اختلال نعوظ علل بسیار زیادی دارد و نوع درمان بستگی به علت آن دارد. اینکه در شبکه های ماهواره ای انواع و اقسام داروها و دستگاهها با تضمین صد در صد برای درمان اختلال نعوظ توصیه می شود، بنظر بنده کلاهبرداری بیش نیست. اولا هیچ بیماری را از راه دور نمی توان تشخیص داد، ثانیا هر نوع اختلال نعوظ درمان مخصوص به خود را دارد، ثالثا اختلال نعوظ صد در صد قابل درمان نیست، رابعا برای همه بیماران نمی توان یک داروی منفرد را تجویز نمود و خامسا اینکه تعدادی از داروها در بعضی افراد مثلا افرادیکه مشکل قلبی دارند پر عارضه بوده و می توانند خطرناک باشند. بنابراین هموطنان عزیز نباید در دام اینگونه تبلیغات بیفتند. و اما می رسیم به اقدامات تشخیص برای اختلال نعوظ.
اختلال نعوظ یک بیماری نسبتا شایع است و از هر 5 نفر مرد یک نفر آنها را در طول زندگی گرفتار می کند. اختلال نعوظ یک نوع اختلال جنسی است و اختلالات جنسی هم در مرد و هم در زن انواع زیادی دارند، یکی از مهمترین اختلالات جنسی در مردان همین اختلال نعوظ می باشد. هر بیماری در علم پزشکی تعریف خاص خودش را دارد. بنابراین اولین قدم در تشخیص اختلال نعوظ مطابقت آن با تعریف علمی است که متاسفانه اکثرا توسط پزشکان نادیده گرفته می شود. ممکن است یک فردی انتظارات خاصی از خودش داشته باشد و یا به اشتباه فکر کند که بیمار است، این پزشک است که تشخیص می دهد آیا یک بیماری وجود دارد یا نه. مثلا اگر مردی با درد قفسه سینه به پزشک مراجعه کند و ادعا کند که سکته قلبی کرده است، صرف ادعای وی قابل قبول نیست. پزشک بررسیهای مختلفی انجام می دهد تا ثابت کند که بیمار سکته قلبی کرده است یا نه. در اختلال نعوظ هم همین صادق است. چون این بیماری شیوع زیادی دارد بنابراین عدم تشخیص درست آن سبب تحمیل هزینه های سنگین بر سیستم بهداشتی درمانی کشور می شود. اگر مردی “در بیش از 50 درصد موارد روابط زناشوئی در بدست آوردن نعوظ و یا در حفظ آن تا پایان رابطه زناشوئی مشکل داشته باشد”، مبتلا به اختلال نعوظ است. بنابراین اگر مردی گهگاه در بدست آوردن نعوظ مشکل دارد، بیمار نیست و این در زندگی تمامی مردان اتفاق می افتد، یعنی نباید این فرد را بیمار تلقی کرده و انواع و اقسام اقدامات پزشکی را انجام و یا دارو تجویز نمود.
از طرف دیگر اگر مردی طبق تعریف فوق دارای اختلال نعوظ باشد، باید بدقت بررسی و علت آن مشخص شود. در بسیاری از موارد همینکه مرد اظهار می دارد که دارای اختلال نعوظ است، بلافاصله یک نسخه ای نوشته شده و دست وی داده می شود. باید علت بیماری مشخص شود. در بسیاری از موارد اختلال نعوظ قابل درمان است و در تعدادی از موارد نیز اختلال نعوظ غیر قابل درمان است و باید به بیمار صراحتا گفته شود تا از هزینه های زیادی جلوگیری شود. بنابراین بیمارانیکه از شهرستان مراجعه می کنند و انتظار دارند که در اولین ویزیت مشکل آنها تشخیص و درمان شود، صحیح نیست. بیمارانیکه از شهرستانها مراجعه می کنند اکثرا مدتهای مدیدی است که دارای اختلال نعوظ هستند و بعلت نتیجه نگرفتن روی به تهران می آورند. بنده بیماران زیادی دارم که مثلا صبح از کرمان به تهران رسیده اند و بعد از ظهر به پیش بنده مراجعه می کنند که درمان شده و دوباره شب به کرمان برگردند. جهت اطلاع خوانندگان گرامی باید عرض کنم که این امر امکانپذیر نیست و تجویز دارو به بیمار بدون تشخیص اخلاقا صحیح نیست. بر عکس بیمارانیکه از خارج از کشور می آیند چون می دانند نیاز به بررسی دارند، طول اقامت خود را از قبل برای آن تنظیم می کنند.
