پرخوری عصبی و درمان آن از نظر روانشناسی

آیا می دانید پرخوری از لحاظ عصبی چه آسیب هایی به افراد می زند و با چه راههایی می توان آن را کنترل کرد؟

،اگر هنگام نگرانی، ناامیدی، بی‌حوصلگی، اضطراب و دلشوره، خشم، غم و تنهایی بیشتر از شرایط عادی غذا می‌خورید، باید بدانید غذاهایی که معمولا در چنین شرایطی خورده می‌شوند، چرب، پرنمک، شیرین و سرشار از کالری و در یک کلام ناسالم هستند. حتی اگر مواد غذایی که در این شرایط خورده می‌شود، کم‌کالری هم باشد، غذایی محسوب می‌شود که خوردن آن لازم نیست و فقط کالری اضافی وارد بدن می‌کند و نتیجه‌ای جز اضافه وزن نخواهد داشت.

دکتر سیمین سالارپناه، متخصص تغذیه می‌گوید: هنگام بروز استرس، سلول‌های بدن برای تامین انرژی مورد نیازشان، قند را بسرعت تخریب می‌کنند. در چنین شرایطی میزان قند خون پایین می‌آید که با علائمی مثل ضعف و گرسنگی شدید، اضطراب، عصبی بودن، لرزش و پریشانی بروز می‌کند. به همین دلیل، شما سراغ خوراکی‌ها بویژه انواع پرکالری مثل دونات و چیپس می‌روید تا قند خونتان افزایش پیدا کند و علائم ایجاد شده رفع شود. این در حالی است که این انتخاب‌ها کاملا نادرست است، چون مصرف تنقلات شیرین و انواع هله‌هوله فقط برای مدت محدودی قند خونتان را بالا می‌برد و پس از گذشت 20 دقیقه تا یک ساعت غول گرسنگی دوباره سراغتان می‌آید.

خانواده‌ها مراقب باشند

بسیاری از افراد مبتلا به اضافه وزن و چاق، وقتی اضطراب و تنش دارند، بیشتر غذا می‌‌خورند. البته نقش خانواده را هم نباید نادیده گرفت.

این متخصص معتقد است: بدن ما ماشین عجیبی است که دقیقا می‌‌داند چه‌ وقتی زمان خوردن است و چه موقع باید به آن پایان داد، اما برخی عوامل این مکانیسم را تغییر می‌دهند. همه ما در دوران کودکی، جمله «غذایت را تمام کن» را بارها شنیده‌ایم. به همین راحتی، وقتی فردی اشتهای خوردن ندارد، با گفتن این جمله او را به سمت پرخوری سوق می‌‌دهیم. این موضوع باعث می‌‌شود فرد نتواند عادت خوردن را متوقف کند و مثلا تا زمانی که پنج کفگیر پلو و خورشت را تمام نکند، از خوردن دست نمی‌کشد. مناسب‌‌ترین سن پیشگیری از اضافه وزن در کودکان که به چاقی در بزرگسالی منجر می‌شود، هفت تا 12 سالگی است. اگر کودک نتواند راهکاری برای جایگزینی و کنترل احساسات منفی پیدا کند، خوردن تبدیل به جایگزین و تسکین‌دهنده می‌شود و در بزرگسالی هم هر وقت فرد با احساسات منفی مواجه شود، به خوردن روی می‌آورد و اگر سطح استرس در زندگی‌اش از میزان مشخصی بالاتر باشد، بیشتر به خوردن روی می‌آورد و در نتیجه چاق می‌‌شود.

درمانی برای پرخورهای با استرس

نتیجه پژوهش‌‌ها نشان می‌دهد، کنترل احساسات منفی و مقابله با خوردن‌های روانی در 70 درصد موارد تاثیر چشمگیری در اصلاح الگوهای تغذیه‌ای و تناسب اندام دارد.

این متخصص تغذیه تاکید می‌کند: افراد باید یاد بگیرند، هنگام ناراحتی و استرس به جای خوردن مواد پرکالری، جایگزین روانی مناسب پیدا کنند. مثلا به جای خوردن چیپس و ماست پرچرب و نوشابه، یک تا دو عدد آدامس بدون قند بجوند. در قدم بعدی به جای خوردن می‌توانند موسیقی گوش کنند یا پیاده‌روی داشته باشند و به آرامش برسند.

متخصصان تغذیه به اصول جالبی درباره غذا خوردن دست یافته‌اند؛ این‌که وقتی غذا می‌خورید، شش‌دانگ حواستان متوجه جویدن غذا باشد. حس خوب غذا را تجربه کنید و اجازه ندهید حواستان پرت شود چون در این شرایط، طعم غذا بشدت قوی و خوشمزه است، اما وقتی اجازه دهید حواستان پرت شود، آن طعم تقریبا ناپدید می‌شود و با بیشتر خوردن دنبال طعم می‌گردید.

می‌توان نتیجه گرفت، اگر با حضور ذهن غذا بخوریم و تمام حواس خود را به تجربه لذتبخش خوردن معطوف کنیم، مغزمان فرصت می‌یابد حس سیری را به بدن انتقال دهد و اعلام سیری کند.

غلبه بر اشتهای احساسی

هنگامی که موفق شوید گرسنگی از روی نیاز بدنی را از اشتهای احساسی و کاذب تشخیص دهید، به روش‌هایی نیاز دارید تا برای غلبه بر احساسات به شما کمک کند. مثلا برای دور شدن از حال و هوای خوردن و البته غلبه بر احساسات مختلف، بهترین راه جایگزین کردن فعالیتی در جهت تغییر این احساسات و رسیدن به حالت تعادل است. این فعالیت‌ها هر چیزی می‌تواند باشد، اما نباید هیچ ارتباطی به غذا داشته باشد. بر این اساس، برنامه‌هایی را که برایتان جالب و سرگرم‌کننده است، یادداشت کنید یا حتی در چنین مواردی خودتان را با انجام دادن کارهای کوچک خانه مثل تغییر دکوراسیون ، نظم و ترتیب دادن به لوازم شخصی و گوش دادن به موسیقی دلخواه سرگرم کنید تا وقتی برای خوردن نداشته باشید. همچنین به گفته دکتر سالارپناه، مدام با خودتان تکرار کنید که با خوردن به آرامش نمی‌رسید و فقط چاق‌تر خواهید شد.

جام جم آنلاین