این موارد ممکن است بسیار عادی و معمولی و بی خطر به نظر برسند اما دشمنان اصلی باروری و عاملین نازایی در مردان هستند
اگر بعد از مدت‌ها زندگی زناشویی حالا آمادگی لازم را پیدا کرده‌اید که بچه‌دار شوید، بهتر است بدانید هزار و یک چیز هست که می‌تواند باعث شود این کار به درستی انجام نگیرد؛ از ضعف تخمک تا بی‌اثری اسپرم همه و همه می‌تواند نگذارد فرآیند لقاح درست انجام شود. واقعیت این است که از هر 10 زوج یک زوج ناباروراست و در میان زوج‌ها هم در 30دصد موارد مردان به تنهایی 30 درصد از موارد، عامل این ناباروری هستند.
اگرچه مردان در طول روز میلیون‌ها اسپرم تولید می‌کنند که در مقایسه با زنان که 300 تا 400 تخمک در طول عمرشان آزاد می‌کنند بسیار زیاد است، اما عوامل خارجی می‌تواند سلامت آنها را تحت تاثیر قرار دهد. از آنجا که سلول‌های اسپرم 75 روز برای رسیدن به بلوغ زمان لازم دارند آسیب آنها می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است با هم قاتلان اسپرم را بشناسیم.
لپ‌تاپ باید روی میز باشد
هیچ می‌دانید یک لپ‌تاپ ساده می‌تواند توانایی انسان در تولیدمثل را تحت تاثیر قرار دهد؟ به‌گفته محققان دانشگاهی در نیویورک ارتباط مستقیمی بین استفاده از لپ‌تاپ و افزایش دمای کیسه بیضه به 35 درجه در موقعیت‌های خاص وجود دارد. این افزایش دما اثرات مضری بر روند اسپرماتوژنز (فرآیند تشکیل گامت نر) می‌گذارد، بنابراین اگر در تلاش برای پدر شدن هستید، باید لپ‌تاپ‌تان را روی میز بگذارید.
وقتی گرما بیش از حد می‌شود
بیضه نمی‌تواند فرایند طبیعی خود را انجام دهد؛ مگر اینکه دمایش کمتر از بقیه قسمت‌های بدن باشد. خوشبختانه آناتومی بدون مردان طوری طراحی شده که فاصله‌ای بین بیضه‌ها و درجه حرارت مرکزی بدن ایجاد می‌کند. اگر درجه حرارت بیضه‌ها به 37 درجه سانتی‌گراد برسد تولید اسپرم متوقف می‌شود. وقتی تولید اسپرم دچار اختلال شود، می‌تواند برای ماه‌ها نهفته باقی بماند. فکر می‌کنید اگر بیضه در معرض گرما قرار بگیرد چه اتفاقی می‌افتد؟ تعداد اسپرم پایین می‌آید ضمن آنکه تحرک آنها هم کاهش می‌یابد و این اولین گام به سوی اختلال در باروری مردان است.
وان گرم مقصر است
وقتی وان را حسابی گرم می‌کنید، باید بدانید که همین گرما از باروری جلوگیری می‌کند. حرارت مرطوب به هیچ عنوان برای بیضه‌ها خوب نیست. باتوجه به مطالعه‌ای که در سال 2007 منتشر شده ماندن در یک جکوزی یا وان آب داغ برای 30 دقیقه می‌تواند به‌طور موقت باعث کاهش تولید اسپرم شود. با این حال مطالعات همچنین نشان می‌دهد که اثرات منفی حرارت مرطوب روی اسپرم ممکن است برگشت‌پذیر باشد. از آنجا که اسپرم مدت زمانی لازم دارد تا به بلوغ برسد هر نوع مداخله‌ای دست کم سه ماه طول می‌کشد تا اثرش را نشان دهد.
