عارضه کوتاهی قد با چه عواملی پدید می آید و ناشی از چه مشکلاتی می تواند باشد؟ا یک بیماری به حساب می آید؟
یک فوق تخصص اختلالات متابولیک، گفت: ترشح هورمونی از غده هیپوفیز، هنگام شروع بلوغ به سرعت افزایش می‌یابد که نتیجه آن رشد قابل توجه در این سنین است، اما با ترشح هورمون‌های جنسی صفحات استخوانی بسته شده و کم‌کم رشد قدی متوقف می‌شود.
عبدالله دیدبان اظهار کرد: اگر این افزایش هورمون صورت نگیرد، کودک کوتاه قد باقی می‌ماند که البته این کوتاه قدی با تشخیص به موقع پزشک وهورمون‌تراپی قابل درمان است.
وی افزود: کمبود هورمون رشد، تنها بر اساس آزمایش‌های هورمونی مشخص نمی‌شود و حتما سرعت رشد در دوران کودکی نیز باید بررسی شود؛ یعنی اگر در دوران کودکی، سرعت رشد قدی خوب بود، بر اساس یک آزمایش هورمونی نمی‌توان کمبود هورمون رشد را تشخیص داد و درمان را شروع کرد، بلکه علت باید معلوم شود و قد کودک به طور دقیق بر اساس منحنی‌های استاندارد رشد سنجیده شود.
این فوق تخصص اضافه کرد: یکی از دلایل رشد ناکافی بچه‌ها می‌تواند کمبود هورمونی باشد و هورمون‌های مختلفی در روند رشد و تکامل کودکان تاثیرگذارند که از این میان می‌توان هورمون‌های تیروئید، غدد فوق کلیوی و هورمون‌های مختلف غده هیپوفیز نظیر هورمون رشد را نام برد.
وی افزود: در مورد هورمون رشد آزمایش‌های خاصی وجود دارد؛ اگر کودکی کوتاه قد است، می‌توان ابتدا این آزمایش‌ها را انجام داد تا مطمئن شد که کودک از نظر هورمون رشد مشکل دارد یا خیر و اگر دچار کمبود این هورمون باشد، مسلما جایگزین کردن و تجویز هورمون رشد کارعاقلانه‌ای است، اما در غیر این صورت به نظر نمی‌رسد که تجویز این هورمون کمک خاصی به کودک کند.
دیدبان خاطرنشان کرد: هورمون رشد از غده هیپوفیز که در کف مغز قرار دارد، ترشح می‌شود. ترشح این هورمون از غده هیپوفیز تحت تاثیر عوامل هورمونی که از غده هیپوتالاموس ترشح می‌شوند، تنظیم می‌شود. هورمون رشد از ابتدای تولد نقش بسیار مهمی در زندگی انسان دارد. اثر آن در کودکان عمدتا روی رشد قد است و کمبود آن یکی از علل مهم و قابل درمان کوتاهی قد به شمار می‌رود.
به گفته وی، این هورمون در بزرگسالان هم ترشح می‌شود، اما بعد ازبلوغ، ترشح آن کاهش می‌یابد. از طرفی چون در بزرگسالان صفحه‌های رشد استخوانی بسته شده است، نقشی در افزایش قد ندارد، اما اگر این هورمون پس از بلوغ زیادتر از معمول ترشح شود، باعث حجیم شدن استخوان‌ها بدون افزایش طول آن‌ها خواهد شد.
این پزشک ادامه داد: هورمون رشد در سطوح فیزیولوژی و طبیعی بدن بزرگسالان تاثیرات دیگری دارد. به عنوان مثال کمبود هورمون رشد می‌تواند باعث کاهش انرژی، خستگی‌پذیری، افسردگی، کاهش توده عضلانی بدن، افزایش توده چربی بدن و پوکی استخوان شود. بنابراین امروزه کمبود هورمون رشد را در سنین بزرگسالی نیز مورد توجه قرار می‌دهند و چنانچه ثابت شود در یک فرد بزرگسال کمبود هورمون رشد وجود دارد، باید حتما درمان شود.
دیدبان اظهار کرد: پس از ارزیابی رشد قدی و رسم در منحنی، اگر رشد قدی در مقایسه با منحنی رشد زیر صدک سه باشد نشان دهنده کودک کوتاه قد است که بررسی بیماری زمینه‌ای و بیماری‌های اندوکرین ضروری خواهد بود.
وی گفت: اگر بالای صدک سه باشد ولی طبق منحنی رشد پیش نرود این کودک دچاراختلال رشد است. در اینصورت باید کودک از نظر بیماری‌های عمومی از جمله سوء تغذیه بررسی شود.
این فوق تخصص ادامه داد: حال اگر بالای صدک سه باشد و موازی با منحنی رشد پیش رود، این کودک طبیعی است و شامل موارد کوتاه قدی سرشتی و کوتاه قدی ژنتیکی خواهد بود که نیازمند بررسی بالینی و آزمایشگاهی است.
ایسنا
