این میوه زمستانه – بهاره از خانواده مرکبات بوده و از لحاظ طعم بسیار شبیه به سایر مرکبات است با این تفاوت که این میوه را می توان به صورت درسته و با پوست مصرف کرد.
از دیدگاه گیاه شناسی، کامکوات متعلق به خانواده Rutaceae زیر شاخه ی Fortunella ها است که پس از انتقال این گیاه از چین به اروپا توسط گیاه شناسی با نام رابرت فورچون(Robert Fortune) در اواسط قرن نوزده این گونه نامگذاری شد.
درخت کامکوات دارای برگ های ریز و همیشه سبز است و بومی بخشی از کوه های جمیوه نوب شرق چین است و در حال حاضر به منظور بهره برداری از میوه ی لذیذ آن و همچنین به عنوان یک گیاه تزئینی در نقاط دیگر دنیا از جمله ایالات متحده کشت و پرورش داده می شود.
در فصل زمستان یک درخت بالغ کامکوات می تواند وزن چند صد عدد از میوه زیبایش را که هرکدام به اندازه یک زیتون درشت هستند، تحمل کند.
زمانی که میوه کامکوات را برش می زنیم ظاهری شبیه به یک پرتقال کوچک دارد که پره های آن به سفتی به یکدیگر و پوسته خارجی متصل شده اند و عموماً یک یا دو عدد هسته در مرکز هر پره وجود دارد. طعم هسته آن، مانند هسته های پرتقال تلخ است و هنگام خوردن میوه باید از دهان خارج شده و دور ریخته شود.
این گیاه واریته های متفاوتی دارد اما تنها چهار نوع آن برای بهره برداری از میوه اش کشت می شود:
- کامکوات ناگامی Nagami kumquat: که میوه ای بیضی شکل دارد و فراوان ترین گونه ی زیر کشت در ایالات متحده است. میوه آن نرم و خوش طعم است و پوستی به رنگ زرد روشن دارد.
- کامکوات مارومی Marumi kumquat: میوه ای گرد با طعم شیرین دارد.
- کامکوات میه وا Meiwa kumquat: میوه ای گرد دارد و اندازه میوه ی آن از سایر گونه ها بزرگ تر است. این گونه در ژاپن با نام نینپو شناخته می شود و محبوبیت زیادی دارد.
- کامکوات هونکونگی Hong Kong Wild
فوائد مصرف میوه ی کامکوات برای بدن:
- کامکوات نیز مانند سایر مرکبات، کالری کمی دارد و 100 گرم از آن تنها دارای 71 کالری است. این میوه همچنین سرشار از فیبر های رژیمی، مواد معدنی، ویتامین و مقادیر فراوانی آنتی اکسیدان بوده که فواید بسیاری برای بدن دارند.
- کامکوات با پوست خورده می شود و این مورد تنها امتیازی است که این میوه را از سایر خانواده مرکبات متمایز می کند. پوست میوه کامکوات سرشار از بسیاری از روغن های مفید، آنتی اکسیدان و فیبر است. 100 گرم از این میوه دارای 6/7 گرم فیبر است که 17 درصد از فیبر مورد نیاز روزانه ی بدن ما را تأمین می کند. به علاوه با خوردن این میوه مقدار قابل توجهی تانن، پکتین، همی سلولز و دیگر پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای NSP وارد بدن ما می شود.
- علاوه بر این ها، میوه تازه کامکوات دارای مقدار مناسبی از برخی ویتامین های آنتی اکسیدانی مانند ویتامین A ,C و E است و وجود این ترکیبات فیتوکمیکالی در این میوه کمک خوبی برای جمع آوری ترکیبات اکسیدانی از بدن ما و در نتیجه پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری ها خواهد بود.
