چه عواملی موجب حضور و اجتماع افراد در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می شوند و چه دلایلی موجب ایجاد تمایل و علاقه در آنان می شود؟
سال ۲۰۱۴ میلادی دوره ای بود که طی آن بخش اعظیم زندگی ها دیجیتالی شد و به گفته محققان بزرگترین تحول مجازی تاریخ صورت گرفت. در این سال مهمترین گام برای ورود شبکه های اجتماعی به زندگی روزمره برداشته شد تا این عرصه علاوه بر ابزاری برای برقراری ارتباطات روزانه، دیگر نیازهای زندگی روزمره را هم پاسخ دهد.
مرکز Wear Social برای مشخص شدن میزان گستردگی شبکه های اجتاعی در سراسر جهان، ژانویه ۲۰۱۵ مطالعه جامعی انجام داد و در پایان مشخص شد تا آن زمان ۷.۲ میلیارد نفر روی کره خاکی ساکن بودند. ۳.۰ میلیارد نفر از آنها به صورت دایم از مزایای اینترنت بهره می بردند، ۲.۰۷ میلیارد حساب کاربری فعال در شبکه های اجتماعی مختلف مورد استفاده قرار می گرفته است، ۳.۶ میلیون کاربر جهانی از دستگاه موبایلی استفاده می کرده اندو از میان تمام مشترکان شبکه های اجتماعی ۱.۶ میلیارد نفر با دستگاه های موبایلی از مزایای آنها بهره می بردند.
این مرکز تحقیقاتی توضیح داد یک سوم جمعیت جهان معادل ۲۹ درصد به صورت دائم خدمات شبکه های اجتماعی را مورد استفاده قرار می دهند اما چه دلیلی وجود دارد که این تعداد جمعیت را وارد این فضا کرده است؟
ارتباط نزدیک و روزانه با اعضای خانواده، دوستان و اطرافیان مهمترین دلیلی است که باعث می شود مردم جهان در شبکه های اجتماعی حضور یابند. این دلیلی است که مرکز Global WebIndex براساس آخرین مطالعه جهانی خود توضیح داده و می گوید از میان دو میلیارد مشترکی که به صورت مستمر وارد شبکه های اجتماعی می شوند، ۵۵ درصد دلیل اصلی خود را برقراری ارتباط با دوستان و اطرافیان اعلام کرده اند و بر این باورند که شبکه های اجتماعی نسبت به دیگر روش های ارتباطی مطمئن تر و سریع تر هستند و از این طریق می توانند تمام نیازهای ارتباط خود برای حضور مجازی در کنار اعضای خانواده یا نزدیکان را پاسخ گویند.
اما به هر حال باید توجه داشت که این فضا طی چند سال گذشته تخصصی تر شده است و به جز برقراری ارتباط نزدیک میان افراد، کاربردهای دیگری را هم در اختیار گرفته است. به همین خاطر در بررسی اخیر ۴۴ درصد کاربران جهان اعلام کردند به روز بودن، دریافت آخرین اخبار، قرار گرفتن در جریان اتفاقات روز و داشتن سرگرمی در اوقات فراغت مهمترین دلیلی است که آنها را به شبکه های اجتماعی می کشاند.
مرکز تحقیقاتی GWI می گوید که این دلایل برای حضور مستمر در شبکه های اجتماعی یک اصل کلی را نمایان می کند. با تحلیل این دلایل به عنوان مهمترین اولویت کاربران جهانی برای حضور در شبکه های اجتماعی می توان دریافت که این افراد فرم های ایستا در شبکه های اجتماعی را به قابلیت های پویایی آن ترجیح می دهند و وابستگی بیشتری به این بخش از خدمات اجتماعی در فضای مجازی دارند.
این مطالعه با بررسی موردی روی کاربران ایستا در فیس بوک دریافت که بسیاری از مشترکان شبکه های اجتماعی به این فضا به عنوان منبع اصلی برای دریافت محتوا نگاه می کنند و آن را یک پلتفرم جامع و فعال نمی دانند.
همین مسئله موجب شده تا ۲۷ درصد از کاربران اینترنتی جهان اعلام کنند که از شبکه های اجتماعی برای به اشتراک گذاشتن جزییات زندگی خود استفاده می کنند و این فضا را بستر مناسبی می دانند تا به کمک آن اتفاقات روزمره خود را به گوش اطرافیان برسانند.
این افراد معتقدند حتی در دنیای واقعی هم نمی توان با این کیفیت جزییات زندگی عادی را با بقیه در میان گذاشت و همراه با تصویر، توضیح کامل یا ویدیو به اطرافیان و دوستان اعلام کرد که در طول روز چه اتفاقاتی افتاده است.
