دکتر مرتضی عقبایی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان این که یک خانم در ابتدا باید با یک وزن مناسب وارد دوره بارداری شود، گفت: کمبود وزن شدید و چاقی در درجات مختلف آن هرکدام می توانند تبعات خاص خودشان را داشته باشند. کمبود وزن می تواند باعث مشکلاتی مانند کم وزن گرفتن مادر در حین دوره بارداری و در نتیجه منجر به تولد یک نوزاد نارس و یا یک نوزاد با وزن کم شود. اضافه وزن هم می تواند مشکلاتی مانند دیابت دوره بارداری ایجاد کند. از این رو بهتر است افراد با BMI (نمایه توده بدنی) ۹/۲۴-۱۸ وارد دوره بارداری شوند. همچنین در دروه بارداری نیز کنترل وزن مناسب بسیار مهم است.
وی با بیان این که خانم ها از نظر وزنی در سه دسته قرار دارند، افزود: به خانم هایی که دارای وزن مناسب و BMI بین ۹/۲۴-۱۸ می باشند توصیه می شود در طی ۹ ماه بارداری، ۹ تا ۱۲ کیلوگرم وزن گیری داشته باشند. خانم هایی که دارای اضافه وزن می باشند، ۷ تا ۹ کیلوگرم وزن بگیرند و خانم هایی که دچار کمبود وزن و BMI کمتر از ۱۸ می باشند، در طی ۹ ماه بارداری باید ۱۲ تا ۱۸ کیلوگرم وزن گیری داشته باشند. خانم ها برای بدست آوردن BMI، وزن خود (کیلو گرم) را تقسیم بر مجذور قد خود (متر) کنند. عدد بدست آمده نمایه توده بدنی آنها می باشد.
عقبایی با بیان این که داشتن یک رژیم غذایی متناسب و متنوع شامل سبزیجات، لبنیات و دانه های کامل به همراه فعالیت های مناسب، می تواند شرایط مناسبی را برای ورود به دوره بارداری و در حین آن ایجاد کند، ادامه داد: همچنین قبل از تصمیم به بارداری، خانم ها باید مصرف مکمل ها را شروع کنند.
برای مثال، سالهاست که مصرف اسید فولیک سه ماه قبل از بارداری و به میزان یک میلی گرم در روز توصیه می شود. کمبود اسید فولیک می تواند باعث نقص در تشکیل لوله عصبی در جنین شود. خانم هایی که دچار کم خونی و کمبود آهن هستند، حتماً باید درمان های لازم را از طریق اصلاح رژیم غذایی و در مرحله بعد با مصرف مکمل ها انجام دهند. توصیه می شود از سه ماه قبل از بارداری، غذاهای دریایی که حاوی جیوه است مصرف نشود.
جیوه می تواند در بدن ذخیره شود و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در شکل گیری ذهن یک جنین شود. معمولاً در ماهی های بزرگ و خصوصاً در کوسه، میزان زیادی از جیوه یافت می شود.
وی با بیان این که از نظر منابع علم تغذیه، یک خانم باردار در سه ماه نخست بارداری نیاز به دریافت هیچ گونه انرژی اضافه ندارد، اظهارکرد: توجه به این نکته ضروری است که فرد باردار از منابع غنی ویتامین ها و مواد معدنی، مقدار کافی از پروتئین ها و سایر گروه های غذایی استفاده کند. علت این که خانم ها در سه ماهه اول بارداری ۴ تا ۵ کیلوگرم و یا بیشتر وزن می گیرند این است که به علت تغییرات هورمونی، بدن دچار ضعف می شود و خانم ها این وضعیت را به تغذیه خود ربط می دهند و مصرف مواد غذایی پرانرژی را افزایش می دهند.
خانم های با وزن مناسب در قبل از بارداری، در ۳ ماهه دوم نیاز به ۳ تا ۵ کیلوگرم اضافه وزن دارند و همچنین به علت شکل گیری اعضای بدن جنین، افزایش نیاز به پروتئین به وجود می آید. معمولاً تا ۱۵% یک رژیم غذایی باید پروتئین باشد؛ اما در سه ماهه دوم یک خانم باردار، این مقدار باید تا ۲۰% افزایش یابد. انرژی دریافتی در طی این مدت باید به میزان ۳۰۰ تا ۳۵۰ کالری افزایش یابد تا اضافه وزن مورد نیاز حاصل شود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی در پایان خاطرنشان کرد: در طی دوره بارداری از مصرف غذاهایی که به آنها شکر اضافه شده و دارای قند ساده هستند، مانند انواع شیرینی ها، کیک ها و بیسکوئیت ها به شدت محدود شود. همچنین پرهیز از غذاهایی که ارزش غذایی پائینی دارند مانند چیپس و پفک و پرهیز از غذاهای پرنمک مانند غذاهای کنسروی و فست فودها در طی دوره بارداری رعایت شود.
دو عدد میوه متوسط، یک لیوان لبنیات کم چرب و دو عدد مغز گردو یا ۸ عدد مغز بادام یا فندوق این میزان کالری را تامین می کنند. بنابراین نیاز به مصرف اضافه و بیش از اندازه مواد غذایی وجود ندارد. در سه ماهه دوم به علت اینکه سرعت شکل گیری سلول های عصبی و رشد مغز بیشتر می شود، نیاز به اسیدهای چرب ضروری افزایش می یابد. بنابراین از مغزها در این دوره استفاده شود. در ۳ ماهه سوم که دوره اوج وزن گیری جنین است، یک خانم باردار نیاز به دریافت ۵۰۰ کالری اضافه دارد.
