چگونه انتقادگر خوبی باشیم و راه و روش درست انتقادکردن از افراد چگونه است؟چه رفتارها و طرز گفتاری می تواند در پذیرش انتقاد توسط فرد مقابل تاثیرگذار باشد؟
دکتر کوین آرنولد، مترجم زهرا لاهیجانیان: برای این پرسش که «چرا هر فردی وارد نقد دیگری می شود؟» به طور کلی دو پاسخ وجود دارد: به منظور خدشه دار کردن احساسات فرد مقابل و یا به منظور تغییر او. اگر شما برای صدمه زدن به احساسات مردم، آنها را نقد می کنید، نیاز است کاری بیش از خواندن یک متن برای خود انجام دهید! اما اگر می خواهید یاد بگیرید که چطور در عین حال که به دنبال تغییر فرد دیگری هستید، از انتقاد برای ساختن روابط نزدیک تر استفاده کنید، به خواندن متن ادامه دهید.
[B] انتقاد چیست؟[/B]
بیشتر روان شناسان رفتاری، انتقاد را به عنوان «مبارزه منفی» در ارتباطات برای خود با دیگری توصیف کرده اند. در مقابل، دیگر روان شناسان وقتی از فردی درخواست می کنید که تغییر کند، از واژه شکایت (و نه انتقاد) استفاده می کنند؛ اما بگذارید از مباحث واژه شناسی کلمات عبور کنیم و چهار روش برای استفاده موثر از انتقاد را بیان نماییم.
[B] تبدیل انتقاد به ارتباط[/B]
1- شروع نرم: وقتی از فردی درخواست تغییر در رفتارش می کنید، سعی کنید با جملات نرم و ملایم شروع کنید. جان گاتمن، پژوهشگر و روان شناس معروف، این جملات را «جملات نرم آغازین» می نامد. به جای به کاربردن جمله «تو نباید» از فرمول به کارگیری جمله «دلم برای… تنگ شده است» بهره ببرید. یک روش برای استفاده از این راهکار، تمرین این روش با خودتان است. یک انتقاد را با استفاده از پیغام های نرم آغازین، دوباره برای خود بازگو کنید. برای نمونه بگویید: «وقتی بعضی وقت ها ناهار با هم هستیم، من خیلی خوشحال می شوم، من برای چنین مواقعی واقعا دلم تنگ شده است».
2- درباره احساساتتان صحبت کنید: وقتی از کسی می خواهید که تغییر کند، اغلب این احساسات ناخوشایندتان است که شما را ترغیب می کند درباره این موضوع صحبت کنید. شما می خواهید احساسات بهتری را تجربه کنید. انتقاد می تواند به راحتی بر احساسات سخت مثل عصبانیت و انزجار متمرکز شود. در عوض بهتر است درباره احساسات نرم تر خود صحبت کنید. ناراحتی، تنهایی، تعلق داشتن یا ترسیدن را از طریق واژگانتان با دیگری در میان بگذارید؛ به گونه ای که انتقاد نشان دهنده بخش های عمیق تر وجود شما باشد.
[B] تبدیل انتقاد به ارتباط[/B]
3- معانی عمیق تر را با دیگری مطرح کنید: اگر این گونه احساس می کنید که «ریسک انتقاد کردن از دیگری را به جان خریده اید» و یا «فرد مقابل هرکاری می خواهد انجام دهد، در هر حال تغییر بسیار خوب است»؛ لازم است بدانید داشتن این نوع احساسات می تواند برای شما معنی خاصی داشته باشد. این معنی که دوستان یا افرادی که عاشقشان هستید ممکن است متوجه این نشوند که چرا شما در آنچه آنها انجام می دهند، این قدر سخت می گیرید. به وسیله صحبت کردن با آنها در مورد آنچه در نظر دارید، می توانید با آنها گفت و گوی صمیمانه تری داشته باشید. در چنین حالتی انتقاد، تنها تغییر آنچه آنها انجام می دادند نیست، بلکه می تواند چگونگی شناخت آنها از شما را نیز تغییر دهد.
4- پرورش عشق نه انزجار: اگر روی چیزی که شما را اذیت می کند متمرکز شوید، انزجار ایجاد می شود. دفن کردن آزار و اذیت ها می تواند باعث شود عشق و مراقبت از بین بروند و وقتی انزجار ایجاد شد، اغلب ما به سمت عصبانیت و بدگویی مبهمی که دیگری را خلع سلاح می کند، می رویم. درعوض وقتی شما را ناراحت کرده اند، به ویژه اگر احساساتتان جریحه دار شده است، سعی کنید درباره آن چیز صحبت کنید. دیگران نیز از دریافت چنین بازخوردی آن هنگام که موقعیت همچنان در ذهنشان تازه است، سپاسگزار خواهند بود. همچنین سعی کنید انتقادتان مشخص باشد، به نحوی که دیگران بی ابهام و به روشنی بدانند شما از آنها چه می خواهید.
انتقاد از دیگران نوعی هوشمندی است. انتقاد همچون حرکت روی لبه تیز چاقوی سازندگی در مقابل انتقام است. اگر شما ملایم تر آغاز کنید، به احساساتتان بچسبید، لایه های عمیق تر وجودتان را با دیگران مطرح نمایید و ساکت نمایند؛ درک خواهید کرد که تعارض می تواند به شما برای رشد صمیمیت بین دوستان و کسانی که عاشقشان هستید کمک کند.
مجله سپیده دانایی