البته باید گفت این دلیل در مقابل کاربرانی که شبکه اجتماعی را فضایی برای ابراز ایده ها و نظریات خود مناسب می دانند اهمیت کمتری دارد و در گروه مقابل افراد سعی می کنند با انتشار عکس و ویدیو، تصورات ذهنی، ایده و تخیلات خود را به اطلاع دیگران برسانند.
بدیهی است این اتفاقات موجب می شود کاربران با شبکه اجتماعی احساس راحتی بیشتری داشته باشند و هر آنچه در ذهن خود دارند را روی این پلتفرم ارائه دهند و به جز اتفاقات شخصی و روزانه، مطالب مهمتری هم از جانب آنها مطرح شود.
به هر حال ۱۰ دلیلی که موجب شده کاربران اینترنتی جهان در شبکه های اجتماعی حضور یابند و به صورت مستمر انواع مختلف آن را مورد استفاده قرار دهند، به ترتیب زیر اعلام شده است:
۱ ارتباط نزدیک با خانواده و اطرافیان ۵۵ درصد
۲ به روز بودن، دریافت آخرین اخبار و در جریان قرار گرفتن اتفاقات روز دنیا ۴۴ درصد
۳ پر کردن اوقات فراغت ۴۱ درصد
۴ پیدا کردن محتوای سرگرم کننده از جمله نوشته ها وتصاویر ویدیویی ۳۹ درصد
۵ پیدا کردن محتوای سرگرم کننده از جمله نوشته ها و تصاویر ویدیویی ۳۹ درصد
۶ به اشتراک گذاشتن عکس ها و ویدیوها با دیگران ۳۸ درصد
۷ اشتراک در شبکه های اجتماعی به دلیل حضور بسیاری از دوستان و اطرافیان ۳۶ درصد
۸ در اختیار داشتن شبکه گسترده و جامع با دیگران ۳۳ درصد
۹ ملاقات با افراد جدید ۳۲ درصد
۱۰ به اشتراک گذاشتن جزییاتی که در طول روز و زندگی عادی اتفاق می افتد ۲۷ درصد
۲۰ دلیل برای بودن یا نبودن در شبکه های اجتماعی
به هر حال، افرادی که فکر می کنند حضور در شبکه های اجتماعی نوعی وقت تلف کردن است و فضاهایی منند فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و … طی چند سال آینده از عرصه رقابتی بیرون می روند و فناوری های جدیدتر جایگزین آنها می شود، باید توجه داشته باشند که به دلایل مذکور یک سوم مردم جهان در این فضای اجتماعی آنلاین حضور دارند و به صورت مستمر خدمات و مزایای آن را مورد استفاده قرار می دهند.
پیش بینی شده که ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی تعداد مشترکان شبکه های اجتماعی جهان از ۲.۴۴ میلیارد نفر هم فراتر رود تا حضور در این فضا به نوعی التزام برای انسان های مدرن بدل شود.
بازاریابی در شبکه های اجتماعی اتفاق جدیدی است که طی چند سال اخیر به اوج خود رسیده و به دلیل اصلی حضور مراکز تبلیغاتی در این فضاها تبدیل شده است. مرکز Main Sights می گوید نگاه ۹۳ درصد مراکز بازاریابی جهانی برای حضور در شبکه های اجتماعی مثبت است و سرمایه گذاری روی آن را کاملا موفق می دانند اما به جز مراکز مذکور، کاربران عمومی هم به صورت گسترده در شبکه های اجتماعی حضور می یابند و از کودکان گرفته تا کهنسالان خدمات آن را مورد استفاده قرار می دهند.
بررسی ها نشان داده است کودکان با میانگین سنی ۱۰ سال در فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و پینترست حضور می یابند و البته تمام دوستان آنها را افراد هم سن و سال تشکیل نمی دهند. با همه این توضیحات تاکنون فکر کرده اید که شبکه های مجازی با محاسن فراوان و گسترده خود می توانند مشکلاتی را هم به همراه داشته باشند و دردسرهایی برای ما ایجاد کنند؟ تاکنون به این مسئله فکر کرده اید که حاضر نبودن در این قبیل فضاها چه مزایایی را می تواند برای شما به همراه بیاورد؟
شما به عنوان کاربر عادی اطلاعات شخصی و عمومی را که در اختیار دارید روی پلتفرمی به اشتراک می گذارید که هیچ دخل و تصرفی در فرآیند مدیریت آن ندارید و این پلتفرم به هر سمت که بخواهد، می تواند تفکر و رفتار شما را سوق دهد.
