در این مطلب به بیماریها و عوارضی که گریبانگیر سالمندان و سالخوردگان می شوند پرداخته ایم و به بررسی درمورد آنان می پردازیم.
خستگی، ضعف و کاهش تحرک بدنی، فراموشی، ناراحتی‌های عضلانی، پوکی استخوان، فشار خون، چربی و قند خون بالا و صدها بیماری دیگر را شاید بتوان گفت، یکجا می‌توان در پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌های مان مشاهده کرد. پزشکان همه این امراض را از چشم سوء تغذیه در این دوران می‌بینند.
البته به اعتقاد متخصصان تغذیه، وضعیت سلامت لزوماً وابسته به سن نیست زیرا ممکن است فردی 100ساله به‌خاطر داشتن اصول تغذیه‌ای سالم و صحیح از سلامت جسمی و روانی هم برخوردار باشد این در حالی است که بی‌توجهی به نوع تغذیه در دوران سالمندی موجب کاهش توده عضلانی و سوخت و ساز بدن می‌شود و احتمال سوء تغذیه را بیشتر می‌کند. دکتر احمدرضا درستی مطلق متخصص تغذیه و مدیر گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: تغییرات اعصاب ماهیچه‌ها، کاهش ترشح بزاق و خرابی و پوسیدگی دندان‌ها و داشتن دندان مصنوعی قدرت جویدن را در سالمندان کاهش می‌دهد و از طرفی با افزایش سن قدرت جذب در دستگاه گوارش کم می‌شود و زمینه ابتلا به بیماری سوء تغذیه را در آنان فراهم می‌کند. دکتر درستی مطلق می‌گوید: بسیاری از افراد می‌توانند افسردگی شان را با تغذیه سالم، درمان یا پیشگیری کنند چرا که بیماری‌های روحی و روانی متعددی با کمبود یا دریافت‌های زیاد تغذیه‌ای ارتباط دارند.
به گفته او کمبود مواد مغذی، پروتئین، آهن، روی، ویتامین ب2، ویتامین ب6 و ویتامین ب12 عواقب و عوارض بیماری زا ایجاد می‌کنند، به عنوان مثال امروزه علاوه بر کمبود شدید ویتامین «د» در افراد مختلف مشاهده می‌شود سالمندان بشدت از کمبود ویتامین «د» رنج می‌برند به طوری که کمبود این ویتامین منجربه پوکی و شکستگی استخوان‌ها بویژه استخوان لگن می‌شود که براحتی درمان نمی‌شود و حتی در مواردی هم ممکن است شکستگی استخوان لگن موجب مرگ فرد کهنسال شود. کمبود آهن نیز با کم‌خونی، کاهش کارایی ذهنی و از دست دادن انرژی در سالمندان مرتبط است حتی برخی مواقع می‌توان ضعف جسمانی را به کمبود آهن نسبت داد. به گفته او پروتئین ناکافی در بدن نیز ضعف شدید عضلانی در آنها ایجاد می‌کند به عبارتی لرزش اندام در سالمندان صرفاً به‌خاطر افزایش سن نیست. به عبارت دیگر کاهش پروتئین‌های بدن بویژه زمانی که فرد عضلاتش تحلیل می‌رود به لرزش اندام‌های بدن بویژه دست‌ها منجر می‌شود. البته گاهی ممکن است ، لاغری در افراد مسن ظاهری نباشد و مقدار زیادی بافت چربی به جای عضلات در بدن آنها ذخیره شود این مشکل نیز موجب ضعف در اندام‌ها می‌شود.
حتماً شما هم افراد پیر زیادی را دیده اید که معمولاً ساعت‌ها از رختخواب بیرون نمی‌آیند و هیچ تمایلی به خرید و ظاهر شدن در محیط‌های اجتماعی ندارند این ویژگی‌ها که از آن به عنوان بی‌حالی یاد می‌شود با کمبود انرژی در آنها گره خورده است. او می‌گوید: کمبود روی، ویتامین‌های گروه ب و سایر کمبودهای تغذیه‌ای نیز می‌توانند بیماری‌های پوستی، گوارشی و بیماری‌های اطراف دهان و دندان و لثه را در بدن افراد مسن ایجاد کنند. بنابراین داشتن یک تغذیه کافی، کامل و متنوع و تغذیه‌ای که قابل خوردن برای این گروه از افراد باشد از سوء تغذیه و در نتیجه بیماری‌های زیادی پیشگیری می‌کند. غذای آنها باید گرم، نرم و آبکی باشد. همچنین باید توجه داشت، همان‌طور که غذای زیاد موجب چاقی سالمندان می‌شود، کمبود آن هم مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند. برخی باورهای غلط موجب شده تا آنها برخی مواد غذایی را به کلی از برنامه غذایی شان حذف کنند به عنوان مثال اغلب سالمندان تصور می‌کنند، فقط باید از نان استفاده کنند در حالی که اگر در وعده‌های غذایی ماکارونی، جو و برنج نباشد، اشتباه است یا اینکه گنجاندن ماست به عنوان فرآورده لبنی پر خاصیت همراه با مصرف نکردن شیر باور غلط دیگری است که معمولاً خانواده‌ها انجام می‌دهند. حتی در مورد مصرف گوشت‌ها هم آنها فکر می‌کنند اصلاً نباید گوشت قرمز بخورند در حالی که حتی کسانی که کلسترول و چربی خون بالا دارند و مبتلا به چاقی هستند می‌توانند ماهانه یک یا دو بار، گوشت قرمز بخورند ضمن آنکه معتقدیم، خوردن ماهی و مرغ بویژه ماکیانی مانند بلدرچین برای سالمندان بسیار مناسب است.
دکتر درستی مطلق در پاسخ به این سؤال که سالمندان جامعه بیشتر از کدام مشکلات تغذیه‌ای رنج می‌برند توضیح می‌دهد: در بین افراد جامعه، سالمندان زیادی را می‌بینیم که مبتلا به سوءتغذیه هستند و به‌خاطر لاغری و کمبودهای مختلف نه تنها قوای جسمی، بینایی و شنوایی شان کم می‌شود بلکه به لحاظ روحی نیز منزوی و گوشه گیر شده و گاهی هم افسردگی خفیف و بی‌حسی زیادی در آنها مشاهده می‌شود. از سوی دیگر برخی از افراد مسن در جامعه به‌خاطر اینکه غذای کافی و مناسب نمی‌خورند و از غذاهای فوری و فست فودها مصرف می‌کنند، بسیار چاق شده‌اند. در واقع مصرف غذاهای پر چرب، روغن فراوان در غذا و غذای‌های سرخ کردنی موجب شده معده و دستگاه گوارش آنها مستعد ابتلا به انواع سرطان‌ها و بیماری‌های بدخیم سالمندی شود. او می‌گوید: «سالمندان چاق آمادگی بیشتری برای ابتلا به مشکلات تنفسی، ادراری، استخوانی و… دارند بنابراین توصیه جدی می‌کنیم، افراد سالمند باید رژیم غذایی مناسب را دریافت کنند، وضعیت تغذیه‌شان را کنترل کنند و اگر نیاز به مصرف مکمل‌های غذایی دارند، تحت نظر پزشک تغذیه به آنها مکمل تجویز شود امروزه به برخی از سالمندان استفاده از مکمل‌های کلسیم و ویتامین «د»، ویتامین ای و اسیدهای چرب امگا 3 توصیه می‌شود.»
روزنامه ایران
