روزه گرفتن علاوه بر فواید جسمانی می تواند تاثیرات مثبت بسیار زیادی برای سلامت روحی و روانی افراد روزه دار داشته باشد.
سازمان بهداشت جهانی نیز سلامت فرد را ناشی از رفاه و آسایش جسمی و روانی بیان کرده است و یکی از مواردی که در سلامت روانی نقش مهمی ایفا می‌کند، بهره‌مندی ازعزت نفس است. عزت نفس به معنای پذیرش و ارزشمندی است که هر فردی نسبت به خودش احساس می‌کند و افرادی که از عزت نفس بالاتری برخوردارند دنیا را با دید مثبت می‌بینند و برخورد مناسب‌تری نسبت به خود و دیگران دارند. احساس عزت نفس به ارتقای سلامت روانی فرد منجر می‌شود. بنابراین روزه‌داری می‌تواند اثرات مثبتی بر فرد داشته باشد. در واقع، روزه‌داری باعث افزایش حس همدلی در افراد می‌شود. از سوی دیگر، قرار گرفتن در یک فضای معنوی نوعی روان درمانی است و به کسب آرامش، دور شدن از اضطراب‌ها، عصبانیت‌ها و فشارهای روانی کمک می‌کند.
حتی روزه‌داری در مورد افرادی که بیماری‌های خفیف روان‌شناختی دارند نیز توصیه می‌شود، اما آن دسته از بیمارانی که تحت درمان‌های دارویی بسیار منظم هستند و از اختلالات روان‌شناختی شدید رنج می‌برند احتمال این که بتوانند روزه بگیرند، بسیار کم است. این بیماران باید برنامه‌‌ریزی خاصی برای مصرف داروها و تغذیه خود در افطار و سحر نیز داشته باشند؛ چراکه اگر در مرحله بهبود باشند، ولی تغذیه مناسب نداشته باشند از نظر مکانیسم‌های تطابق روانی ضعیف‌تر عمل می‌کنند و بخوبی نمی‌توانند با شرایط خاص این ماه و تغییرات به وجود آمده در برنامه روزانه‌شان کنار بیایند. در نتیجه ممکن است با عود یا تشدید علائم بیماری مواجه شوند.
توجه داشته باشید با کاهش قندخون و میزان مایعات بدن به دلیل روزه‌داری، فیزیولوژی بدن تغییر می‌کند و خلق و خو و رفتار عوض می‌شود، بخصوص اگر فردی فعالیت فیزیکی هم داشته باشد، این تغییرات نمود بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین افرادی که زمینه برخی مشکلات و اختلال‌های روانپزشکی دارند، در چنین شرایطی دچار کاهش آستانه تحمل می‌شوند و واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهند، مثلا بدخلقی می‌کنند یا بدرستی رانندگی نمی‌کنند. پس این بیماران در مورد روزه‌داری و سبک مصرف دارو حتما باید با روانپزشک خود مشورت کنند.
از سوی دیگر، روزه‌داری برای برخی مبتلایان به اختلالات روحی و روانی که بینش و آگاهی کافی در مورد نوع بیماری خود ندارند، ممکن است با تبعات منفی همراه باشد. روزه‌داری برای بیمارانی که مبتلا به اسکیزوفرنیا هستند یا آن دسته از اختلالاتی که لازم است تغییر در سبک زندگی روزمره آنها ایجاد شود، توصیه نمی‌شود، اما در مجموع حس همدلی و نزدیکی و تمرین صبوری و خودداری و خودآرام‌سازی که در این ماه صورت می‌گیرد، اثرات انکارناپذیری بر آرامش مبتلایان به اختلالات خفیف روان‌شناختی دارد.
دکتر مهرنوش دارینی/روان‌شناس و مشاور
جام جم سرا
