تغییر رنگ دندانها در اثر مصرف قطره آهن

کم خونی فقر آهن یکی از شایع ترین انواع کم خونی دوران کودکی است. آهن یک ترکیب مهم در ساختار هموگلوبین گلبولهای قرمز خون است که کار اکسیژن رسانی به سلولهای بدن را بعهده دارند. در شش ماه اول بعد از تولد، میزان آهن موجود در شیر مادر برای تامین نیازهای تغذیه ای کودک کفایت می کند. بعد از شش ماهگی بدلیل نیاز بیشتر بدن، لازم است کودک با نظر پزشک از مکمل های غذایی حاوی آهن که معمولا بصورت قطره تجویز می شوند، استفاده کند.  

اهمیت آهن در سلامت کودک:

آهن نقش مهمی در رساندن اکسیژن به سلولهای بدن دارد و کمبود آن در رژیم غذایی کودک، منجر به عوارض زیر می شود:

• کمبود رشد طبیعی ( وزن و قد )

• کاهش بهره هوشی

• کاهش قدرت یادگیری

• کاهش قدرت تمرکز

• کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها

• خستگی زودرس

• احساس ضعف و بی حالی

• کم اشتهایی

درمان کم خونی فقر آهن:

برای درمان کم خونی فقر آهن از مکمل های حاوی آهن استفاده میشود که بصورت قطره، شربت، قرص و کپسول وجود دارند. ترکیب قطره آهن که برای کودکان کم سن تر تجویز می شود، عمدتا فروس سولفات است. مصرف قطره آهن باید از شش ماهگی کودک و همزمان با شروع تغذیه کمکی او شروع شده و تا پایان 2 سالگی بصورت روزانه (روزی 15-10 قطره) ادامه یابد. بعد از 2 سالگی، در صورتی که رشد کودک با توجه به نمودارهای قد و وزن، همچنان دچار افت باشد، وی تحت مراقبت ویژه مراکز بهداشتی قرار می گیرد و بسته به سنش، لازم است روزی یک قاشق چایخوری یا مرباخوری از مکمل آهن را بصورت قطره یا شربت دریافت کند. در صورت لزوم برای بچه های بزرگتر(مثلا 5 سال به بالا)، مصرف مکمل ها ممکن است بشکل قرص و بصورت یک روز در میان ادامه یابد.

برخی ازغذاها مثل گوشت، حبوبات(عدس، لوبیا، ماش و لپه)، مغزها(پسته و بادام)، زرده تخم مرغ و سبزیجات هم دارای منابع آهن می باشند که می توانند در کنار مکمل های تجویز شده توسط پزشک، به تامین نیازهای بدن کودک کمک نمایند.

تغییر رنگ دندانها در اثر مصرف قطره آهن:

تیره شدن رنگ دندان های کودک در اثر مصرف قطره آهن، یکی از مهمترین دلایلی است که باعث نگرانی والدین و مراجعه آنها به همراه کودکشان به مطب دندانپزشکی می شود. این تغییر رنگ بویژه در کودکانی شدیدتر است که دندانهایشان حداقل یک بار در روز با مسواک یا پارچه، توسط والدینشان تمیز نمی شود و همچنین در طول روز اجازه می یابند مکررا از میان وعده های پوسیدگی زا(مثل کیک، بیسکویت، شکلات، پفک و چیپس) استفاده کنند.

متاسفانه این باور غلط در بین والدین وجود دارد که قطره آهن است که منجر به خراب شدن دندانها می شود و به همین دلیل گاهی مصرف این عنصر حیاتی را توسط فرزند خود محدود می نمایند، در حالی که مطالعات نشان داده قطره آهن نه تنها باعث پوسیده شدن دندانها نمی شود، بلکه به تنهایی یا همراه با فلوراید، سبب پیشگیری از پوسیده شدن دندانها می شود.

نکاتی کاربردی و مفید برای والدین در مورد قطره آهن:

1. به کودک خود از سن 6 ماهگی تا 2 سالگی با نظر پزشک قطره آهن بدهيد.

2. برای جذب بهتر، قطره آهن را بین دو وعده شیردهی به کودک خود بدهید.

3. قطره آهن به هیچوجه دندانهای کودک شما را پوسیده نمی کند، بلکه تمیز نکردن دندانهای کودک توسط شما از زمان رویش اولین دندان های شیری و نیز اجازه دادن به کودک درمصرف مکرر میان وعده های پوسیدگی زا در طول روز است که سبب خراب شدن دندان های کودک دلبندتان می گردد. لذا گناه خود را به گردن قطره آهن نیندازید.

4. قطره آهن ممکن است مقداری دندانها را سیاه نماید که اگر دندانها سالم باشد و فقط چند لکه سیاه بر روی آنها باشد، هیچ جای نگرانی نیست.

5. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندانها، قطره آهن را با قاشق چایخوری یا قطره چکان در عقب دهان کودک بریزید، سپس کمی آب به او بخورانید و بلافاصله دندان های او را با دستمال یا مسواک، پاک کنید.

6. می توانید قطره آهن را داخل یک قاشق آب میوه(آب پرتقال، آب نارنج، آبلیمو، آب سیب، و…..) حل کنید و آن را به کودک بدهید. این کار سه مزيت دارد :

1) کودک طعم تلخ آهن را کمتر احساس می کند

2) ویتامین C موجود در آب میوه جذب آهن را در معده افزایش می دهد.

3) تغییر رنگ دندان کودک کمتر می شود.

7. اگر از قطره یا شربت های حاوی سایر مکمل ها و مواد معدنی (مثل قطره مولتی ویتامین-آهن، قطره MIM یا شربت فروگلبولین) استفاده می کنید، معمولا نیاز به قطره آهن بصورت جداگانه وجود ندارد.

8. با خوردن قطره آهن، رنگ مدفوع کودک شما به طور طبیعی تیره می شود.

این مطلب توسط دکتر ابوالفضل شفیعی باهمکاری اساتید و دانشجویان بخش کودکان دانشکده دندانپزشکی رفسنجان تهیه و برای مجله پزشکی دکتر سلام ارسال شده است.