بعد از اینکه ثابت شد که طبق تعریف علمی مردی دارای اختلال نعوظ است، اولین قدم اثبات روحی و روانی بودن مشکل و یا جسمی بودن مشکل است. یعنی اختلال نعوظ به دو دسته بزرگ تقسیم می شود:
- روحی – روانی یا سایکوژنیک
- جسمی یا ارگانیک
در تعدادی از موارد با اخذ شرح حال از بیمار می توان نوع اختلال نعوظ را مشخص ساخت. از آنجائیکه افتراق دو نوع اختلال نعوظ روحی – روانی یا جسمی اهمیت زیادی دارد، باید با استفاده از تست خاصی اینکار انجام شود. برای افتراق اختلال نعوظ روحی – روانی از اختلال نعوظ جسمی یک تست بسیار حساس به نام RigiScan (ریژی اسکن) وجود دارد که با دقت بالای 90 درصد می تواند اختلال نعوظ روحی – روانی را از اختلال نعوظ جسمی افتراق داد. در این تست یک الکترود حساس به آلت تناسلی بیمار متصل می شود و بیمار طبق روش جاری خود می خوابد. در یک مرد طبیعی در طول یک خواب شبانه 3-2 بار حالت نعوظ اتفاق می افتد، این دستگاه بصورت الکترونیکی تمامی جزئیات نعوظ شبانه در قسمتهای مختلف آلت تناسلی را ثبت می کند و اطلاعات با ارزشی از چگونگی فرایند نعوظ در یک مرد فراهم می کند (شکل 3-1). همینکه مشخص شد که اختلال نعوظ بیمار جسمی یا روحی – روانی است، بررسیهای بیشتری انجام می شود. در اینجا فرض بر این است که تست ریژی اسکن نشان داد که اختلال نعوظ بیمار از نوع جسمی می باشد.
کلا اختلال نعوظ جسمی می تواند دارای 4 علت باشد:
· هورمونی
· عروقی
o شریانی
o وریدی
· عصبی
· آناتومیک
ما نمی توانیم تمام بررسیها را یکجا برای بیمار درخواست کنیم. در علم پزشکی باید با حداقل بررسیها و آزمایشات به تشخیص رسید که به آن در اصطلاح “بررسی مقرون به صرفه” گفته می شود. پزشک با اخذ شرح حال و معاینه نتیجه می گیرد که کدام بررسیها انجام شوند. در اینجا یک توضیح مختصر در رابطه با انواع اختلال نعوظ جسمی و روشهای تشخیصی آنها داده می شود.
فقط حدود دو درصد اختلال نعوظ جسمی علت هورمونی دارد. همه بیماران نیاز به بررسیهای هورمونی ندارند ولی گاها اختلال نعوظ بیمار منشاء هورمونی دارد. اگر لازم باشد برای اثبات آن یک عده هورمونهای بخصوص در خون اندازه گیری می شوند. اینجا باید یادآوری شود که تجویز هورمون در اختلال نعوظ جایگاه بسیار اندکی دارد و مصرف نابجای آنها نه تنها سبب بهبودی اختلال نعوظ نمی شود، بلکه سبب عوارض زیاد و زیانبار می گردد.