تب با باروری می‌جنگد
اگر می‌دانید که وان آب داغ و سیگار کشیدن می‌تواند بر تولید اسپرم اثر بگذارد، باید بدانید که تب بالا هم می‌تواند همان اثر حرارت مرطوب را روی اسپرم با اثرات مشابه پایدار داشته باشد. باتوجه به تحقیق‌های انجام‌شده بسته به مدت زمان تب، غلظت اسپرم تا 35 درصد کاهش پیدا می‌کند و همین موضوع اثر مستقیم بر کیفیت اسپرم می‌گذارد.
لباس زیر گشاد باشد
شاید در ابتدا این‌طور به نظر برسد که لباس زیر تنگ و گشاد به تنهایی تغییری در تعداد اسپرم ایجاد نمی‌کند اما لباس‌زیر گشاد زمانی که تعداد اسپرم به‌طور کلی کم است، مفیدتر است و این موضوع را کمتر حساس می‌کند. با این حال محققان اذعان می‌کنند پوشیدن لباس زیر تنگ می‌تواند تا حدودی بر تعداد اسپرم اثر بگذارد.
دقت داشته باشید که پوشیدن لباس دوچرخه‌سواری برای مدت طولانی به هیچ عنوان مناسب نیست. نشستن بیش از 30 دقیقه روی زین دوچرخه در هر بار به ویژه اگر از شلوار مخصوص دوچرخه سواری هم استفاده شود سبب بالا رفتن دمای کیسه بیضه شده و بر تولید اسپرم تاثیر می‌گذارد. حتی پوشیدن شلوار تنگ، محیط مناسبی برای تولید اسپرم ایجاد نمی‌کند.
رگ‌های واریسی
واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایع‌ترین بیماری مردان پس از بلوغ است و حدود یک‌ششم مردان واریکوسل دارند. در مردانی که دچار ناباروری هستند، این رقم بالاتر است و به 40 درصد می‌‌رسد اما حدود 15 درصد از مردان با واریکوسل در کیسه بیضه و به‌ویژه بیضه چپ مواجه هستند. زمانی که مردی تعداد اسپرم کمی تولید می‌کند پزشکان معمولا توصیه به درمان واریکوسل می‌کنند.
یک روش درمان این رگ‌های واریسی در کیسه بیضه جراحی یا آمبولیزاسیون از راه پوست به روش غیرجراحی و به کمک کاتتر است. مشخص نیست واریکوسل چطور باعث کاهش تولید اسپرم می‌شود و احتمال‌های متعددی مانند قطع جریان خون به بیضه یا گرم شدن بیش از حد بیضه یا قطع جریان خون به بالا و اختلال در رگ‌ها مطرح می‌شود. البته این نکته را هم باید توجه داشته باشید که هرچند اثبات شده بعد از جراحی باروری بهبود می‌یابد برخی پزشکان بر این باورند که عمل جراحی ممکن است بهبود کیفیت مایع منی را تحت تاثیر قرار دهد.
موبایل باید در کیف باشد
حتما خیلی شنیده‌اید که آقایان بهتر است تلفن همراه‌شان را روی کمرشان و نزدیک اندام تناسلی قرار ندهند. جالب است بدانید مطالعه‌ای نشان داد مردانی که بیشترین استفاده را از تلفن همراه داشتند (بیش از 4 ساعت در روز) تعداد اسپرم در آنها به‌شدت کاهش داشت ضمن آنکه نرخ تحرک اسپرم و شکل طبیعی آن هم تحت تاثیر قرار می‌گرفت. توصیه پزشکان برای محدود کردن قرارگیری در معرض تابش اشعه این است که تلفن همراه را در کیف حمل کنند. حتی زمانی که تلفن در مجاورت کشاله ران نیست می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. پزشکان برای جلوگیری از اثرات مضر تلفن همراه توصیه می‌کنند از بلندگوی تلفن استفاده کنند و آن را در تماس با بدن قرار ندهند.
