اگر در ذهن خود بر روی یک گل متمرکز شویم تا دقایقی تصویر گل را در ذهن حفظ کنیم و از زمان و مکان خویش آگاه باشیم به این حالت ( تمرکز ) گویند . لکن اگر ذهن خود را بر روی گل تمرکز دهیم و از زمان و مکان خویش نا آگاه شدیم یعنی به موثعیت و مکان خود واقف نشدیم به این حالت ( مراقبه ) گویند . انجام تمرین های مراقبه و تمرکز موجب تقویت و تحکیم ارکان ذهن برتر و خلاقیت در انسان می شود .
برای مشاهده دنیای بیرون به کانال های حسی نیاز داریم لکن برای رویت درون به کانال و یا وسیله ای نیاز نداریم . لذا هنگامی که ما بتوانیم به این مرحله از رشد و توانایی نائل شویم که تجارب درونی را بدون وابستگی به کانال های حسی داشته باشیم بدیهی است که ذهن ما بسیار قوی خواهد شد و قادر خواهیم بود که سرنوشت خویش را در جهت ایده آلهای خود تغییر دهیم و هر آنچه اراده کنیم در خلق و محقق کردن موفق خواهیم بود .
برخی از موانع مراقبه :
تخبلات از مهمترین موانع در انجام مراقبه محسوب می شوند . تخیلاتی که در اشکال مختلف بروز می کند و حتی از دنیای دیگر به سوی انسان وارد می شود مانند ترس از اشباح ، حیوانات ترسناک … لذا باید با شجتعت و اعتماد بنفس در برابر تمامی تخیلات و فشار های روحی مقاومت کرد تا در مراقبه به موفقیت تعالی نایل شویم.
برخی دیگر ار موانع مراقبه شهوت و تمیلات سرکش جنسی است . زیرا عامل مراقبه احساس شهوی را در انسان بیشتر و سریعتر می کند لذا برای مهار این نفس طغیان گر باید صفات حیوانی را به فضایل اخلاقی تبدیل کرد .
عامل شتابزدگی در انجام مراقبه نیز از دیگر موانع موفقیت این مهم بشمار می اید . لذا باید مراقبه را با آرام سازی ذهن و بدن و صبر و شکیبایی انجام دهیم. مضاف بر اینکه تمرین مراقبه را نیاید با عجله و لجام گسیخته انجام داد .
ما با سطح قشر خاکستری مغز که قاعدتا جایگاه اجتماعات شلوغ و پر هیاهوست در ارتباط هستیم لذا باید به قسمت های عمیق تر مغز دسترسی پیدا کنیم تا به منشا و سرچشمه تفکر و تعقل راه یابیم . عملا هم سکوت و سکون ذهنی برای ما میسر می شود و هم زمینه خلاقیت و تمرکز قوای ذهنی تقویت می گردد . یکی از راه های رسیدن به نواحی عمیق مغز انجام برنامه منظم و مستمر است