و اما علل عروقی مهمترین و شایعترین علت اختلال نعوظ جسمی می باشند. یکی از موارد اساسی جهت عملکرد جنسی طبیعی در یک مرد، وجود خونرسانی کافی به آلت تناسلی است (شکل 4)، گاها رگی که به آلت تناسلی خون می رساند، قطع و یا مسدود می شود. حال این فرد هر قدر تحت درمانهای داروئی مختلف قرار گیرد، بیفایده خواهد بود. اگر در یک مرد جوانی ثابت شود که رگ آلت تناسلی قطع شده است، نیازمند جراحی عروق جهت پیوند رگ خواهد بود و جهت اثبات تشخیص باید از عروق ناحیة لگن تصویر برداری کرد که به آن آنژیوگرافی می گویند. نکتة حائز اهمیتی که می خواهم مجددا متذکر شوم، اهمیت یک خونرسانی طبیعی به آلت تناسلی است. در یک مرد جهت عملکرد جنسی طبیعی، نه تنها باید خون کافی به دستگاه تناسلی برسد، بلکه بایستی این خون وارد شده به آلت تناسلی در آن بدام بیفتد و خارج نشود. مکانیسمهای بسیار پیچیده ای در آلت تناسلی مرد وجود دارند، که خون وارد شده به آنرا بدام می اندازند. بعضی بیماریها هستند که این مکانیسمهای طبیعی را برهم می زنند و ما در اصطلاح به آن “نشت وریدی” می گوئیم، یعنی خون وارد شده به آلت تناسلی در آن به دام نمی افتد و خارج می شود (شکل 5). این یکی از بدترین انوا ع اختلال نعوظ در مردان است، و درمان آن بسیار مشکل می باشد، تشخیص این بیماری نیازمند روشهای رادیولوژیک بخصوصی است، که یکی از آنها سونوگرافی داپلر از آلت تناسلی می باشد. در سونوگرافی داپلر از آلت تناسلی یک ماده بخصوص در آلت تناسلی تزریق می شود و سپس میزان جریان خون ورودی و میزان جریان خون خروجی از آلت تناسلی بدقت اندازه گیری می شود. با اسفاده از این تست می توان بدقت اضهار نظر کرد که آیا مشکل بیمار عروقی است یا نه و اگر عروقی است، آیا مشکل شریانی است یا وریدی. گاها مشکل بیمار مرکب است یعنی هم شریانی و هم وریدی است. در این بیماران نه تنها بعلت گرفتگی عروق خون کافی به آلت تناسلی نمی رسد، بلکه آن میزان کم خون هم که به آلت تناسلی وارد می شود، در آنجا باقی نمانده بلکه خارج می شود.
نوع سوم و مهم اختلال نعوظ جسمی، عصبی است. برای ایجاد یک نعوظ طبیعی در مردان باید عصب گیری ناحیه تناسلی طبیعی باشد. در بعضی از بیماران که بعلت ناتوانی جنسی به ما مراجعه می کنند، ما پس از اخذ شرح حال و معاینه بیمار، متوجه می شویم که عصب گیری دستگاه تناسلی ممکن است مختل شده باشد. در این موارد جهت اثبات تشخیص باید از تستهای مخصوصی استفاده کرد، از جملة آنها، تستهای هستند که سرعت هدایت تحریکات از طریق اعصاب را بصورت کمّی اندازه گیری می نمایند. مواردیکه می توانند سبب اختلال نعوظ جسمی از نوع عصبی شوند، عبارتند از آسیب به نخاع، دیسک کمری، سکته مغزی، ضربه مغزی، عمل جراحی روی سیستم عصبی، عمل جراحی لگن که سبب آسیب به اعصاب دستگاه تناسلی می شود، پارکینسون و MS. درصدی از بیماران مبتلا به MS دچار ناتوانی جنسی در سنین پائین می شوند، علت اکثر موارد در این بیماران، تخریب پیشروندة اعصاب است، که با کمک تستهای عصبی می توان آنرا تشخیص داد.
چهارمین نوع اختلال نعوظ جسمی، نوع آناتومیک است. در این نوع بعلت تغییرات آناتومیک مرد قادر به برقراری رابطه زناشوئی طبیعی نمی باشد، مثلا بیمار مبتلا به کجی آلت تناسلی است که یا عمل دخول دردناک می شود و یا غیر ممکن.
اختلال نعوظ جسمی و اختلال نعوظ روحی – روانی علل بسیار زیادی دارند که خارج از مقوله این مقاله می باشند. موارد فوق شایعترینها بودند که جهت آگاهی خوانندگان محترم آورده شدند.
بطور خلاصه:
· اولین قدم در برخورد با مرد مبتلا به اختلال نعوظ مشخص کردن نوع روحی – روانی یا جسمی آن است.
· اگر اختلال نعوظ جسمی باشد، باید با بررسیهای مناسب علت آن مشخص شود.
· در یک مرد مبتلا به اختلال نعوظ باید علت بیماری تشخیص و درمان شود نه اینکه مشکل بیمار با داروهائی تسکین داده شود.
· هر بیماری درمان مخصوص به خود دارد.
منبع-منبع-دکترمحمدرضا صفری نژاد
