زمانیکه ازسالم بودن هراس داریم خیلی نرمال است که همه ما انسانها فاکتورهای سرایت کننده و غیر قابل سرایت و بیماریها، میکروبها، تغذیه و عوامل ارثی را در نظر میگیریم.
اما سلامت و از جمله سلامت جنسی تنها توسط بیماری ها مورد تهدید واقع نمی شود (همانگونه که “سلامت” نیز تنها به نبود بیماری اطلاق نمی شود). برای داشتن تصویر واضح تری از موضوع، در اینجا تهدیدکننده های سلامت جنسی را در سه گروه مورد بررسی قرار می دهیم. این تقسیم بندی کاملاً نظری است و می تواند موافقان و مخالفان خود را داشته باشد، ولی اجزای مطرح شده در آن امروزه کاملاً ملموس و مستند هستند:
الف) نگرانی ها و دغدغه ها (حتی گاه بلاتکلیفی ها!)
ناآگاهی و اطلاعات محدود یا غلط، نگرش های خاص ، شکل نگرفتن نظام فکری، اعتقادی و ارزشی فرد و بلاخره فقدان برخی مهارت ها می توانند سلامت جنسی را تحت تاثیر قرار دهند. در این خصوص می توان به مثال های زیر اشاره کرد:
-نگرش و نحوه برخورد با تکانه های جنسی و بویژه برخورد با جنس مخالف
– رابطه تکانه ها و تمایلات جنسی با موضوع عشق و صمیمیت
– موضوع اختلافات بین دو جنس (فیزیکی، روانی، اجتماعی، سنی و …) و روابط بین آن ها
-مهارت های تصمیم گیری و مسئولیت پذیری در رفتارهای جنسی
-تصور فرد از خود و همچنین تصویر بدنی (Body Image) خود (صرف نظر از اختلالات روانپزشکی مرتبط با این موضوع که جایگاه خاص خود را دارند.)
ب) مشکلات فردی و اجتماعی تهدید کننده سلامت جنسی
برخی از این مشکلات با بیماری ها و یا کم توانی های خاصی مرتبط هستند و برخی نیز متاثر از عوامل محیطی و اجتماعی (حتی در سطح معضلات جهانی) هستند. از جمله:
-جنبه های غیر پزشکی نارضایتی های جنسی (مثلاً مشکل در صمیمیت زوجین، احترام متقابل، توجه به نیازهای شریک جنسی، یکنواختی و خستگی، اختلاف نظر در نحوه بکارگیری روش های پیشگیری و …)
-بی تعهدی در زندگی جنسی و در درجات خفیفتر عدم مسئولیت پذیری در زندگی مشترک
-اعتیاد، مصرف الکل و رفتارها و عملکرد جنسی (امروزه ترجیح داده می شود بجای کلمه اعتیاد از عباراتی همچون سوء مصرف مواد روان گردان یا وابستگی به مواد روان گردان استفاده شود.)
-کم توانی ها (بینایی، شنوایی، حرکتی و…)، معلولیت ها و عملکرد جنسی
-یائسگی و سلامت جنسی (زنان امروز بطور میانگین یک سوم از عمر خود و حدود یک دوم از سنین زندگی فعال از نظر جنسی را در این محدوده طی می کنند)
-سالمندی و سلامت جنسی (توجه داشته باشید که هرم جمعیتی کشور به سمت سالمند شدن پیش می رود و سالمندی علاوه بر آن که ملاحظات سلامت جنسی و باروری خاص خود را دارد (مثلاً سرطان های اندام های مرتبط با باروری) به هیچ وجه به معنی پایان یافتن یک زندگی خوب و رضایت بخش جنسی نیست.)
-خشونت های وابسته به جنسیت (Gender Based Violence)
-پدیده قاچاق انسان و استثمار جنسی که متاسفانه گسترش آن در دهه های اخیر باعث شرمساری بشر در قرن بیست و یکم است.
ج) بیماری های تهدید کننده سلامت جنسی
– بیماری های عفونی و در راس آن ها ایدز
-اختلالات عملکرد جنسی و بیماری هایی که بطور ثانویه منجر به اختلال عملکرد جنسی می شوند.
– ناباروری یا اختلالاتی که فرایند طبیعی باروری، بارداری و زایمان را با مشکل مواجه می کنند.
-عوارض ناشی از بارداری های ناخواسته و سقط های پرخطر
– اختلالات هویت جنسی
– انحرافات جنسی
و …
نگاه به تهدید کننده های سلامت جنسی به این شکل می تواند چند خاصیت داشته باشد:
نخست آن که سیاستگذاران نظام سلامت برای بررسی، برنامه ریزی و مداخلات موثر در حوزه سلامت جنسی لازم است تا به شکلی کلی به موضوع بپردازند و از پیچیدگی های موضوع و لزوم کار به سادگی نگذرند.
دوم آن که مراکز ارائه خدمات و مراقبت های سلامت جنسی و باروری نیز باید توجه داشته باشند که با چه طیفی از موضوعات و به دنبال آن نیاز به چه خدماتی مواجه هستند.
سوم، بلاخره به “فرض” فراهم آوردن خدمات و مراقبت های مورد نیاز، مردم باید توجیه شده باشند که هر نیاز را به محکمه کدام طبیب جسم یا جان عرضه دارند.
منبع-بیتوته