سیگار، ژن را تغییر می‌دهد
توتون، تنباکو و الکل می‌تواند عملکرد جنسی را مختل کند بنابراین افرادی که قصد پدر شدن دارند، باید به‌طور کامل از این موراد پرهیز کنند. مصرف الکل بر کیفیت اسپرم و تولید آن اثر می‌گذارد درحالی‌که مصرف سیگار باعث اختلال در تحرک اسپرم می‌شود. علاوه بر کاهش اسپرم مطالعات دیگر نشان می‌دهد مصرف سیگار می‌تواند به DNA اسپرم آسیب زده و باعث افزایش اختلال نعوظ شود.
تماشای تلویزیون
نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد مردانی که در هفته دست کم 20 ساعت پای تلویزیون می‌نشینند دارای اسپرم کمتری هستند. در اصل این مردان 44 درصد میزان اسپرم کمتری نسبت به مردانی که به ندرت تلویزیون می‌بینند یا اصلا تلویزیون نگاه نمی‌کنند دارند. یکی از عواقب نشستن و تماشای تلویزیون به مدت طولانی آن است که هنگام نشستن دمای بیضه‌ها بالا می‌رود و همین امر از تولید اسپرم می‌کاهد.
عوامل دیگری که خطر‌سازند
به‌گفته محققان برخی شرایط فیزیولوژیک منفی می‌تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
انسداد: انسداد مجاری یکی از این موارد است. به دلایل متعدد ازجمله نقص مادرزادی، عفونت، تروما یا وازکتومی ممکن است انسداد ایجاد شده و مانع از ورود مایع منی شود.
اخـتلالات ژنـتیکی: اخـتلالات کروموزومی زیادی هستند که می‌توانند تولید اسپرم را به‌شدت کاهش داده یا حتی آن را به صفر برسانند. به‌عنوان مثال یک شکل از فیبروز کیستیک می‌تواند باعث شود مجرای دفران شکل طبیعی خود را از دست بدهد. عوامل زیان‌آور دیگر مانند آنتی‌بادی‌های ضداسپرم، عدم تعادل هورمونی، سرطان بیضه، بیضه نزول نکرده و مشکلات جنسی می‌تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
مشاغل خطرناک
استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی برای دفع موش‌ها و حتی کودهای شیمیایی که در کشاورزی به‌کار می‌رود، کیفیت اسپرم مردان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اسپرم افرادی که به دلیل شغل‌شان در هوای گرم و کنار کوره یا تنور کار می‌کنند هم ممکن است کیفیت خود را از دست بدهد.
چاقی تعداد اسپرم را کم می‌کند
چاقی با افزایش تولید هورمون‌های زنانه (استروژن) در ارتباط است. کاهش تعداد اسپرم اختلال عملکرد جنسی و ناباروری را به دنبال دارد. براساس مطالعه سازمان جهانی بهداشت در مقایسه مردان با وزن طبیعی و مردان چاق، افراد چاق دچار کاهش عملکرد بیضه و تعداد اسپرم هستند، البته این را هم به خاطر داشته باشید که براساس تحقیقات انجام‌شده اگرچه چاقی تعداد اسپرم را کاهش می‌دهد اما تنها سطح شدیدی از چاقی ممکن است پتانسیل باروری مردان را تحت تاثیر قرار دهد و مانع از قدرت باروری آنها شود.
مصرف داروها
بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور موقت سبب کاهش تعداد و تحرک اسپرم‌ها در مردان می‌شوند. بعضی از این آنتی‌بیوتیک‌ها شامل اریترومایسین, نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند. استفاده از داروهای استروئیدی آنابولیک سبب می‌شوند بدن نتواند هورمون تستوسترون را به‌طور طبیعی بسازد که سرانجام سبب کاهش تولید اسپرم خواهد شد. بسیاری از ورزشکارانی که به‌عنوان دوپینگ از این داروها استفاده مکرر می‌کنند، دچار این مشکل خواهند شد. داروی سولفاسالازین که برای درمان اختلالات گوارشی به کار می‌رود، کتوکونازول داروی ضد قارچ و داروی آزولفیدین که برای درمان بیماری گوارشی کولیت به کار می‌رود ازجمله داروهایی هستند که می‌توانند تعداد و کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند.
مجله سیب سبز
