در این مطلب در زمینه تغذیه نوزاد از دوران شیرخوارگی تا دوسالگی و بعد از آن اطلاعات جامعی را در اختیار مادران قرار داده ایم با ما همراه باشید.
شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای شیرخواران زیر 6 ماه می‌باشد و در این دوران شیر مادر به تنهایی به علاوه قطره مولتی ویتامین (از 15 روزگی) کلیه نیازهای تغذیه‌ای شیرخوار را تامین می‌کند.
غذای کمکی برای شیرخوار باید پس از 6 ماهگی شروع شود، زیرا بعد از6ماهگی نیازهای غذایی شیرخوار به تنهایی با شیر برآورده نمی‌شود و لازم است علاوه بر شیر مادر، تغذیه کودک با غذاهای نیمه جامد نیز شروع شود. تغذیه تکمیلی علاوه بر تامین انرژی، دوران بسیار حساسی برای ایجاد عادات صحیح غذایی و استفاده از غذای سفره خانواده است.
از سن 6 ماهگی به بعد شیرخوار علاوه بر شیر مادر به غذاهای سالم و مناسب، کم حجم و پرانرژی نیاز دارد. این غذاها در شروع باید غلظتشان کمی بیشتر از شیر مادر باشد و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آنها افزوده شود تا شیرخوار بتواند ضمن آشنا شدن با مزه و قوام غذاها به جویدن هم عادت کند. همچنین نحوه استفاده از وسایل لازم برای غذاخوردن را بیاموزد تا کم کم بعد از یک سالگی بتواند از غذاهای سفره خانواده، بر اساس رشد و تکامل خود استفاده نماید.
از 6 تا 12 ماهگی هنوز غذای اصلی شیرخوار شیر مادر است و غذاهای کمکی همراه با شیر مادر برای آماده سازی و تکامل روانی -اجتماعی وی نقش بسزایی دارد. بنابراین استفاده از یک الگوی صحیح غذایی و ایجاد عادت غذایی مناسب، بسیار ضروری و قابل توجه است.
شروع تغذیه تکمیلی قبل از 6 ماهگی به دلیل آماده نبودن دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهای دیگر غیر از شیر، اقدام نادرستی است. چون دستگاه گوارش کودک هنوز تکامل نیافته و با کوچکترین آلودگی به علت عدم رعایت بهداشت امکان ابتلا به عفونت‌ها از جمله اسهال افزایش می‌یابد و باعث کاهش یا توقف رشد شیرخوار می‌شود. از طرف دیگر شروع زودرس تغذیه تکمیلی سبب کاهش مدت زمان مکیدن پستان مادر می‌شود. بعلاوه ممکن است غذای کمکی در مقایسه با شیر مادر، انرژی و مواد مغذی کمتری به کودک برساند که موجب اختلال رشد کودک و در نهایت سوءتغذیه او می‌شود. همچنین زود شروع کردن تغذیه تکمیلی احتمال بروز حساسیت به بعضی از مواد غذایی را در کودک افزایش می‌دهد.
نتیجه این که بهترین سن شروع غذای کمکی بعد از پایان ماه ششم زندگی است. البته این به آن معنی نیست که باید دفعات شیردهی را کم کرد، بلکه باید مادر ترغیب شود هر زمان که کودک تمایل دارد شیر خود را به او بدهد و براساس سن کودک چند نوبت نیز غذای کمکی بعد از شیر مادر به او داده شود. اگر غذای کمکی دیر شروع شود کودک تمایل خود را به خوردن غذاهای دیگر و امتحان کردن مزه و طعم‌های جدید از دست می‌دهد. همچنین تکامل عمل جویدن به تعویق می‌افتد و کودک غذای دیگری جز شیر مادر و یا مایعات را نمی‌خورد که این خود منجر به کم غذایی، اختلال رشد و سوء تغذیه می‌شود.
1- وزن شیر خوار حوالی 5 ماهگی دو برابر وزن تولد می شود و شیر مادر بعد از 6 ماهگی به تنهایی قادر به رفع نیاز های غذایی کودک نیست.
مواد غذایی باید از نظر مقدار و نوع به تدریج به غذای شیرخوار اضافه شود.
* بین اضافه کردن مواد غذایی مختلف حدود 7ـ5 روز فاصله لازم است. زیرا شیرخوار باید به یک نوع غذا عادت کند و بعد غذای جدید اضافه شود. اضافه کردن یک به یک مواد سبب می‌شود اگر کودک ناسازگاری به یک ماده غذایی داشته باشد شناخته شود و بتوان آن را از غذا حذف کرد. همچنین دستگاه گوارش کودک فرصت پیدا کند تا به غذا عادت کند.
* ابتدا باید غذا رقیق تهیه شود به طوری که غلظت آن کمی‌بیشتر از شیر مادر باشد. سپس به تدریج بر غلظت آن افزوده شود. سفت کردن تدریجی غذا سبب یاد گرفتن عمل جویدن می‌شود.
* اگر در شروع غذای تکمیلی، شیرخوار به غذای خاصی بی‌میل بود، نباید در خوردن آن پافشاری کرد و می‌توان یک تا دو هفته آن غذا را حذف و سپس دوباره به او داد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد اهمیت شیر مادر اینجا را کلیک کنید.
* احتمال ابتلاء شیرخوار به اسهال زیاد می شود، زیرا دستگاه گوارش شیرخوار هنوز کاملا تکامل نیافته است، به علاوه ممکن است ماده غذایی تهیه شده نیز آلوده باشد و یا در تهیه و نگهداری آن دقت کافی نشده باشد.
* چون گنجایش معده شیرخوار کم است، غذای کمکی ممکن است جایگزین یک وعده شیر مادر شده و رغبت شیرخوار به مکیدن پستان کم شود، در نتیجه هم شیر کمتری ترشح می شود و هم به دلیل کمبود انرژی از مواد غذایی دریافتی در مقایسه با شیر مادر، شیرخوار انرژی کمتری به دست می آورد که این خود سبب سوء تغذیه و عدم رشد کافی کودک می گردد.
* احتمال بروز آلرژی (حساسیت) بیشتر می شود.
