در این مطلب به نکات قابل توجهی در زمینه تغذیه نوزاد از بدو تولد تا یک سالگی اشاره کرده ایم با ما همراه باشید.
همه بچه‌ها از الگوی ثابتی برای غذا خوردن پیروی نمی‌کنند. بعضی کودکان وقتی غذاخور می‌شوند، با دور شدن قاشق از دهان‌شان به گریه می‌افتند و بعضی‌ها هم آنقدر به غذا خوردن بی‌میل هستند که مادر را به گریه می‌اندازند.
اما همیشه عادت‌های عجیب و غریب غذایی بچه‌ها نیست که والدین را نگران می‌کند؛ گاهی خود پدر و مادرها هستند که بی‌اطلاع از نیازها و شرایط کودک‌شان، برای خود نگرانی‌هایی غیرواقعی دست و پا می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم برای کمتر کردن نگرانی‌های بی‌موردتان، برای اینکه بدانید کودک‌تان از تولد تا یک‌سالگی چطور و چقدر رشد می‌کند و برای اینکه از میزان غذا و شیری که نیاز دارد باخبر شوید، این راهنما را بخوانید.
زنگ خطر‌ها را جدی بگیرید
مهم‌ترین نکته این است که پس از دادن یک غذا، منتظر واکنش‌های کودک‌تان باشید. مهم نیست کودک‌تان یک ماهه است و غذایش شیر است یااینکه 8 ماهه است و سوپ می‌خورد؛ شما میتوانید حالت‌ها و پریشانی‌های او در روزهای بعد را به غذایی که به او می‌دهید نسبت دهید.
ماه اول
این ماه، می‌تواند یکی از سخت‌ترین ماه‌ها برای شما باشد. کودکی که ضعیف و کم وزن به دنیا آمده، در ابتدای این ماه لاغرتر هم می‌شود، اما نگرانی‌هایی که در مورد ضعیف‌تر شدن نوزادتان دارید، بیجاست. نوزاد شما ممکن است در روزهای اول بعد از تولد، چندصد گرم (10 درصد وزن زمان تولدش) کم کند اما بعد از گذشت دو هفته، نه‌تنها وزن از دست رفته را به دست می‌آورد، بلکه احتمالا فربه‌تر از زمان تولدش هم می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک
حواس‌تان باشد:
اگر نشانه‌های مشکوکی روی پوست یا حالات نوزادتان می‌بینید، می‌توان گفت که تغذیه مناسبی برایش انتخاب کرده‌اید یا نه. برخی نوزادان به خوراکی‌هایی که مادر می‌خورد و وارد شیر او می‌شود، واکنش آلرژیک نشان می‌دهند، اگر نشانه مشکوکی مشاهده کردید، موضوع را با کمک پزشک کودک‌تان بررسی کنید. درصورتی‌که امکان حذف موادی که فرزندتان به آنها حساسیت نشان می‌دهد را ندارید، پس از مشورت با پزشک یک شیرخشک ضدآلرژی مناسب انتخاب کنید.
یک ماهگی
از این زمان تا وقتی کودک‌تان شش ماهه می‌شود، هر هفته حدود 150 تا 200 گرم وزن اضافه می‌کند و قدش هم حدود دوونیم سانتی‌متر در ماه بلند می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک
حواس‌تان باشد:
در این ماه باید کودک‌تان را 8 تا 12 وعده در روز با شیر خود یا شیرخشک تغذیه کنید. بهتر است به جای اینکه حجم زیادی شیر در یک وعده به کودک‌تان بدهید، فاصله شیر دادن‌ها را کوتاه و تعداد وعده‌ها را بیشتر کنید. فاصله بین دو تا نهایتا سه ساعت می‌تواند به حفظ سلامت فرزندتان کمک بیشتری کند.
دو ماهگی
میزان وزنی که کودک‌تان در هر هفته می‌گیرد، می‌تواند به شما بگوید تغذیه‌اش کافی است یا نه. اگر فرزندتان دو برابر آنچه گفتیم وزن اضافه کرد، خوشحال نشوید؛ شما با بیش از اندازه شیر دادن به او معده‌اش را آزار می‌دهید و احتمال چاق شدنش در سال‌های آینده را هم به وجود می‌آورید. اگر هم کودک‌تان نتوانسته وزنی نزدیک به آنچه گفته شد را اضافه کند، باید با کمک متخصص دلیلش را بررسی کنید، شاید چیزی به غیر از کم بودن میزان شیرش دلیل توقف رشد او بوده است.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک
حواس‌تان باشد:
هنوز برای شروع کردن غذای کمکی زود است. قبل از چهار ماهگی شما اجازه ندارید غیر از شیر چیزی به کودک‌تان بدهید. معده و روده کودکان تا قبل از چهار ماهگی نمی‌تواند هیچ خوراکی دیگری را تحمل کند.
