال‌ها بايد برداشته شوند؟
تنها پزشك متخصص پوست مي‌تواند تشخيص دهد كه كدام خال بايد برداشته شود و كدام دست نخورده باقي بماند. در گذشته، توصيه به برداشت خال بيشتر در مورد خال‌هايي مطرح بود كه به‌دليل محل قرارگيري‌شان در معرض تحريك شدن بودند ازجمله خال‌هايي كه در لابه‌لاي ريش صورت يا در محل بستن كمربند قرار دارند. اما امروزه مسئله اصلي در برداشت خال، بدخيم بودن يا شك به بدخيمي آن است. چنين خال‌هايي بايد حتما نمونه‌برداري شوند يا به كل برداشته شوند و مورد آزمايش قرار بگيرند. علاوه براين‌ها بعضي خال‌ها از لحاظ زيبايي فرد را دچار مشكلات روحي مي‌كنند و با هدف زيبايي برداشته مي‌شوند.
خال‌هاي مشكوك را ليزر نكنيد
روش‌هاي برداشتن خال به دو دسته جراحي و غيرجراحي تقسيم مي‌شوند. در روش جراحي، ضايعه به‌طور كامل با تيغ جراحي برداشته شده و جاي آن بخيه مي‌شود. احتمال عود خال با اين روش بسيار كم است يا اصلا وجود ندارد. روش‌هاي غيرجراحي نيز اغلب شامل ليزر و سوزاندن مي‌شوند. در اين روش بخيه‌اي روي پوست زده نمي‌شود اما چون ممكن است خال به‌طور عمقي برداشته نشود، احتمال عود آن بيشتر است. انتخاب بين روش جراحي يا غيرجراحي به‌عهده پزشك است و تنها درمورد بعضي خال‌ها ممكن است كه بتوان از هر دو روش استفاده كرد. درمورد خال‌هاي مادرزادي يا ساير خال‌هايي كه وسعت خيلي زيادي دارند ممكن است عمل جراحي امكان‌پذير نباشد و از ليزر استفاده شود. خال‌هايي كه خطر بدخيمي دارند نيز بايد فقط با جراحي برداشته شوند تا بتوان ضايعه را به آزمايشگاه فرستاد. درواقع ليزر خال را تخريب مي‌كند و ديگر ضايعه‌اي وجود ندارد كه براي آزمايش بفرستيم.
اگر سابقه گوشت اضافه داريد…
در روش برداشت خال با جراحي از آنجايي كه پوست برش داده شده و بخيه مي‌خورد، يك مقدار در جاي آن قرمزي باقي مي‌ماند كه البته به مرور زمان كمتر مي‌شود و از بين مي‌رود. علاوه بر اين پزشك براي بيمار كرم‌هاي موضعي ترميم‌كننده تجويز مي‌كند. براي رفع جاي برداشت خال و كمك به ترميم آن مي‌توان از ليزر نيز استفاده كرد. درمورد ليزر اما جاي برش و بخيه وجود ندارد و از لحاظ زيبايي نتيجه آن بهتر است. احتمال ايجاد گوشت اضافه نيز در بعضي نواحي مثل گردن، شانه‌ها، كتف، بالاي بازو و جلوي سينه بيشتر است، بنابراين انجام هرگونه عمل جراحي در اين نواحي بايد با احتياط بسيار صورت گيرد؛ به‌خصوص اگر فرد يا خانواده‌اش سابقه گوشت اضافه داشته باشند.
شايد يك جلسه درمان كافي نباشد
برداشت خال با استفاده از ليزر ممكن است طي يك يا چند جلسه صورت بگيرد. درواقع اين موضوع به نوع خال، عمق و وسعت آن بستگي دارد. ميزان درد با اين روش نيز برحسب نوع ليزر متفاوت است. بعضي ليزرها اصلا دردي ايجاد نمي‌كنند و در مورد بعضي ديگر لازم است از كرم‌هاي بي‌حس‌كننده استفاده شود. جراحي نيز بدون درد و با بي‌حسي موضعي انجام مي‌شود.
