تغذیه نامحدود و برحسب تقاضای شیر خوار ، هم برای نوزاد و هم برای مادر او مفید است. برای نوزاد بیشترین اثر قابل توجه آن دریافت شیر بیشتر ، وزن گیری بهتر و کاهش سطح بیلی روبین در روزهای اول پس از تولد است . بیشترین اثر آن برای مادر، پیشگیری از احتقان(گرمی ، سفتی ، قرمزی و حساس بودن هر دو پستان) و زخم نوک پستان می باشد.
دفعات تقاضای شیر خوار برای شیر خوردن متفاوت است . بعضی از نوزادان در یکی دو روز اول پس از تولد ممکن است تمایل زیادی به شیر خوردن نداشته باشند و یا پس از هر بار شیر خوردن چندین ساعت بخوابند.اگر نوزاد سالم و طبیعی است و مشکلی ندارد ، بیدار کردن او برای تغذیه مکرر ضرورتی ندارد، مسلما چنانچه تغذیه مکرر باشد به تولید و ترشح بیشتر شیر کمک می کند و نوزاد آغوز بیشتری در یافت نموده و از مزایای آن بهره فراوان تری می برد، ضمن آن که بروز زردی نیز در او کمتر می شود.
شیر خوارانی که برحسب میل خودشان تغذیه می شوند معمولا تمایل به استفاده از شیر مادر به دفعات بیشتری دارند.
برعکس بعضی از نوزادان در روزهای سوم تا هفتم ممکن است تمایل بیشتری به شیر خوردن داشته باشند که از فواید آن نیز بهره مند می شوند . گر چه دفعات شیر خوردن به تعداد ۸ تا ۱۲ بار توصیه شده ولیکن دفعات تغذیه از پستان مادر در طی شبانه روز بر حسب میل خود شیر خوار و ظهور علائم گرسنگی متفاوت است.
نکته دیگر توجه به علائم گرسنگی نوزاد است. این علائم عبارتند :
علائم دیر رس گرسنگی :
– نوزاد ابرو و پیشانی اش را در هم می کشد.
– دهانش را کاملا باز کرده و سرش را با عصبانیت به این طرف و آن طرف می برد و بازوانش را خم کرده و پاهایش را شبیه به حرکات دوچرخه زدن تکان می دهد.
– با دست های مشت شده دهانش را جستجو می کند .
– و بالاخره شروع به گریه می کند.
– به علت کوچک بودن حجم معده نوزاد و همچنین نسبت کمتر «کازئین» به «پروتئین وی »،هضم بهتر و جذب سریع تر شیر مادر و کوتاه بودن زمان تقریبی تخلیه معده ( تا ۹۰ دقیقه )، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند نیاز به تغذیه مکرر داشته و به دلیل زودتر گرسنه شدن ، بایستی با ظهور علائم گرسنگی ، مکررا از سینه تغذیه می شوند.
به طور ایده آل باید با احساس و مشاهده اولین علائم گرسنگی ، تغذیه از پستان شروع شود، گرچه والدین معمولا گریه نوزاد را دلیل گرسنگی او می دانند و بعد از گریه تغذیه او را شروع می کنند ولیکن لازم به ذکر است که گریه آخرین علامت گرسنگی در نوزاد است.
شروع تغذیه نوزاد در چنین شرایطی که نوزاد انرژی زیادی صرف کرده و خسته شده است، بدلیل مکیدن نامناسب حاصل از خستگی، علاوه بر دریافت شیر کمتر، ممکن است سبب کاهش ترشح شیر مادر نیز بشود.
این پروتئین معمولا ترکیبی از بتا-لاکتوگلوبولین حدود۶۵ درصد، آلفا-لاکتا آلبومین حدود ۲۵ درصد و سرم آلبومین حدود ۸درصد است. پروتئین وی، در میان تمام انواع پروتئین شناخته شده ازبالاترین ارزش غذایی برخوردار است.
علائم اولیه گرسنگی :
– نوزاد سر خود را بطرف صدای مادر چرخانیده و دهانش را باز می کند.
– لباس یا ملافه را مزه مزه کرده و زبانش را تکان می دهد.
– دست هایش را به صورت حرکات نامنظم تکان می دهد.
– مچ دست هایش را به طرف دهان می برد.
– در صورت عدم توجه به علائم مذکور ، حرکات او تشدید می یابد.
– شروع به نق زدن می کند.
مدت هر وعده شیر خوردن و نحوه گرفتن پستان در نوزادان متفاوت است:
به طور کلی نوزادان از جهت خصوصیات فردی در گرفتن پستان مادر و نحوه و مدت شیر خوردن به پنج دسته تقسیم می شوند.
دسته اول : نوزادانی که به سرعت ، با قدرت و راحت پستان مادرشان را دهان گرفته و ظرف چند دقیقه آن چه را نیاز دارند دریافت و سپس پستان را رها می کنند.دراین صورت ممکن است باعث آزردگی نوک پستان مادر هم بشوند.
دسته دوم : هیجان زده به طرف سینه مادر حمله ور می شوند و قبل از آنکه آنرا درست در دهان بگیرند رها کرده و شروع به داد و فریاد می کنند. در این موقع باید نوزاد را بغل گرفته و آرام کرد، سپس به آرامی نوزاد را زیر پستان گذاشت . با گذشت چند روز ، مادر و نوزاد یاد خواهند گرفت چگونه عمل کنند.
دسته سوم : در چند روز اول از مکیدن طفره می روند و منتظر روزهای بعد می شوند که جریان شیر برقرار شود تا آن گاه به راحتی شیر بخورند.این نوزادان را نباید مجبور به گرفتن پستان مادر کرد، بلکه لازم است با صبر و حوصله و تکرار در فواصل زمانی نزدیک به هم آنان را تشویق به مکیدن پستان کرد. بالاخره نوزاد یاد خواهد گرفت و شیر خوردن را ادامه خواهد داد.
نی نی +
