دوره نوجوانی روحیات خاص خود را می طلبد و باعث تغییر در رفتار و خلق و خوی این گروه سنی خواهد شد،والدین و اطرافیان باید در این زمینه فرزندشان را درک کنند و با این تغییرات در وی کنار بیایند
شـیرین کسرایی در خصوص بهداشت روانی نوجوانان نوشت: نوجوانی دوره‌ای از رشد است که با بلوغ آغاز می‌شود و با شروع دوره بزرگسالی خاتمه می‌یابد، در واقع نوجوانی را می‌توان مرحله گذر از کودکی به بزرگسالی توصیف کرد. برخی معتقدند دوره نوجوانی دوره آشوب و استرس است، در حالی که پژوهشگران اکنون به این نظریه که آشوب و استرس پیامد اجتناب ناپذیر نوجوانی است، اعتقادی ندارند. برای برخی از نوجوانان، رشد در نوجوانی سرشار از استرس و آشفتگی است در حالی که برای برخی دیگر دوره‌ای از آرامش نسبی خواهد بود.
بر اساس نظر اریک اریکسون، روان‌شناس مشهور، عامل اصلی روانی اجتماعی نوجوانی هویت‌یابی است.
هویت از مؤلفه‌های متعددی تشکیل شده است که شامل ویژگی‌های جنسی، اجتماعی، فیزیکی، روان شناختی، اخلاقی، آرمانی و شغلی است که مجموعاً کلیت فرد را می‌سازند. در واقع نوجوانانی که خود را می‌پذیرند و هویت مثبتی برای خود قائلند به لحاظ روانی از افرادی که هویتی منفی دارند و به خود علاقه‌ای ندارند سالم‌تر هستند.
بسیاری از نوجوانان رژیم غذایی نابسنده دارند. به طور کلی درباره تغذیه باید گفت حفظ سلامتی تا حدودی به کسب عادات غذایی درست بستگی دارد. دستیابی به حداکثر رشد قدی، قدرت و سلامت فیزیکی به تغذیه صحیح وابسته است. نمو عصبی، استخوانی، عضلانی و سایر بافت‌ها به غذاهای بدنساز نیاز دارد. کمبودهای تغذیه‌ای مشکلات اساسی زیادی را ایجاد می‌کند.
یکی از نخستین علائم تغییرات فیزیکی دوره نوجوانی جهش رشدی است که از اوایل نوجوانی آغاز می‌شود. ارث، تغذیه، سن رسش جنسی و اندازه کلی قد فرد پیش از بلوغ، عواملی هستند که در تعیین اندازه کلی قد مؤثر هستند.
یکی از عواملی که نوجوانان را بشدت نگران می‌کند جذابیت فیزیکی آنها است. آنها تحت نفوذ انگاره‌هایی قرار دارند که در فرهنگ ما به عنوان ایده آل شناخته می‌شود و بر تناسب اندام تأکید دارد.
والدین و متخصصان عرصه‌های آموزش و بهداشت جسم و روان باید از تأثیر عمیق فشارهای اجتماعی بر ادراک نوجوان از تصویر بدن و ظاهرش آگاه باشند. والدین و متخصصان می‌توانند به نوجوانان کمک کنند که در برابر فشارهای اجتماعی برای همنوایی با استانداردهای غیرواقع‌گرایانه ظاهر مقاومت و آنان را در زمینه تغذیه، ایده‌آل‌های واقع گرایانه جسمی و کسب عزت نفس و خود اثر بخشی راهنمایی کنند.
برخی، دوره نوجوانی را زمان افزایش ناپایداری هیجانی و اوج‌گیری هیجان‌ها می‌دانند، ولی باید گفت این امر در همه نوجوانان صدق نمی‌کند. برای اکثر نوجوانان، عواطف نسبت به دوستان مثبت‌تر و نسبت به اعضای خانواده در خانه منفی‌تر می‌شود. با‌وجود افزایش تبادل هیجان‌های منفی در میان اعضای خانواده، اکثر نوجوانان روابط مثبت عاطفی خود را با والدین حفظ کرده و ارتباط گرمی با خانواده‌های خود دارند.
تغییر در سبک عملکرد نوجوان معمولاً به آشفتگی‌های گذرا نسبت داده می‌شود، حال آنکه نوجوان در روابط خود با والدین صمیمیت و پذیرش کمتری احساس می‌کند. مطالعات انجام شده، به افزایش بیان عواطف منفی به موازات کاهش بیان هیجان‌های مثبت در طی دوره بلوغ اشاره دارند.
مورد دیگری که می‌توان درباره دوره نوجوانی بیان کرد خشم در نوجوانان است. خشم در نوجوانان علل مختلفی دارد: محدودیت در زندگی اجتماعی، حمله به شخصیت یا موقعیت آنان، انتقاد، شرمساری یا اعمال و رفتار دیگران. موقعیت‌ها نیز مانند ناکارایی خودشان خشم آنان را برمی انگیزند.
کمک به ایجاد عزت نفس به بهداشت روانی نوجوان کمک می‌کند. عزت نفس ارزشی است که افراد برای خود قائل می‌شوند. عزت نفس، پذیرش اجتماعی و حمایت اجتماعی با یکدیگر همبستگی مثبت دارند.
وجود عزت نفس مثبت در توانایی بین فردی و سازگاری اجتماعی، سلامت هیجانی، پیشرفت تحصیلی و آرزوهای شغلی نقش عمده‌ای دارد. همچنین کمک به ایجاد اعتماد به نفس به نحوی که نوجوان توان تجزیه و تحلیل مسائل را داشته باشد در بهداشت روانی نوجوان کمک خواهد کرد.
اگر والدین و نوجوانان قادر بودند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، مشکلات بین آنها حل می‌شد. والدین شکایت می‌کنند که فرزندان‌شان هیچگاه حرف آنان را قبول نمی‌کنند. نوجوانان نیز می‌گویند که والدین‌شان به عوض گفت‌و‌گو درباره مشکل، برای آنان وعظ می‌کنند. نوجوانان خواستار والدی هستند که به آنها ایمان داشته باشد، آنان را همان‌طور که هستند دوست بدارند و به آنان عشق بورزد. آنان والدی می‌خواهند که برقراری ارتباط با او امکانپذیر و به آنها علاقه‌مند باشد و محیطی شادمانه برایشان فراهم کند.
همچنین درک کردن نوجوان نکته بسیار مهمی است. احترام گذاشتن و مشورت کردن با او، دادن شخصیت به وی، دادن اطلاعات مورد لزوم درباره تصمیمات مهم زندگی، همدلی کردن با وی و راهنمایی و هدایت کردن او، از نکات مهمی است که در برخورد با نوجوان باید در نظر گرفته شود.
همچنین هر چه محیطی که والدین مهیا می‌کنند گرمتر، پذیراتر و تأمین‌کننده حمایت هیجانی بیشتری برای نوجوان باشد، سپر محکم‌تری در برابر تجارب استرس زا و مولد اضطراب در مدرسه خواهد بود.
روابط نوجوانان با خواهران و برادران اهمیتی حیاتی دارد زیرا خواهران و برادران بر رشد نوجوان تأثیر قابل توجه می‌گذارند. نیاز به دوستی‌های صمیمانه در دوره نوجوانی اهمیتی حیاتی پیدا می‌کند. نوجوانان کم سن‌تر برای خود یک یا دو دوست صمیمی انتخاب می‌کنند. دوستی‌های نوجوانان کم سن‌تر اغلب احساساتی، افراطی و گاه توأم با تعارض است.
روزنامه ایران