كدام روش هزينه كمتري دارد؟
هزينه برداشت خال باتوجه به روش درماني اعم از جراحي، ليزرهاي مختلف و تعداد جلسات لازم براي ليزر مي‌تواند متفاوت باشد، بنابراين رنج قيمت خاصي را نمي‌توان براي آن ذكر كرد. اما به‌طور كلي اگر خالي را بتوان هم با روش جراحي و هم ليزر برطرف كرد، تفاوت چنداني ميان هزينه‌هاي اين دو روش وجود ندارد.
مراقب باشيد جاي خال لك نشود!
بعد از برداشت خال در روزهاي اول بايد به تجويز پزشك از كرم‌هاي موضعي آنتي‌بيوتيك استفاده كرد. در 24 تا 48 ساعت اول نيز نبايد به ناحيه آب زده شود اما بعد از آن حمام رفتن مجاز است. بعد از كشيدن بخيه‌ها هم مي‌توان از كرم‌هاي ترميم‌كننده استفاده كرد. علاوه بر اينها، افراد بعد از جراحي و ليزر بايد تا يك مدت از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداري كرده و از كرم‌هاي ضدآفتاب استفاده كنند تا جاي برداشت خال لك نشود.
اين روش‌ها مناسب خال نيستند
برداشت خال با ديگر روش‌هاي غيرجراحي مانند سرد كردن يا كرايو، درم ابريژن و پيلينگ يا لايه‌برداري نيز امكان‌پذير است اما اين روش‌ها بيشتر در مواردي كاربرد دارند كه روش‌هاي معمول برداشت خال قابل انجام نباشند يا براي ضايعاتي مناسب هستند كه درواقع خال نيستند و فقط با خال شباهت دارند ازجمله لكه‌هاي حاصل از آفتاب و كك و مك كه سطحي‌تر هستند. درحالي‌كه خال از لايه‌هاي عمقي‌تر پوست منشا مي‌گيرد و اگر به‌صورت سطحي آن را برطرف كنيم دوباره عود خواهد كرد.
ماه گرفتگي را هم مي‌توان محو كرد؟!
ماه گرفتگي از دسته خال‌هاي عروقي مادرزادي به‌حساب مي‌آيد. اين ضايعه به‌صورت لكه‌هاي قرمز كم‌رنگ متمايل به صورتي است و ممكن است در نواحي مختلف صورت و بدن ايجاد شود. ماه گرفتگي معمولا به مرور زمان با رشد كودك از بين مي‌رود و نياز به اقدام درماني خاصي ندارد. اما لكه‌هاي شرابي نوعي ديگر از ضايعات عروقي هستند كه خود به خود رفع نمي‌شوند و فقط با كمك ليزر مي‌توان آنها را برطرف كرد.
برداشت خال محدوديت سني ندارد
براي برداشت خال نيازي نيست كه در سن خاصي باشيد. با اين حال در سن رشد همان‌طور كه تمام قسمت‌هاي بدن بزرگ‌تر مي‌شوند، خال‌ها نيز افزايش سايز پيدا مي‌كنند، بنابراين مي‌توان برداشت خال را تا پايان سن رشد به تعويق انداخت. اگر چه انجام اين كار در سنين پايين نيز هيچ خطر و مشكلي ندارد. براي مثال شايد خال در محلي قرار داشته باشد كه بر روحيه كودك تاثير منفي بگذارد. در اين صورت سن برداشت آن بستگي به نظر پزشك و خود فرد دارد.
جراحي بهتر است يا ليزر؟!
روش جراحي و غيرجراحي برداشت خال هر كدام مزايا و معايب خاص خود را دارند. براي مثال در جراحي پوست برش مي‌خورد و بخيه زده مي‌شود اما در ليزر برش و بخيه‌اي وجود ندارد. جراحي طي يك جلسه انجام مي‌شود اما ليزر ممكن است به چند جلسه تكرار احتياج داشته باشد. احتمال عود خال با روش جراحي نيز كمتر از ليزر است. توجه داشته باشيد كه همه خال‌ها را نمي‌توان با ليزر برطرف كرد، بنابراين توصيه مي‌شود انتخاب روش مناسب براي برداشت خال را به متخصص پوست بسپاريد.
منبع : مجله سیب سبز