باید به این مسئله توجه کرد هر آنچه که در شبکه های اجتماعی انجام می دهیم برای ما نیست و به عبارت دیگر، رد پای مجازی که از خود در این فضا به جا می ذاریم، در تصاحب شرکت های بزرگی است که مدیریت این فضا را در اختیار دارند. البته این یک تهدید سایبری یا مشکل امنیتی نیست که ما را نگران کند اما واقعیتی است که باید آن را پذیرفت.
این واقعیت که حضور در شبکه های اجتماعی می تواند معایبی را به همراه داشته باشد و کنترل داده های شخصی ما را در اختیار مدیران شبکه های مجازی بگذارد، از چشم شرکت های تجاری و برخی مراکز بازاریابی هم پوشیده نبوده است.
اپل که این روزها یک برند جهانی با ارزش چند صد میلیارددلاری محسوب می شود، هیچ صفحه رسمی روی توییتر ندارد و صفحه اختصاصی آن در فیس بوک که ۱۲ میلیون هوادار را در خود جا داده است، به ندرت و با احتیاط فراوان مطالبی را منتشر می کند. اینکه چرا اپل و برخی دیگر از شرکت های بزرگ روی شبکه های اجتماعی فعال نیستند، دلیل قانع کننده ای دارد تا ما را نیز برای حضور در چنین فضاهایی آگاه کند.
به هر حال، ۱۰ دلیلی که به واسطه آنها می توان شبکه های اجتماعی را کنار گذاشت و تفکر بیشتری برای حضور نداشتن در این فضاهای رسانه ای مجازی انجام داد، به قرار زیر اعلام شده است:
۱ تمایل ندارید به راحتی و با یک جستجوی اینترنتی ساده پیدا شوید.
۲ ترجیح می دهید ارتباطات خود را به صورت حضوری مدیریت کنید.
۳ برای حریم شخصی خود ارزش زیادی قائل هستید.
۴ از این مسئله واهمه دارید که اطرافیان نظرات مخالف خود را به صورت عمومی در مورد شما اعلام کنند.
۵ حضور در این فضا وقت و هزینه شما را هدر می دهد.
۶ این فضا مانند دیگر فناوری های جدید مدتی بعد از کار می افتد و چیزهای جدیدتر جای آن را می گیرد.
۷ ترجیح می دهید فضاهای ساده تر را برای معرفی خود استفاده کنید و از پیچیدگی های فیس بوک، توییتر و … دوری می کنید.
۸ شما یک انسان واقعی هستید و حضور در یک فضای مجازی نمی تواند همه جوانب شما را معرفی کند.
۹ شبکه های اجتماعی از افرادی پر شده است که از زمان خود به درستی استفاده نمی کنند و هدف اصلی آنهاس رگرمی است.
۱۰ اگر در شبکه های اجتماعی عضو شوید، خود را در معرض حملات هرزنامه ها و ناامنی های سایبری قرار می دهید.
۲۰ دلیل برای بودن یا نبودن در شبکه های اجتماعی
هدف از اعلام دلایل مذکور این نیست که شما از حضور در شبکه های اجتماعی منصرف شوید اما همانطور که کارشناسان تاکید می کنند، بهتر است پیش از حضور فعال در این فضای تخصصی، اطلاعات و آگاهی کامل پیرامون آن داشته باشید و به عبارت دیگر با چشمان باز از ابزار مختلف اجتماعی مجازی بهره ببرید. برنامه ریزی و هدف گذاری برای حضور در شبکه های اجتماعی، مهمترین اتفاقی است که باید در نظر گرفت. اینکه قرار است چه اطلاعاتی را در فضای مجازی به اشتراک گذاشت، هویت و شخصیت هر کاربر را نمایان می کند.
ایده خوبی به نظر نمی رسد که هر آنچه در طول شبانه روز انجام می دهید، در شبکه های اجتماعی بازتاب داشته باشد که البته این مسئله حتی می تواند امنیت شما را هم به خطر بیندازد؛ زیرا برای مثال این اتفاق به خوبی نشان می دهد که چه ساعت هایی از روز را منزل نیستید، چه اجناس گرانقیمتی دارید یا نقطه ضعف شما چه چیزی است.
همچنین اگر قرار است برای شرکت یا کسب و کار خود صفحه اختصاصی در شبکه های اجتماعی درست کنید، این مسئله مهم به نظر می رسد که اطلاعات سازمانی به هیچ وجه روی این فضاهای عمومی قرار نگیرد و حریم اختصاصی شما حفظ شود. در مجموع اگر با آگاهی کامل این فضا مورد استفاده قرار گیرد، مزایای بیشتری از آن نمایان خواهد شد.
هفته نامه عصر ارتباط
