بهتر است توقعات و انتظارات فرزندانمان را مدیریت کنیم و با صحبت کردن و درمیان گذاشتن با دیگر اعضای در جمع خانواده روحیات و خواسته های آنان را بیشتر درک کنیم.
انتظارات یکی از مهمترین عوامل در تعیین رفتارهای هر فرد نسبت به دیگران است. این موضوع در یک خانواده که اعضای آن روابط نزدیکتری با یکدیگر دارند بیشتر خود را نشان می دهد و بی توجهی هر یک از اعضای خانواده به خواسته های عضو یا اعضای دیگر ممکن است باعث ایجاد تنش و برخورد در خانه شود.
دکتر پرویز رزاقی روانشناس سطح انتظارات را یکی از پارامترهای موثر بر بروز پرخاشگری در افراد ذکر کرد گفت: زمانی که انتظارات و توقعات فرد برآورده نشود باعث احساس ناکامی در شخص و در نتیجه بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز می شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برای مدیریت سطح انتظارات باید این انتظارات را به گونه ای در ذهن خود طراحی کنیم که فرد قدرت اجرای آن را داشته باشد، اضافه کرد: به طور مثال انتظارت پدر و مادر از یک فرزند نمی تواند به فرزند دیگر هم تعمیم یابد و همان را او می خواهند از دیگری نیز بخواهند. زیرا توان و استعدادهای هر فرد با دیگران متفاوت است.
وی با اشاره به موثر بودن استفاده از روش خودآگاهی برای مدیریت انتظارات، خاطرنشان کرد: در خودآگاهی انتظاراتمان از یکدیگر را در ذهنمان ارزیابی می کنیم و می بینیم آیا طرف مقابل امکان برآورده کردن این توقع را دارد. با این روش می توانیم میزان انتظارات را در ذهن خود مدیریت کنیم. حتی می توان با صدای بلند فکر کرد تا گوشمان بشنود و سطح توقعمان را به درستی ارزیابی کنیم. به طور مثال اگر از همسرمان انتظار خرید یک وسیله داریم در ذهن خود بررسی کنیم که آیا توان مالی خانواده و درآمد همسر این امکان را در حال حاضر به او می دهد یا خیر؟ این کار باعث تعدیل انتظارات و خواسته ها می شود.
دکتر رزاقی با بیان اینکه معمولا کسانی که سطح انتظارات بالایی دارند رفتارهای یادگرفته آنها نیز زیاد است، اظهار داشت: این افراد باید خود را ارزیابی کنند و بپذیرند که شاید نتوانند انتظارات خود را از هر فرد به سایر افراد و همچنین جامعه نیز تعمیم دهند.
این روانشناس در عین حال به این نکته اشاره کرد که چشم پوشی بیش از حد از خواسته و توقعات در زندگی مشترک هم می تواند باعث پرخاشگری شود و گفت: چنانچه یکی از طرفین زندگی مشترک برای رعایت حال همسر، زیاد از حد از خواسته های خود چشم پوشی کند در جایی این انتظارات فروخورده سرباز می کند و باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه می شود.
وی آموزش مدیریت انتظارات به کودکان را یکی از اصول مهم در فرزندپروری ذکر کرد و افزود: کودکان باید متوجه شوند که امکان برآورده شدن همه توقعات و خواسته های آنها از سوی خانواده وجود ندارد و تنها در این صورت است که در زندگی آینده خود نیز اصول مدیریت انتظارات را به کار می گیرند.
این روانشناس با اشاره به توجه به نظام مالی و عاطفی خانواده در ایجاد و برآورده کردن انتظارات هر یک از اعضا در خانه، گفت: هر خانواده نظام مالی و عاطفی مشخصی دارد که بر اساس آن باید انتظارات فرزندان و سایر اعضای خانواده را پاسخ داد. قرار نیست که فرزندان خانواده ای که وضع مالی مطلوبی دارد همه امکانات و وسایل مورد انتظار را در اختیار داشته باشند بلکه این خواسته ها باید مدیریت شود و به هر کدام از آنها در زمان مطلوب و معین پاسخ داده شود.
وی مرز خطر را جایی ذکر کرد که خدماتی که خانواده به فرزندان می دهد در سایه مشکلات روانی والدین باشد و افزود: در این صورت است که آسیب های زیادی متوجه فرزندان در این خانواده ها می شود.
دکتر رزاقی با بیان اینکه در برآوردن انتظارات فرزندان باید به شرایط سنی آنها نیز توجه کرد، تاکید کرد: رفتار مطلوب در دوره ابتدایی با رفتار مطلوب دوره دبیرستان متفاوت است بنابراین برآورده کردن خواسته و انتظارات فرزندان نیز باید بر این اساس تنظیم شود. به طور مثال در دوران ابتدایی کودک نیازی به پول توجیبی برای خرید خوراکی در مدرسه ندارد. اما در دوران ابتدایی این الگو تغییر می کند. بنابراین مرزها باید بر اساس الگوی رفتاری و تربیتی خانواده ها تعیین شود.
شفقنا
