سالمندان با چه کارهایی دچار چین روی صورت و پیشانی می شوند و بهترین روش برای پیشگیری از این عارضه و تشدید آن در صورت کدامند؟
از چین پیشانی چه می‌دانی؟
از بچگی آدم‌های زیادی را می‌شناختم که روی پیشانی آنها پر از چین بود. همیشه فکر می‌کردم چون آدم‌های عصبانی‌ای بوده‌اند یا پیر شده‌اند، پیشانی‌شان چین افتاده است…
چند روز پیش جلوی آینه موهایم را مرتب می‌کردم که متوجه یک خط باریک و کمرنگ روی پیشانی‌ام شدم. من کلا آدم شادی هستم، سن و سالی هم ندارم که خودم را پیر حساب کنم! بنابراین با دکتر غلامحسین غفارپور، متخصص پوست، ناخن و لیزر و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره چین‌های پیشانی، علل پیدایش، راه‌های پیشگیری و روش‌های درمان آن گفت‌وگو کردم.
دلیل ایجاد چین روی پیشانی چیست؟
دلیل ایجاد چین روی پیشانی – برخلاف تصور عامه، عامل وراثت در این زمینه چندان موثر نیست و شایع‌ترین علت این چین‌ها انقباض‌های تکرارشونده عضلات صورت و پیشانی است. هر عاملی که باعث انقباض بیش از حد، مداوم و طولانی‌مدت عضلات صورت شود، می‌تواند روی پوست صورت چین ایجاد کند؛ خنده‌های بیش از حد، استرس و اضطراب و اخم و عصبانیت می‌توانند در ایجاد این چین‌ها در سنین 20 تا 50 سال نقش داشته باشند اما در سنین بالای 50 سال، دلیل چین‌وچروک‌های صورت، بیشتر پیر شدن پوست است.
عده‌ای اعتقاد دارند برخی غذاها می‌تواند حالت خاصی را در سلول‌های پوست ایجاد کند و باعث بیشتر شدن چین‌های پیشانی شود.
آیا رژیم‌های غذایی مختلف در ایجاد یا رفع این چین‌ها نقش دارند؟
به‌طور کلی مصرف غذاهای دریایی به دلیل اینکه حاوی امگا3 هستند، در رفع چین پیشانی موثر است پس گنجاندن این نوع غذاها در برنامه غذایی خانواده توصیه می‌شود.
چرا حالت‌هایی مثل خنده و خشم باعث ایجاد این چین‌ها می‌شوند؟
همه حالت‌های چهره به‌وسیله عضلات خاصی در هر منطقه از صورت ایجاد می‌شود و این حرکت‌ها به‌تدریج باعث ایجاد چین‌وچروک‌هایی در آن مناطق می‌شوند. چین‌های روی پیشانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در منطقه بین دو ابرو و کمی بالاتر از آن، عضله‌ای به سمت بالا و خط رویش مو وجود دارد که در طول یک خط مستقیم تا پشت سر ادامه دارد. کار این عضله که نامش عضله پیشانی (فرونتالیس ماسل) است، بالابردن ابروهاست.
عضله دیگری هم به نام «پروسروس» بین دو ابرو و روی استخوان بینی وجود دارد که به طرف بالا امتداد می‌یابد. این عضله، عضله نازک، دوکی و مسطحی است که وظیفه آن پایین کشیدن ابروهاست. انقباض این عضلات باعث می‌شود پوست در این منطقه دچار کشش شود. این کشش در اثر تداوم و تکرار باعث افزایش سطح پوست می‌شود و در نتیجه در حالت رهاشدگی ماهیچه، پوست آن ناحیه دچار چین‌خوردگی خواهدشد که خود را به صورت خطوط افقی نشان می‌دهد.
چطور می‌توان این چین‌ها را از بین برد؟
از بین بردن چین روی پیشانی – باید عامل ایجاد‌کننده آن حذف شود و از انقباض عضلات ایجاد‌کننده این چروک‌ها جلوگیری کرد. اصلی‌ترین راه از بین بردن چین‌وچروک‌های پیشانی، فلج کردن نسبی عضلات صورت (معمولا 30 تا 60 درصد) و ایجاد فرصت برای ترمیم پوست است.
آیا روش خاصی هم برای این کار وجود دارد؟
بله، این کار به وسیله بوتولینیوم A که در بازار ایران با نام بوتاکس شناخته می‌شود، انجام می‌گیرد. این سم را یک نوع باکتری بی‌هوازی به نام کلستریدیوم بوتولینیوم که عامل ایجاد‌کننده مسمومیت بوتولیسم با مصرف کنسروهای غذایی است، تولید می‌کند. وقتی این سم را بین یا زیر پوست یا در عضلات منطقه صورت با حجم معین تزریق میکنند، باعث فلج شدن نسبی این عضلات می‌شود و به‌تدریج چین و چروک ها بهبود خواهد یافت.