سه ماهگی
سرعت افزایش وزن کودک‌تان از این ماه کاهش پیدا می‌کند و حدودا به 100 تا 120 گرم در هفته می‌رسد؛ پس نگران نباشید و سعی نکنید با بیشتر شیر دادن به او، سرعت وزن گرفتنش را بالا ببرید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک
حواس‌تان باشد:
این ماه، آخرین ماهی است که کودک شما تنها شیر می‌خورد. می‌دانیم که دوست دارید برایش غذاهای رنگارنگ بپزید، اما برای محافظت از دستگاه گوارش کودک‌تان لازم است یک ماه دیگر هم صبر کنید.
چهار ماهگی
با وارد شدن به چهار ماهگی، کودک‌تان کم‌کم برای مصرف غذاهای جامد‌تر آمادگی پیدا می‌کند. نشانه‌هایی مثل توانایی بالا نگه داشتن سر، نگاه کردن به دهان شما وقتی چیزی می‌خورید و نشستن با کمک و حمایت شما می‌گوید کودک‌تان برای وارد شدن به این مرحله آماده شده است.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک و لعاب برنج
حواس‌تان باشد:
گفتیم کودک‌تان از این ماه می‌تواند غذاخور شود، اما قرار نیست با سوپ و آش به استقبالش بروید، بلکه پس از مشورت با پزشک میتوانید لعاب برنج را که نمک و افزودنی دیگری ندارد به شیر او اضافه کنید. احتمالا اگر در این ماه بخواهید با قاشق به کودک‌تان لعاب برنج بدهید، هرچه با قاشق به او داده‌اید را بیرون می‌ریزد و همه لباس‌هایش را کثیف می‌کند. بچه‌ها از چهار تا هفت ماهگی چنین عادتی دارند.
5 ماهگی
با وارد شدن به پنج یا شش ماهگی، کودک شما باید به وزنی معادل دوبرابر وزن زمان تولدش رسیده باشد؛ در غیر این صورت، با کمک متخصص از دلایل رشد کم یا بیش از اندازه‌اش باخبر شوید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، فرنی با آرد برنج و حریره بادام
حواس‌تان باشد:
اگر همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم، کودک‌تان به شیر گاو آلرژی دارد، نمی‌توانید فرنی را با شیر برایش درست کنید. راه‌حلی که به شما پیشنهاد می‌کنیم، درست کردن فرنی با آب و پس از برداشتن از روی اجاق گاز و اضافه کردن کمی شیرخشک ضدآلرژی به آن است. البته مراقب باشید پس از اضافه کردن هر غذای تازه به رژیم کودک‌تان، در صورت مشاهده نشانه مشکوکی مثل یبوست، اسهال، خون در مدفوع، ریفلاکس بیش از حد، گریه‌های غیرطبیعی، لکه‌های پوستی و. . . فورا به متخصص مراجعه کنید. گذشته از این، هرگز فرنی را با شیشه شیر به کودک‌تان ندهید؛ او از این ماه باید فرق غذای کمکی و شیر را بداند.
شش ماهگی
از این ماه به بعد، قد کودک‌تان احتمالا بین یک تا یک‌و‌نیم سانت در ماه بلند می‌شود و هر هفته 100 گرم وزن اضافه می‌کند. حالا دیگر لباس‌هایش دیرتر برایش کوچک می‌شوند اما در مقابل بدنش هر روز تواناتر و قوی‌تر از قبل می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، فرنی با آرد برنج و سوپ، آب جوشیده سرد شده
حواس‌تان باشد:
شما باید در قابلمه‌ای جدا یک سوپ پایه که از سینه مرغ، هویج و برنج تشکیل شده را بپزید و پس از اینکه خوب پخت و لهش کردید، با قاشق به کودک‌تان بدهید. کافی است این سوپ را دو بار در روز به کودک‌تان بدهید و یک بار در وعده صبحانه و یکبار هم قبل از خواب میتوانید به او فرنی بدهید. شما میتوانید پس از گذشت هر هفت روز، یک ماده تازه به این سوپ پایه با مقدار بسیار کمی نمک اضافه کنید. ابتدا سیب‌زمینی، سپس گشنیز و جعفری تازه، بعد هم رشته‌فرنگی را به این سوپ اضافه کنید.
