وقتی قرار بود شیشه به ایران بیاید بسیاری از کار‌شناسان آن را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و خواستار آگاه‌سازی مردم و رسانه‌ای شدن عوارض و عواقب مصرف آن شدند. جنایت‌های بسیاری براثر مصرف شیشه اتفاق افتاد تا زنگ خطر‌ها به صدا درآیند. این روز‌ها موادمخدر جدیدتری به بازار جهانی عرضه شده و بسیار خطرناک هستند. هنوز پشت مرزهای ایران مانده و قطعا اگر فرهنگ‌سازی نشود به ایران هم قدم خواهد گذاشت.
«گوشتخوار» یا «کروکدیل» نام این ماده مخدر است که مانند عوارض و اثراتش خطرناک و مشمئزکننده است. باید در حوزه پیشگیری، آموزش و درمان فعالیت زیادی کرد و سازمان‌ها موضوع شیوع کروکدیل را در کشورهای آسیای شرقی و روسیه جدی بگیرند. دکتر عباسعلی ناصحی مدیرکل دفتر سلامت اجتماعی، روان و اعتیاد وزارت بهداشت نیز نسبت به افزایش مصرف موادمخدر صنعتی و محرک به‌ویژه در زنان هشدار داده و می‌گوید: افزایش مصرف موادمخدر دو تا سه درصد بود، ولی این رقم در حال حاضر به ۱۰ درصد افزایش یافته است. نگرانی امکان ورود موادمخدر صنعتی جدید به لایه‌های زیرین جامعه از جمله مسائلی است که حتی نیروی انتظامی را به‌دنبال ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از همه‌گیر شدن این مواد وا داشته است.
سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا، با قاطعیت اعلام کرد: امروز تخصصی‌ترین پلیس در بحث مبارزه با موادمخدر در تمام دنیا در کشور ما وجود دارد و بخشی از ۸۵ درصد تریاک و ۳۰ درصد هروئین دنیا در ایران کشف می‌شود. پلیس در کشفیات خود هنوز به کروکدیل برخورد نکرده است.
همه چیز در مورد کروکدیل
سعید صفاتیان به خوبی به تاریخچه تولید موادمخدر صنعتی به‌ویژه کروکدیل آشناست. او درباره این ماده مخدر گوشتخوار توضیح می‌دهد؛ کروکدیل برای اولین بار در سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۵ در کشور آمریکا و برای درمان اعتیاد (زیرا فرض بر این بود که مانند متادون عمل می‌کند) تولید شد. بعد از آن در سوئیس از آن استفاده شد که با دیدن اثرات بسیار خطرناک و مخرب، آن را کنار گذاشتند. متاسفانه طی چند سال گذشته به‌ویژه ۶-۷ سال اخیر استفاده از این ماده در کشور روسیه و آسیای شرقی زیاد شده است. گزارش آمار مصرف‌کنندگان این ماده گوشتخوار مختلف است. مثلا در برخی آمار‌ها آمده که ۵ تا ۷ هزار نفر در روسیه در اثر مصرف این ماده کشته شده یا ۱۰۰ هزار نفر در حال حاضر به کروکدیل اعتیاد دارند. کروکدیل یا گوشتخوار در اصل همان دزومورفین است. ماده‌ای که از ترکیب قرص کدئین با بنزین، تینر و برخی اوقات جوهر نمک به دست می‌آید. این ماده مخدر از طریق تزریق مصرف می‌شود. قدرت اثر آن چیزی برابر ۲۰ برابر مورفین و ۵ برابر هروئین است. ولی به دلیل استفاده از مواد فرار مانند بنزین و تینر در آن، بدن مصرف‌کننده را مورد حمله و تخریب شدیدی قرار می‌دهد. طول عمر کسی که این ماده را استفاده می‌کند، حدود یک سال است. کروکدیل به دلیل حالت قانقاریایی که ایجاد می‌کند به گوشتخوار نیز معروف است. در ابتدا پس از تزریق، گوشت به رنگ سبز در آمده و بعد از مصرف مکرر پوست از بین رفته و حتی گوشت خورده شده و از استخوان جدا می‌شود. به صورتی که گاهی استخوان‌ها نیز قابل دید می‌شوند. در جاهای تزریق عوارض شدید‌تری دیده می‌شود. به دلیل عفونت‌های شدید، بر قلب، کبد، کلیه و… تاثیرگذاشته و مرگ‌ومیر بالایی در این افراد وجود دارد.
