چاقی در کودکان چه عوارض اجتماعی در بر دارد و چه موانعی برسر راه پیشرفت آنان می تواند قرار دهد؟
بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، حدود یک سوم کودکان ایرانی به اضافه وزن و چاقی مبتلا هستند. داشتن اضافه وزن، یک مرحله قبل تر از چاقی است و در واقع چاقی، شکل مزمن تری از اضافه وزن است.
این که از هر سه کودک ایرانی، یک کودک دارای وزن استاندارد نباشد، آمار قابل تاملی است که می تواند هم برای کودک و هم برای جامعه، زنگ هشدار جدی باشد.
کودکی که سال به سال چاق تر می شود شاید مسخره شدن از طرف بچه های مدرسه برایش نمونه عینی عوارض اجتماعی چاقی باشد، اما عوارض چاقی کودکان، فقط به این سنین ختم نمی شود و خیلی از عوارض اجتماعی چاقی کودک در سنین بزرگسالی او، خودش را نشان خواهد داد.
تعاملات اجتماعی کودک چاق عادی نیست
فقط نوع غذا خوردن نیست، خیلی از مسائل باعث می شود که کودکی از وزن طبیعی اش خارج شود و به عنوان کودک چاق شناخته شود.
سبک زندگی که کودک را به خوردن غذاهای آماده و مشکل دار سوق می دهد و مزاج او را از غذاهای سنتی و سالم دور می کند یا سبک زندگی که نشستن پای رایانه و تبلت را جایگزین ورزش و بازی بچه ها کرده است، همه در فرآیند چاق شدن کودکان تاثیر دارد.
حامد برکاتی، رئیس اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت در گفت وگو با جام جم به آمارهای هشداردهنده دیگری اشاره می کند و می گوید: بر اساس تحقیقی که اخیرا انجام داده ایم و هنوز نتایج نهایی آن را منتشر نکرده ایم، حدود 6 تا 7 درصد کودکان زیر پنج سال هم دچار اضافه وزن و چاقی هستند.
به گفته این مقام مسئول، چاقی هم نوعی سوء تغذیه است که این معضل در کودکان باعث خواهد شد که کودکان چاق در بسیاری از فعالیت های اجتماعی دوران کودکی که نیاز به تحرک دارد، نتوانند شرکت کنند. در نتیجه سطح تعاملات اجتماعی بسیاری از کودکان چاق از مسیر طبیعی خارج خواهد شد و آنها نمی توانند در خیلی از جمع های دوستانه شرکت کنند.
برکاتی معتقد است بیشترین پیامدهای اجتماعی کودکان چاق در سنین بزرگسالی رخ خواهد داد، جایی که فرد بزرگسال با همان چاقی که از کودکی حفظ کرده است قادر نخواهد بود در بسیاری از فعالیت های اجتماعی که نیاز به تحرک بدنی دارد شرکت کند. در نتیجه همین موضوع هم می تواند به جمع گریزی و انزوای فرد بزرگسال چاق ختم شود.
اوج تبعات اجتماعی چاقی در کودکان وقتی است که به گفته برکاتی، کودک چاق به سن بزرگسالی می رسد، اما بر اثر ابتلا به انواع بیماری های مزمن ناشی از چاقی مثل سرطان، فشار خون و دیابت از دنیا می رود.
به باور او وقتی یک فرد چاق در سن 45 سالگی بر اثر سکته قلبی می میرد، ناخودآگاه جامعه هم از این موضوع ضرر خواهد کرد. زیرا برای این که این فرد بزرگسال به این سن برسد، جامعه دچار هزینه های اقتصادی و غیراقتصادی زیادی شده است، ولی با فوت زودهنگام این فرد بزرگسال، جامعه حداقل از 30 تا 40 سال خدمات اجتماعی و اقتصادی این فرد هم محروم خواهد ماند.
به قول این مقام مسئول، اگر فردی تا قبل از سن بلوغ، عادت غذایی و سبک زندگی اش را عوض نکند، به احتمال قوی همان فرد در سن بزرگسالی نیز همان رویه را ادامه می دهد. به همین دلیل است که نقش آموزش و فرهنگ سازی خانواده ها برای جلوگیری از چاقی فرزندانشان در سنین کودکی، بسیار حائز اهمیت است.
استعدادهای کودک چاق هدر می رود
باید در نظر داشت که یکی از عمده راه های اجتماعی شدن کودک، بازی و ورزش با همنوعان است، اما کودک چاق قادر نخواهد بود حضور چشمگیری در این فعالیت ها داشته باشد. مثلا بدیهی است کودکی 10 ساله با وزن 70 کیلوگرم، بیشتر تمایل دارد در اتاقش حبس شود و با رایانه و گوشی اش بازی کند، تا این که بخواهد با بقیه دوستانش، ورزش کند و پا به پای آنها بدود.
احمد آریایی نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت وگو با جام جم از زاویه دیگری به موضوع نگاه می کند و می گوید: کودک چاق به احتمال زیاد در آینده هم نمی تواند نقش شگرفی در بازار اشتغال داشته باشد و نیروی کار خوبی نخواهد شد.
آریایی نژاد تاکید می کند که یکی از مهم ترین پیامدهای اجتماعی چاقی برای کودکان، انزوا و گوشه گیری آنهاست. به گفته او، وقتی کودک چاق از ترس مسخره شدن در جامعه حضور پررنگی نداشته باشد، در نتیجه همین کودک به انزوا و گوشه گیری روی می آورد و نمی تواند مراحل رشد عاطفی و اجتماعی را به طور کامل طی کند. از بعد تحصیلی و مهارتی نیز کودک چاق در معرض سوخت شدن استعدادها قرار دارد، زیرا وقتی کودک چاق، حضورش در جمع هم سالان کمتر شود و خودش را با کم تحرکی وفق بدهد همین کودک خیلی از زمینه های بروز استعدادهایش را از دست می دهد، چون بروز خیلی از استعدادها، منوط به حضور در جامعه و دیده شدن توانایی های بالقوه است.
*منبع: روزنامه جام جم
