مادران پس از بارداری دچار چه نوع تغییراتی می شوند و از لحاظ جسمی و روحی و روانی چه تغییراتی می کنند.
هر خانمی‌ممکن است دچار افسردگی پس از زایمان شود، اما برخی خانم‌ها، به دلایلی که به آنها اشاره خواهیم کرد، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. خانم‌هایی که در گذشته در دوره‌ای از زندگی خود افسرده بوده‌اند یا در بین اقوام آنها افرادی دچار افسردگی هستند ممکن است به دلایل ژنتیکی استعداد بیشتری برای ابتلا به افسردگی داشته باشند.
پزشکان معتقدند در اکثر موارد، علت اصلی افسردگی پس از زایمان، تغییرات هورمونی و کاهش ناگهانی میزان استروژن و پروژسترون در بدن مادر پس از به دنیا آمدن نوزاد است. البته در برخی موارد هورمون تیروئید نیز ممکن است کاهش یابد. این تغییرات ناگهانی و شدید هورمونی بر عملکرد شیمیایی مغز تاثیر نامطلوبی می‌گذارد و در نتیجه فرد دچار احساسات منفی از قبیل ناراحتی و افسردگی می‌شود. هورمون‌های استرس نیز می‌توانند در چنین مواقعی مزید بر علت شوند. در برخی خانم‌ها تولید هورمون استرس نیز افزایش می‌یابد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر احساس ناراحتی و افسردگی شما شدید است، اگر شما بیشتر روز را احساس افسردگی می‌کنید، اگر این احساس چندین روز پیاپی همراه شما است، و اگر این مشکل بیش از یک یا دو هفته به طول انجامید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. خانمی که با وجود اینکه تازه مادر شده است احساس پوچی می‌کند، احساس می‌کند زندگی خیلی بی‌ارزش است و حتی گاه به خودکشی نیز فکر می‌کند باید حتما و فورا با مراجعه به پزشک متخصص در پی درمان افسردگی خود باشد. لازم است تمام این احساسات و افکار به‌طور کامل و صریح با پزشک در میان گذاشته شود.
افسردگی پس از زایمان ممکن است چند ماه ادامه داشته باشد. اگر درمان مناسبی برای این مشکل در نظر گرفته نشود، این بیماری حتی بیشتر هم طول می‌کشد، اما با دنبال کردن یک برنامه درمانی منظم و اعتماد به پزشک، هر خانمی می‌تواند پس از گذردنان این دوره از زندگی خود، دوباره مانند گذشته احساس شادی و نشاط کند. این افراد را می‌توان با مشاوره و صحبت یا تجویز دارو و یا هر دو گزینه درمان کرد. نوع درمان بستگی به شرایط خاص هر مراجعه کننده دارد. علاوه بر این، رژیم غذایی مناسب، ورزش، استراحت، و داشتن روابط اجتماعی مناسب در بهبود روند درمان بسیار موثر است. تحقیقات نشان می‌دهند که صحبت کردن راجع به احساسات درونی با فرد دیگری می‌تواند در کاهش حس ناراحتی فرد افسرده بسیار موثر باشد. پس از شروع درمان، ممکن است گرفتن نتیجه چند هفته طول بکشد. البته برخی خانم‌ها خیلی زود به درمان پاسخ می‌دهند و از همان ابتدا بهبود را در حال خود احساس می‌کنند.
درک تغییرات پس از زایمان
خانم‌هایی که به تازگی مادر شده اند، پس از زایمان، تقریبا در همه ابعاد زندگی خود شاهد تغییراتی اساسی هستند. علاوه بر تغییرات هورمونی که بر خلق و خوی مادر تاثیر گذار است، سایر تغییرات نیز می‌تواند فشار روانی زیادی ایجاد کند.
تغییرات فیزیکی
بارداری، تغییرات فیزیکی بسیاری را با خود به همراه دارد. زایمان نیز به نوبه خود استرس زا و مشکل است. بدن برای بهبود و بازگشت به شرایط پیش از زایمان، احتیاج به زمان زیادی دارد. به همین دلیل است که اغلب مادرانی که به تازگی زایمان کرده اند، احساس خستگی و ناراحتی می‌کنند.
تغییر در برنامه روزانه و مسئولیت‌ها
یک نوزاد به توجه ویژه والدین، خصوصا مادر، نیاز دارد. مادر باید بخش عظیمی از زمان، انرژی و توجه خود را معطوف به فرزند تازه متولد شده خود کند. رفع نیازهای اولیه نوزاد، مانند خوردن، خوابیدن، حمام کردن و آرام کردن کودک هنگام گریه می‌تواند بسیار مشکل و وقت‌گیر باشد. برای برآوردن نیازهای کودک، برنامه همیشگی زندگی باید تغییر کند.
برنامه خواب، خوراک و سایر کارهای کودک ممکن است باعث کم‌خوابی مادر شود. به همین دلیل است که معمولا توصیه می‌شود مادرها حتما از کمک فرد دیگری بهره گیرند تا بتوانند با استرس‌ها و مسئولیت‌های جدیدی که برای آنها به وجود آمده است بهتر کنار بیایند. کم‌خوابی بر خلق و خوی افراد تاثیر بسیار نامطلوبی می‌گذارد. فردی که نمی‌تواند خوب بخوابد، بسیار تحریک‌پذیر می‌شود و با کوچک‌ترین عاملی کنترل رفتار خود را از دست می‌دهد.
تغییرات شخصی و احساسی
نقش و وظایف یک زن پس از بچه دار شدن، در خانواده تغییر می‌کند. برای هماهنگ شدن با این تغییرات، هر زنی احتیاج به زمان دارد، حتی اگر از قبل از زایمان خود را برای این تحول آماده کرده باشد. برخی خانم‌ها در اثر این تغییرات، احساس تنهایی، نگرانی و ترس می‌کنند. برخی خانم‌ها، به دلیل کمبود حمایت اطرافیان و شرایط سخت خانوادگی، استرس بیشتری را تحمل می‌کنند. رابطه نامناسب با همسر، مشکلات مالی و سایر مسائل مربوط به خانواده می‌تواند فشار مضاعفی را بر فرد وارد کند. گاه همین فشارها و استرس‌ها می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید افسردگی خانم‌ها پس از زایمان شود.
کودک سالم:
