سلامت روح و روان از مهمترین نیازهایی یک زندگی سالم است و تا روح و روان سالمی نداشته باشید نمی توانید سلامتی را در زندگی تان لمس کنید.
**مفهوم سلامت روان
براساس تعریف سازمان بهداشت جهان مفهوم سلامت روان شامل آسایش ذهنی، احساس خودتوان مندی، خودمختاری، کفایت، درک هم بستگی بین نسلی و شناخت توانایی خود در محقق ساختن ظرفیت های عقلی و هیجانی خویش است.
به تعبیر دیگر می توان گفت: بهداشت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد توانایی هایش را باز می شناسد و قادر است با استرس های معمول زندگی مدارا کند، از نظر شغلی مفید و سازنده باشد، برای اجتماع خود نقشی ایفا کند و با دیگران مشارکت و همکاری داشته باشد.
**جمعیت های آسیب پذیر در بهداشت روان
جمعیت هایی در معرض آسیب پذیری زیادتری از نظر بهداشت روان دارند شامل افراد بی خانمان، تهی دستان، افراد بی کار و با سطح تحصیلات پایین، کسانی که قربانی خشونت بوده اند، مهاجران و پناهندگان، کودکان و نوجوانان و زنانی که مورد سواستفاده قرار گرفته اند و در افراد مسن که مورد غفلـت و بی توجهی واقع شده اند، بیش تر دیده می شود.
** تاثیر سن ، جنس و موقعیت اجتماعی
براساس آمارهای منتشر شده از سازمان روانشناسی شیوع اختلالات رفتاری و روانی در همه سنین دیده می شود. در سنین کودکی و نوجوانی (تا 15 سالگی) شیوع 10تا 20 درصد گزارش شده است. که معمولا یک پنجم آنها تحت درمان قرار می گیرند.
اختلالات رفتاری و روانی در سنین بالاتر شیوع بالاتری دارند. آلزایمر معمولا از 65 سالگی به بعد شروع می شود که تقریبا هر پنج سال شیوع آن دو برابر می شود . حدود یک تا پنج درصد افراد بالای 65سال آلزایمر دارند و در برخی اختلالات مثل افسردگی با افزایش سن شیوع نیز بالا می رود.
**راهکار، پیشگیری و درمان بهداشت روانی جامعه
همان طور که هیچ کسی در برابر ویروس سرماخوردگی ایمنی کامل ندارد می توان گفت هیچ انسانی در برابر بیماری های روانی مصون نیست. حال آن که همه افراد در برابر بیماری های جسمی به خوبی از خود مراقبت می کنند و اقدامات پیشگیرانه را انجام می دهند ولی کمتر کسی است که مراقب بهداشت روان خود باشد.
خانواده مهم ترین سهم را در شکل دهی بهداشت روانی دارد، خانواده ای که در آن عشق، علاقه و محبت به اندازه کافی مبادله می شود، سلامت روانی افراد آن تا حد زیادی تامین است
برای شناخت جوانب بهداشت روانی و در نظر گرفتن راهکارهای پیشگیری و درمان آن، دولت ها نیز باید دست به کار شده و اقدامات پیشگیرانه ای را در نظر بگیرند.
کاهش بیکاری، افزایش روحیه نشاط جمعی در جامعه، ایجاد امید در افراد نسبت به آینده، از بین بردن نگرانی های اقتصادی و بسیاری از موارد اقداماتی است که توسط مسوولان باید انجام شود. اما در عین حال و در کنار تمام این موارد، خود افراد و خانواده ها هم باید به این مساله توجه کرده و برای حفظ سلامت روانی خود و افراد خانواده شان وارد عمل شوند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، درباره بالا رفتن آمار مشکلات روانی در جامعه به خبرنگار ایرنا گفت: آسیب هایی که در حال حاضر در کشور وجود دارند بسیار خطرناکتر از گذشته جامعه را تهدید می کنند. اینترنت و ماهواره و آسیب های اجتماعی نوپدید ناشی از فضاهای سایبری، موبایل و ماهواره در حال حاضر جوانان و نوجوانان را تهدید می کند.
حسن موسوی چلک اظهار داشت: توجه به بهداشت روانی مؤثر و همگانی در بسیاری از جوامع امروز جزء مسائل اصلی اجتماعی قرار گرفته است.
موسوی چلک گفت: تبلیغات مثبت، آشنایی عمومی افراد از طریق برنامه های رادیویی و تلویزیونی و نشریات، آمادگی بیشتری برای پذیرش چنین مسائلی را به وجود آورده به طوری که بسیاری از افراد داوطلبانه اقدام به دریافت کمک به منظور رفع عوارض عصبی خود می کنند.
معاون سازمان روانشناسی ومشاوره نیز دراین باره گفت: روبرو شدن با واقعیات اجتماعی و زندگی از اصول مهم بهداشت روانی محسوب می شود. شخص باید خود را آن گونه که هست قبول کند، کشمکش و عدم قبول واقعیات اغلب موجب بروز اختلال روانی می شود.
امین رفیعی پور افزود: یکی از شرایط لازم برای دست یابی به سلامت روان، برخورداری از یک نظام ارزشی منسجم است و تحقیقات انجام شده نیزعامل پیدایش بسیاری از ناسازگاری ها و نابهنجاری های روانی را تضادهای ارزشی و عدم استقرار یک نظام ارزشی سازمان یافته در فرد می دانند.
وی تصریح کرد: بیش از 25 درصد افراد جامعه دچار اختلالات روانی هستند که باید با برنامه ریزی و تلاش برای هدایت آنان به مراکز مشاوره ای از افزایش تعدادشان در جامعه و بروز آسیب های اجتماعی جلوگیری کرد.
رفیعی پور خاطرنشان کرد: از مهم ترین معضلاتی که امروزه در جامعه با آن مواجه هستیم برهم خوردن سلامت روان افراد است و این در حالی است که افسردگی و اختلالات روانی هر روز در حال افزایش است.
رفیعی پور با بیان اینکه باید فرهنگ مشاوره و روانشناسی را بین افراد جامعه نهادینه کنیم، افزود: فردی که برای مشاوره نزد روانشناس می رود، روانی محسوب نمی شود و نباید انگ روانی بودن را به وی بچسبانیم.
معاون سازمان روانشناسی و مشاوره گفت: 90 درصد افرادی که به مراکز مشاوره و روانشناسی مراجعه می کنند به خودی خود درمان می شوند و باید وضعیت درمانی 10 درصد باقیمانده که آسیب پذیری بیشتری دارند وخیم تر نشود.