- کامکوات نیز مانند پرتقال سرشار از ویتامین C است. 100 گرم از این میوه دارای 47/9 گرم ویتامین C است که 73 درصد از نیاز روزانه ما به این ویتامین را برطرف می کند. ویتامین C یکی از آنتی اکسیدان های طبیعی است که علاوه بر فعالیت آنتی اکسیدانی نقش مهمی در تولید ترکیباتی چون کلاژن در بدن دارد از این رو در بهبود زخم بسیار موثر است به علاوه ضد رشد ویروس و ضد سرطان است و مانع بروز بیماری های تحلیل برنده اعصاب می شود. این ویتامین از بروز آرتریت روماتوئید و دیابت می کاهد. ویتامین C با تبدیل آهن موجود در غذا از حالت فریک (سه ظرفیتی) به حالت فرو (دو ظرفیتی) موجب تسهیل جذب آهن می شود
- کامکوات دارای مقدار قابل توجهی از ویتامین های خانواده ی B است مانند تیامین(B1)، نیاسین (B3)، پیریدوکسین (B6)، فولات و اسید پانتوتنیک.
- این میوه علاوه بر ویتامین فراوان دارای برخی از املاح نیز هست مانند کلسیم، مس، پتاسیم، منگنز، آهن، سلنیوم و روی. 100گرم از نوع خشک شده ی این میوه دارای 640 میلی گرم پتاسیم، 162 میلی گرم کلسیم و 03/2 میلی گرم آهن است. پتاسیم یکی از ترکیبات مهم موجود در داخل سلول ها و مایعات بدن است و به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می کند. مس عنصری است که در تولید گلبول های سرخ نقش دارد و آهن نیز برای تولید گلبول های سرخ و فرآیندهای اکسیداسیون سلولی مورد نیاز است.
جدول ترکیبات موجود در 100 گرم میوه کامکوات (Fortunella species)
انتخاب و ذخیره سازی این میوه
کامکوات میوه ای است که از نیمه های آبان تا نیمه های خرداد در دسترس است. واریته های ناگامی و میه وا گونه های فراوان تر هستند. در هنگام خرید توجه کنید که بهترین نوع کامکوات باید پوستی سفت و صاف داشته باشد و رنگ آن نارنجی رنگ و شفاف باشد و ترجیحاً با برگ چیده شده باشد. از انتخاب انواع سبز و کال آن اجتناب کنید و میوه هایی را که له شده اند یا بریدگی در آن ها وجود دارد را انتخاب نکنید.
نگهداری این میوه آسان است زیرا ماندگاری طولانی دارد و در دمای اتاق به مدت 3 تا 4 روز و در داخل یخچال تا سه هفته سالم می ماند. نوع یخ زده ی آن را را می توان تا 6 ماه یا بیشتر نگهداری کرد.
نکاتی در زمینه تهیه و مصرف کامکوات
- این میوه را نباید پیش از رسیدن کامل از درخت چید.
- برای مصرف می توان آن را به صورت تازه یا به صورت کمپوت استفاده کرد و همچنین می توان مربای لذیذی از آن تهیه کرد و یا حتی می توان آن را به سالاد اضافه کرد.
- برای ماندگاری بیشتر بهتر است این میوه در آب سرد شسته شده و با دستمالی به آرامی خشک شود.
- اگر میوه را با انگشتان به آرامی فشار دهید و آب آن را میل کنید از طعم لذیذ آن لذت خواهید برد.
- اگر تمایل داشتید آن را درسته مصرف کنید آن را مانند انگور و زیتون با پوست میل کنید.
انواع روش های مصرف کامکوات:
- می توان این میوه را برش زده و به سالاد میوه یا سالاد سبزیجات اضافه کرد.
- این میوه ظاهر بسیار اشتهاآوری دارد و می تواند به عنوان تزئین غذا مورد استفاده قرار گیرد.
- مارمالاد تهیه شده از کامکوات بسیار لذیذ است زیرا علی رغم دیگر مرکبات که پوست بسیار تلخی دارند، پوست این میوه طعمی شیرین و مطلوب دارد.
- کامکوات پوره شده را می توان در تهیه سس ها، عصاره میوه، مربا و ژله استفاده کرد.
- آب این میوه در تهیه آب میوه های مخلوط، کیک، پای و بستنی استفاده می شود.
- از آب این میوه در طعم دهی به گوشت قرمز و گوشت مرغ و همچنین ماهی استفاده می شود.
نکات ایمنی
استفاده از این میوه مانند دیگر مرکبات در زنان باردار، شیرده و کودکان و همچنین دیگر گروه های سنی آزاد است.