این فلج شدن چگونه است؟
بعد از تزریق بوتاکس، عضلات طی یک تا دو روز شروع به فلج شدن نسبی میکنند و تا14 روز این حالت به حد نهایی می‌رسد. پس از این مدت، شخص دیگر قادر نخواهدبود با استفاده از عضلات آن ناحیه از صورت، روی پوست خود چین ایجاد کند.
مدت اثر بوتاکس تا چه زمانی است؟
اثر بوتاکس معمولا حدود 4 تا 6 ماه کاملا خواهد ماند. معمولا این فلج نسبی بعد از 6 تا 8 ماه از بین خواهدرفت و شخص به تزریق مجدد نیاز پیدا می‌کند.
برای از بین بردن چین‌وچروک‌های سایر نقاط صورت هم می‌توان از این ماده استفاده کرد؟
بله، برای از بین بردن چین‌های سایر قسمت‌های صورت مثل خطوط اخم، خطوط اطراف چشم و خطوط زیر چشم نیز میزان تعیین شده‌ای از همین ماده تزریق می‌شود.
استفاده از این روش برای رفع چین‌وچروک صورت عوارض جانبی هم دارد؟
بله، تزریق سم بوتولینیوم A می‌تواند عوارضی برای مصرف‌کننده داشته باشد که البته بیشتر آنها مربوط به تکنیک تزریق هستند. پس از تزریق، احتمال افتادگی پلک فوقانی وجود دارد. همچنین ممکن است سم با نفوذ به عضلات کره چشم، آنها را فلج کند و باعث دوبینی شود. گاهی هم این تزریق باعث افتادگی پلک پایین می‌شود. با عوارض ناشی از اشکال در تکنیک تزریق نیز ممکن است فرد تا یکی دو هفته بعد از تزریق، سردرد داشته باشد.
نمی‌توان روش درمانی دیگری برای از بین بردن چین‌های روی پیشانی پیشنهاد کرد؟
چرا، روش‌هایی مثل استفاده از لیزر فرکشنال CO2 هم که قابلیت از بین بردن چین‌وچروک های ریز را دارد، وجود دارد ولی اگر چین‌های ایجاد شده عمیق باشند، بهترین روش استفاده از بوتولینیوم است.
استفاده از ماسک‌های میوه هم می‌تواند موثر باشد؟
نه، ما نمی‌توانیم برای رفع چروک‌هایی که منشاء عضلانی دارند، از روشی استفاده کنیم که حداکثر می‌تواند روی پوست اثر داشته باشد. البته می‌توان از این ماسک‌های حاوی اسیدهای میوه، در کنار درمان با بوتولینیوم استفاده کرد.
هزینه درمان با بوتاکس چقدر است؟
آمپول بوتاکس کمی بیشتر از 200هزارتومان قیمت دارد و علاوه بر آن متخصصی که تزریق انجام می‌دهد نیز مبلغی دریافت می‌کند. البته این محصول به‌وسیله چند شرکت چینی، کره‌ای، انگلیسی و آمریکایی تولید می‌شود و مقادیر ماده موثر در بسته‌بندی‌های هریک از این شرکت‌ها، تفاوت دارد و برحسب آن قیمت آمپول هم متفاوت خواهدبود.
در حال حاضر این کار در بسیاری از آرایشگاه‌های زنانه نیز انجام می‌شود. آیا واقعا باید حتما به وسیله متخصص انجام شود؟
به هر حال فردی که این تزریق را انجام می‌دهد، باید آگاهی کافی از آناتومی و تشریح صورت داشته باشد وگرنه نتیجه خوبی نخواهد داشت.
آیا راه خاصی برای جلوگیری از به وجود آمدن این چین‌ها وجود دارد؟
تنها راه جلوگیری از ایجاد چین‌های پیشانی و چین‌های صورت، این است که حتی‌المقدور از انجام حرکت با اجزای صورت خود پرهیز و از کرم‌های ضدآفتاب برای جلوگیری از پیر شدن پوست استفاده کنید. معمولا افرادی که چشمان روشن دارند، در هوای آفتاب ناخودآگاه با استفاده از عضلات صورت خود، چشمشان را تنگ میکنند که می‌تواند ایجاد چین‌های صورت را تشدید کند. این افراد نیز می‌توانند در نور شدید عینک‌های آفتابی بزنند.
دخت ایران
