چه راههایی بر کاهش مصرف ماد مخدر و فروش آن تاثیرگذارند و با چه تمهیداتی می توان از شیوع بی رویه آن در جامعه پیشگیری کرد.
آمار دقیقی از تعداد اعدام‌های مرتبط با موضوع مواد مخدر در دست نیست، اما دبیر شورای حقوق بشر قوه قضائیه می‌گوید: «در صورت لغو اعدام از مجازات‌های مواد مخدر، آمار اعدام در ایران کاهش زیادی پیدا می‌کند.»
،برخی معتقدند که تنها راه برای مقابله با قاچاق مواد مخدر، اعدام قاچاقچیان است، اما برخی دیگر می‌گویند با توجه به تجربه سال‌های گذشته و اعدام قاچاقچیان که در واقع بیشترشان حامل مواد بوده و مالک نبوده‌اند، نتیجه مورد نظر به دست نیامده است. چه آنکه هم آمار معتادان افزایش یافته، هم تعداد کسانی که سالانه در اثر سوءمصرف مواد مخدر جانشان را از دست می‌دهند و هم تعداد زندانیان مرتبط با مواد مخدر.
برخی از نمایندگان مجلس همچنان بر اعدام مجرمان مواد مخدر تاکید می‌کنند و برخی دیگر به دنبال راهکارهای دیگری هستند. دسته دوم می‌گویند اعدام قاچاقچیان نه‌تنها معضل مواد مخدر را حل نکرده، بلکه با توجه به تبعات خانوادگی و اجتماعی اعدام، معضلات جدیدی ایجاد کرده است.
حالا راه برای کاهش آمار اعدام‌ها شاید اندکی هموار شده باشد، چه آنکه براساس قانون جدید مجازات اسلامی، از اول تیرماه 94 مجازات اعدام برای افرادی که جرمشان مواد مخدر است، با نظر حداقل سه قاضی و تایید دیوان، لازم‌الاجراست.
گرچه علیرضا جزینی، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است که اعدام، تاثیر بسزایی در کاهش قاچاق داشته و توانسته تاثیرات مثبتی در موضوع مواد مخدر در کشور داشته باشد، اما همه با این نظر موافق نیستند.
تبعات اعدام بیشتر است
محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی قضایی مجلس درمورد مجازات اعدام برای مجرمان مواد مخدر به فرهیختگان می‌گوید: «مجازات اعدام اگرچه ممکن است در کاهش میزان قاچاق مواد مخدر و فروش بی‌تاثیر نبوده باشد، اما آسیب‌هایی که در کنار این مجازات به خانواده‌های آنها وارد می‌شود، بیشتر است و گاهی غیرقابل جبران.»
او می‌افزاید: «کشور ما تابع قانونی است که حاکمیت آن را در چارچوب شرع مشخص کرده و براساس همان مجازات اعدام برای مجرمان مواد مخدر در نظر گرفته شده است اما در دین ما اگرچه بر قصاص تاکید شده است اما در کنار آن بر بخشش و انجام ندادن قصاص نیز تاکید شده است و بنده معتقدم اگر مسئولان بتوانند به جای اعدام مجرمان مواد مخدر فضای ارتکاب جرم را محدود کنند تا جایی که افراد نتوانند به سمت قاچاق و فروش مواد مخدر بروند تاثیر بیشتری بر کاهش مصرف و فروش مواد مخدر در کشور خواهد داشت، زیرا تا زمانی که فضای این کار مهیا باشد افراد می‌توانند به سمت قاچاق مواد مخدر بروند؛ در عین حال می‌توانند شرایط ارتکاب جرم را حذف کنند و از این طریق به کاهش اعدام نیز کمک کنند.»
اسفنانی تاکید می‌کند: «ضربه‌ای که خانواده افراد اعدام شده می‌بیند تا حدی است که می‌تواند به جامعه نیز آسیب برساند؛ در برخی از بررسی‌ها مشخص شد وابستگان این افراد زمانی که بزرگ می‌شوند به کار خلاف کشیده می‌شوند.»
اعدام کارساز نیست
اگرچه برخی از مسئولان مجازات اعدام را راهکار مناسبی برای کاهش قاچاق موادمخدر در کشور می‌دانند، جلیل حاتمی، کارشناس ترک اعتیاد بر این باور است که اعدام مجرمان مواد مخدر هیچ تاثیر مثبت و کارسازی در کاهش قاچاق، خرده‌فروشی و مصرف مواد مخدر نداشته است.
او به فرهیختگان می‌گوید: «اگر قرار بود اعدام بر روند قاچاق مواد مخدر در کشور ما تاثیر داشته باشد از ابتدای انقلاب تاکنون اعدام‌های زیادی دراین مورد انجام شده است، اما اگر تاثیر مثبتی داشت هر ساله روند اعتیاد و ورود مواد مخدر در کشور ما افزایش پیدا نمی‌کرد.»
حاتمی تاکید می‌کند: «به جای اعدام می‌توان در مناطقی که میزان ارتکاب جرائم در آنها بیشتر است، آموزش‌هایی را در نظر بگیرند که آینده فرزندان مناطق پرآسیب به سمت اعتیاد و مواد مخدر نرود.»
او معتقد است: «اگر چه براساس قانون، با مجرمان مواد مخدر برخورد می‌شود، اعدام تاثیر بسزایی در کاهش اعتیاد درکشور نداشته و نخواهد داشت.»
حالا با توجه به نظر برخی نمایندگان مجلس مبنی‌بر تجدید نظر در قانون قاچاق مواد مخدر و در عین حال مخالفت قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر و اختلاف نظر کارشناسان این ستاد درباره این موضوع، باید به نشست‌های تخصصی و کارشناسی در این رابطه در ستاد مبارزه با مواد مخدر و مجلس شورای اسلامی امیدوار بود. شاید این بررسی به عمر این مجلس قد ندهد و شاید حضور نمایندگان و کارشناسان خبره در کمیسیون‌های اجتماعی و حقوقی مجلس آینده، به تصمیمی درست در این زمینه منجر شود.
روزنامه فرهیختگان