هفت ماهگی
روند افزایش قد و وزن کودک‌تان در این ماه تقریبا مشابه ماه قبل است اما میتوانید تغییرات زیادی در رفتارها و مهارت‌های او مشاهده کنید. کودک‌تان در این ماه می‌تواند کمی بدون کمک بنشیند، سینه‌خیز برود و راحت‌تر از قبل غذایش را ببلعد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، فرنی با آرد برنج و سوپ، آب جوشیده سرد شده
حواس‌تان باشد:
اگر در ماه گذشته مشکل خاصی در وضعیت سلامت کودک‌تان ندیدید، تغذیه گفته‌شده را میتوانید تا پایان ماه هفتم ادامه دهید. غلات و آب ماهیچه را هم میتوانید در این ماه به سوپ او به ترتیب اضافه کنید.
هشت ماهگی
نگران کند شدن رشد کودک‌تان نباشید. میتوانید در این ماه دل‌تان را به اینکه کودک اسباب‌بازی‌هایش را با دو دست می‌گیرد و بیشتر به اشیاء توجه نشان می‌دهد خوش کنید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، فرنی با آرد برنج، سوپ، پوره میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، آب جوشیده سردشده
حواس‌تان باشد:
حالا که کودک‌تان هشت ماهه شده، دفعات تغذیه او را میتوانید به پنج بار در روز افزایش دهید. در این ماه میتوانید علاوه بر تغذیه ماه‌های پیش، هر روز سه تا پنج قاشق مرباخوری ماست تازه و سه روز در هفته به اندازه نصف قاشق مرباخوری زرده تخم‌مرغ پخته شده به او بدهید. در این ماه پوره هویج، پوره سیب‌زمینی یا پوره سیب و موز را هم میتوانید به کودک‌تان بدهید.
9 و 10 ماهگی
در این سن کودک‌تان به غذای کمکی بیشتری نیاز دارد اما نباید فراموش کنید که شیر هنوز غذای اصلی اوست و باید چهار تا پنج بار در روز آن را تغذیه کند. احتمالا تا این ماه چند دندان روی لثه‌های کودک شما سبز شده و حالا دوست دارد مستقل‌تر باشد و خودش با قاشق غذا بخورد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، سوپ، پوره میوه و سبزیجات، آب‌میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، آب جوشیده سردشده
حواس‌تان باشد:
در غذا دادن به کودک‌تان افراط نکنید و بیشتر از نصف استکان آب میوه در روز به او ندهید. دستگاه گوارش فرزند شما از این ماه بیشتر به دستگاه گوارش بزرگسالان شبیه می‌شود. حالا میتوانید به غذای کودک‌تان حبوباتی که نفخ‌شان گرفته شده را هم اضافه کنید. کودک شما در 10 ماهگی دوست دارد غذاهای انگشتی بخورد و سعی کنید غذا را آنقدر له نکنید که به شکل یک مایع صاف دربیاید؛ چراکه در چنین صورتی کودک‌تان مهارت جویدن و بلعیدن غذا را پیدا نمی‌کند. شاید له کردن غذا با پشت قاشق بهتر از ریختن غذا در مخلوط کن باشد.
یازده و دوازده ماهگی
وزن کودک‌تان احتمالا تا پایان یک سالگی سه برابر وزن زمان تولدش می‌شود و قدش هم دو برابر بلندتر از زمان تولدش می‌شود. مشکل ریفلاکس کودک‌تان که حالا روی پاهایش می‌ایستد، احتمالا به‌طور کامل برطرف شده است. او اکنون آرام تر شده است و آمادگی تجربه غذاهای جدید را دارد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشک، سوپ، میوه و سبزیجات، آب میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، نان، غذاهای سبک و بدون ادویه
حواس‌تان باشد:
احتمالا از یکی، دو ماه قبل به توصیه متخصص کودکان، شیر شبانه فرزندتان را قطع کرده‌اید. حالا میتوانید تکه‌ای نان نرم با مقدار کمی کره و مربا یا پنیر و پودر گردوی نرم شده یا کورن فلکس حل شده در شیر مادر یا شیرخشک را به کودک‌تان بدهید. با نزدیک شدن فرزندتان به یک سالگی آزادی بیشتری برای تغذیه او دارید. اگر ازچشیدن طعم‌های جدید لذت می‌بر د، میتوانید از خرما گرفته تا حلیم و تکه‌های میوه به او بدهید اما مراقب باشید به‌خاطر نگرانی از کم‌وزن بودن کودک‌تان او را بیسکویت‌خور و هله‌هوله‌خور بار نیاورید. فقط چاق شدن او و اضافه شدن وزنش کافی نیست. کودک شما نیاز دارد با مواد مغذی تغذیه شود تا کمتر مریض شود . با توجه به تغذیه او در دوران کودکی می توانید به رشد جسمی و ذهنی هرچه بیشتر او کمک کنید.
مجله سبز