ایدز برجسته‌ترین ارمغان موادمخدر تزریقی است
مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با موادمخدر در هشدار درباره احتمال ورود کروکدیل به ایران گفت: هنوز مرزهای ایران به روی این ماده مخدر خطرناک باز نشده است. اما به دلیل آنکه این ماده مشتق از کدئین است باید حساسیت و هم و غم مسئولان بهداشت و درمان این باشد که کدئین به راحتی در دسترس نباشد. سعید صفاتیان در ادامه افزود: الگوی مصرف موادمخدر در ایران امروزه در درجه اول تریاک، سپس شیشه و بعد از آن هروئین است. همچنین باید الگوی مصرف و تولید کشورهای همسایه را نیز بررسی کرده، تغییرات و احتمالات سنجیده شود. در کشور افغانستان تولید موادمخدر روز به روز افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر هم مصرف‌کنندگان ایران از شیشه به هروئین روی آورده‌اند. این تغییر به منظور جایگاه جدید و این جایگاه جدید با نبود برنامه حوزه درمان می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
این کار‌شناس مبارزه با موادمخدر پیشگیری را اصلی ترین عامل شیوع پیدا نکردن کروکدیل در ایران دانسته و می گوید: در حوزه پیشگیری باید فعالیت بیشتری داشته باشیم. مرگ‌ومیر در افرادی که کروکدیل مصرف می‌کنند زیاد است. همچنین به دلیل آنکه ساخت راحتی دارد و با قیمت پایین در دسترس قرار می‌گیرد، متاسفانه وقتی وارد کشوری می‌شود سریع رشد می‌کند. این دو عامل در عرضه و تقاضای موادمخدر خیلی موثر است. در برنامه بلند مدت، مسئولان امر باید از ورود یا تولید این ماده در کشور ممانعت به عمل آورند. امروز بهترین موقع پیشگیری است زیرا هنوز این ماده در ایران رخنه نکرده است. این خیلی خوب است که هنوز نیامده در مورد آن فرهنگ‌سازی می‌کنیم. در نتیجه باید سطح آگاهی مردم بالا برود. حوزه آموزش باید فعالیت بیشتری داشته باشد. آموزش و پرورش و بهزیستی در این مورد می‌توانند آگاهی‌سازی کنند. پزشکان نیز باید تحت آموزش‌های لازم قرار گرفته و این مواد را بشناسند. همچنین مسئولانی که در حوزه موادمخدر فعالیت می‌کنند نیز باید تحلیلی از آینده داشته باشند و بتوانند چالش‌های آینده را پیش‌بینی کنند. هر چقدر سطح استفاده از این موادمخدر صنعتی و روانگردان بالا‌تر باشد به دلیل عوارضی که دارد افت عملکرد اجتماعی و شخصی خواهیم داشت.
وی ادامه می‌دهد: تریاک خطرات زیادی ندارد. کسی که ۴۰-۵۰ سال تریاک کشیده یا خورده چنین مشکلاتی را ندارد. مثلا در مورد طول عمر کسانی که هروئین استفاده می‌کنند ۳۰ سال و مصرف‌کنندگان شیشه ۲۰ سال پایین‌تر می‌آید و عمر مصرف‌کنندگان کروکدیل به یک سال می‌رسد. هر چقدر گرایش به سمت موادمخدر خطرناک‌تر بیشتر می‌شود، طول عمر کمتر خواهد شد. عملکرد اجتماعی افراد نیز به‌هم می‌خورد. شخص شغل، همسر، زندگی و… خود را از دست می‌دهد. دچار توهم و عوارض بسیار شدیدی می‌شود. اگر کروکدیل در معتادان کارتن خواب شیوع پیدا کند مرگ‌ومیر بالا خواهد بود و عفونت آن‌ها می‌تواند به دیگران هم سرایت پیدا کند. مجموعه این عوامل باعث می‌شود که توانایی آینده نگری درستی برای جوانان وجود نداشته باشد.
سعید صفاتیان زنگ‌های خطر را برای مسئولان کشور به صدا درآورده و می‌گوید: تا به حال مراکز درمانی در کشور گزارش رسمی در مورد کروکدیل نداده‌اند و این ماده خوشبختانه هنوز وارد بازار ایران نشده و کسی از آن استفاده نمی‌کند. اما اگر وارد بازار شود مشکلات خطرناکی را به‌وجود خواهد آورد. چون یکی از مشکلات کروکدیل نوع الگوی آن است و نکته بعدی این است که باید به مسئولان بهداشت هشدار داد که دوره سوم بیماری ایدز در ایران می‌تواند شیوع پیدا کند.
